بررسی ظرافت‌های بلاغی تربیتی آیه 32 سوره مائده در پیشگیری از وقوع جرم قتل عمد

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 3، دوره 7، شماره 26، شهریور 1395، صفحه 55-74   

نویسندگان

امیرحمزه سالارزایی¹؛ زهرا بیگ‌زاده²

¹عضو هیأت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، زاهدان، ایران(دانشیار)

²دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، زاهدان، ایران.

چکیده

حفظ جان و تمامیت انسان از دیرباز مورد توجه بشر بوده و عقوبات شدید، لا یتغیر و کاملاً جدی را برای متجاوزان به تمامیت جسمانی انسان در نظر گرفته‌اند.دین اسلام که به عنوان آخرین و کامل‌ترین ادیان، از سوی خداوند برای هدایت بشر و ایجاد زندگی مطلوب و توأم با آرامش، امنیت و عدالت فرستاده شده، به این نکته مهم توجه داشته و بارها بر آن تأکید کرده است. مثلاً در آیه 32 مائده به قتل عمد و سزای آن، که قصاص می‌باشد، به صراحت اشاره می‌کند. در تحقیق حاضر به بررسی ظرافت‌های بلاغی تربیتی آیه 32 سوره مائده در پیشگیری از وقوع جرم قتل عمد پرداخته شده است. در این آیه خداوند می‌فرماید: ﴿من قتل نفسا بغیر نفس أوفساد فی الأرض فکأنما قتل الناس جمیعا﴾. در این آیه نفس در برابر نفس یا به سخنی دیگر آدمی در برابر آدمی قرار گرفته و کشتن هر آدمی را در حکم کشتن همه مردم(الناس) شناخته است. در این آیه هیچ قیدی از دین و مذهب برای قاتل و مقتول بیان نشده است که بتوان از آن شرط مسلمان بودن یا مسلمان نبودن را استنباط کرد.

کلیدواژه‌ها

قرآن؛ آیه 32 مائده؛ ظرافت‌های بلاغی تربیتی؛ قتل عمد

مراجع

قرآن کریم.

ابن ابی­الحدید، عبدالحمید. بی­تا، شرح نهج البلاغه، بی­جا: دار احیاء الکتب العربیة.

آقایی، محمدعلی. 1380ش، آیات الاحکام حقوقی، چاپ دوم، تهران: بی نا.

آلوسی، شهاب الدین. 1415ق، روح المعانی، بیروت: دار الکتب العلمیة.

بخاری، محمد بن اسماعیل. 1407ق، الجامع الصحیح المختصر، چاپ سوم، یمامه: دار ابن کثیر.

بیهقی، احمد بن حسین. 1414ق، سنن الکبری، مکه: مکتبة دار الباز.

حر عاملی، محمد بن حسن. 1409ق، وسائل الشیعة، قم: مؤسسة آل البیت.

حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن الحسن. 1409ق، شرایع الاسلام، بی جا: انتشارات الاستقلال.

خرمشاهی، بهاء الدین.1374ش، ترجمه و توضیحات قرآن، تهران: نیلوفر و جامی.

دارقطنی، علی بن عمر. 1386ق، سنن الدارقطنی، بیروت: دار المعرفة.

دعموش عاملی، علی. 1379ش، دائرة المعارف اطلاعات و امنیت در آثار و متون اسلامی، ترجمه غلامحسین باقر مهیاری و رضا گرمابدری، تهران: دانشگاه امام حسین علیه السلام.

شاطبی، ابراهیم بن موسی. 1417ق، الموافقات، چاپ اول، بی جا: دار ابن عفان.

شریعتی، روح­الله. 1387ش، اقلیت‌های دینی، چاپ سوم، تهران: کانون اندیشه جوان.

صنعانی، عبدالرزاق. 1403ق، مصنف عبدالرزاق، چاپ دوم، بیروت: المکتب الاسلامی.

طباطبایی، محمدحسین. 1364ش، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

طبرسی.1350ش، مجمع البیان، ترجمه و نگارش محمد مفتح، تهران: فراهانی.

قبیله‌ای خویی، خلیل، 1389ش، آیات الاحکام، چاپ هفتم، تهران: انتشارات سمت.

قرضاوی، یوسف. 1415ق، غیر المسلمین فی المجتمع الاسلامی، چاپ ششم، بیروت: مؤسسة الرسالة.

قرطبی، محمد بن احمد. 1384ق، الجامع لأحکام القرآن، چاپ ششم، قاهره: دار الکتب المصریة.

گرجی، ابوالقاسم. 1390ش، آیات الاحکام، چاپ پنجم، تهران: نشر میزان.

مقداد، فاضل. 1393ش، کنز العرفان کتاب جنایات، ترجمه و تصحیح مرحوم عقیقی بخشایشی، چاپ پنجم، قم: نوید.

مکارم شیرازی، ناصر. 1368ش، تفسیر نمونه، قم: دار الکتب الاسلامیه.