بررسی تطبیقی سبک زندگی ساکنان بافت قدیم و جدید در شهر کاشان

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 2، دوره 6، شماره 20، آذر 1395، صفحه 27-48   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محسن نیازی¹؛ مریم روحی²

¹استاد جامعه شناسی دانشگاه کاشان

²کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی دانشگاه کاشان

چکیده

یکی از جلوه‌های عینی و ملموس هویت تاریخی هر شهری در بافت‌های سنتی و کهن آن نمود می‌یابد. بالطبع در اثر گذشت زمان، چنین بافت‌هایی که حکم شناسنامه‌ی شهر را دارند، دچار فرسایش فیزیکی می‌شوند. این در حالی است که با رشد شهرنشینی، بافت‌های جدید شهر با شاخص‌های مدرن شکل یافته و روز به روز به حجم و اهمیت آن افزوده می‌شود. بخصوص امروزه با تغییر شیوه‌ی زیستن افراد، حضور عناصر زندگی مدرن و سبک زندگی شهرنشینی، این مسأله اهمیت خود را بیشتر نشان می‌دهد. سبک زندگی مفهومی اساسی در زندگی افراد است که بیانگر عقاید، گرایشات و شیوه‌های تفکر آنان است و در واقعیت نمود پیدا می‌کند. اهمیت یافتن انتخاب در جامعه‌ی ایران بیش از هر چیز در عرصه‌ی کالاهای مادی و مصرفی درحال وقوع است و تغییر چهره‌ی شهرهای بزرگ ایران و روند فزاینده‌ی توجه به سطحی‌ترین بخش مصرف این مسأله را به خوبی بیان می‌دارد. بنابراین این مقاله به بررسی سبک زندگی در دو بافت قدیم و جدید  در شهر کاشان با  جامعه‌ی آماری مورد مطالعه، می‌پردازد. روش تحقیق پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه بوده است. حجم نمونه500 نفر تعیین و پرسشنامه به طور مساوی از بین دو بافت قدیم و جدید شهر کاشان تکمیل شده است. همچنین از آمارهای استباطی (تی و من ویتنی) استفاده گردید. نتایج بررسی نشان می‌دهد که بین سبک زندگی، پایگاه اقتصادی – اجتماعی، پایبندی دینی، مصرف‌گرایی و سنت‌گرایی با بافت قدیم و جدید شهری رابطه وجود دارد. 

کلیدواژه‌ها

بافت قدیم؛ بافت جدید؛ سبک زندگی؛ مصرف گرایی؛ پایبندی دینی

مراجع

-     اباذری، یوسفعلی و چاوشیان، حسن. (1381). از طبقه‌ی اجتماعی تا سبک زندگی رویکردهای نوین در تحلیل جامعه‌شناختی هویت اجتماعی، نامه‌ی علوم اجتماعی، شماره‌ی21، صص 27-3.

-     استاجی، زهرا و همکاران. (1385). بررسی سبک زندگی در ساکنان شهر سبزوار، مجله‌ی دانشکده علوم پزشکی و خدمات درمانی سبزوار، دوره‌ی 13، شماره‌ی 3.

-     احمدی، قادر و نادری کروندان، سونیا. (1392). مطالعه‌ی تطبیقی کیفیت زندگی در محلات بافت جدید و قدیم شهری، مطالعات شهری، شماره‌ی هشتم.

-     اسعدی، عبدالرضا. (1376). بررسی چگونه ارزیابی مالی طرح‌های نوسازی شهری با تأکید بر طرح نوسازی مرکز شهر مشهد، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد رشته‌ی مدیریت بازرگانی، دانشگاه شهید بهشتی.

-         بوردیو، پیر. (۱۳۸۰). نظریه‌ی کنش؛ دلایل عملی و انتخاب عقلانی، ترجمه‌ی مرتضی مردیها، تهران: انتشارات نقش و نگار.

