بازنمایی آموزه‌های تعلیمی کودکان در افسانه‌های لافونتن

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 4، دوره 8، شماره 31، آذر 1395، صفحه 109-138   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

خلیل بیگ زاده¹؛ عطا الماسی²

¹استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه

²کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

آموزه‌های تعلیمی- اخلاقی از مؤلفه‌های مهم آثار ادبای بزرگ هستند که در شکل‌گیری صحیح مبانی تعلیمی- اخلاقی در جوامع انسانی نقش اساسی ایفا می‌کنند. ژان‌دو لافونتن از شاعران کلاسیک قرن هفدهم فرانسه ادبیات تعلیمی را محدود به تلقین و تبلیغ نصایح خشک نکرد و مسائل گوناگون تعلیمی- اخلاقی را حسب شرایط مخاطب ارزیابی نمود و آن چه را در نگاهش سدّ راه تکامل جامعه انسانی بود، در قالب افسانه بازنمایی کرد تا به مخاطبانش (کودکان) عرضه کند.
این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی برای تبیین اندیشه‌های تعلیمی- اخلاقی لافونتن در مجموعة افسانه‌هایش انجام شده‌است تا به مخاطب بنمایاند، گونه‌های آموزه‌های تعلیمی در افسانه‌های لافونتن کدامند؟ و رویکرد وی در