-     حقیقی، محمد و حسن‌زاده، ماشااله. (1388). مقایسه‌ی میزان تمایل به مصرف کالاهای داخلی در تهران با سایر مناطق جهان و بررسی پیامدهای آن بر ارزیابی و ترجیح محصولات، پژوهش‌های مدیریت در ایران، شناره‌ی64، صص140-103.

-     خادمیان، طلیعه. (1387). سبک زندگی و مصرف فرهنگی مطالعه‌ای در حوزه‌ی جامعه‌شناسی فرهنگی و دیباچه‌ای بر سبک زندگی ایرانیان، تهران: انتشارات مؤسسه‌ی فرهنگی هنری جهان کتاب.

-     خاکساری، علی با همکاری شکیبامنش، امیر و قربانیان مهشید. (1388). محله­های شهری در ایران، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

-         رستمی، احسان و اردشیرزاده، مرجان. (1392). نگاهی به نظریه‌های سبک زندگی، فصلنامه‌ی مطالعات سبک زندگی2، شماره‌ی3، صص 31-9.

-         سلطان زاده، حسین. (1365). مقدمه‌ای بر تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران، تهران: نشر آبی.

-     شاطریان، محسن؛ اشنوئیف امیر؛ گنجی پورف محمود. (1391). تحلیل فضایی نحوه و میزان گذران اوقات فراغت؛ نمونه‌ی موردی بافت قدیم و جدید شهر کاشان، فصلنامه‌ی مطالعات توسعه‌ی اجتماعی و فرهنگی، شماره‌ی1، صص146-143.

-         عیوضی، غلام حسن. (1388). سبک زندگی تلویزیونی و مصرف، فصلنامه‌ی فرهنگی دفاعی زنان و خانواده، شماره‌ی16، ص 155.

-     غلامرضایی، علی اصغر. (1389). مبانی مصرف‌گرایی در دنیای جدید و اصول مصرف در اسلام با تأکید بر رسانه ملی، فصلنامه‌ی پژوهش‌های ارتباطی 17، شماره‌ی61، صص 30-11

-         فرید، یدالله. (1373). جغرافیا و شهرشناسی، چاپ سوم، تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.

-     فلامکی، محمد منصور. (1389). فردایی برای یک قرن تجربه‌ی مرمت شهری در ایران، فصلنامه‌ی هفت شهر، شرکت عمران و بهسازی شهری2، شماره‌ی3، ص 104.

-     مجدی، علی اکبر؛ صدر نبوی، رامپور؛ بهروان، حسین؛ هوشمند، محمود. (1389). سبک زندگی جوانان ساکن شهر مشهد و رابطه‌ی آن با سرمایه‌ی فرهنگی و اقتصادی والدین، مجله‌ی علوم اجتماعی دانشکده‌ی علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد7، شماره‌ی16، صص 162-131.

-         مختاری، مرضیه؛ نظری، جواد. (1389). جامعه‌شناسی کیفیت زندگی، تهران: نشر جامعه‌شناسان.

-         مشهدی‌زاده دهاقانی، ناصر. (1383). تحلیلی بر ویژگی‌های برنامه‌ریزی شهری در ایران، تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت.

-         مهدوی کنی، سعید. (1386). مفهوم سبک زندگی و گستره‌ی آن در علوم اجتماعی، فصلنامه‌ی تحقیقات فرهنگی 1، شماره‌ی1، صص230-199.

-         مهدوی کنی، محمد سعید. (1387). دین و سبک زندگی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).

-      (E.S.S): Sills, David L.& Merton R. K. (1991), International Encyclopedia of the social sciences, New York, Macmillan, Vol 3& 7.

-      Mckee, J, B.(1969), Introduction to Sociology, Holt Rinehart & Winston Inc.

-      Laamont, M.et al (1996), Cultural and Moral Boundries in the United States: Structura Position geographic location, and lifestyle explanations, Poetics, Vol. 2,4, 31-56.

-      Leslie, G.R.& Larson, R.F. & Gorman, B.L.(1994), Introductory Sociology, Oxford Un. Press.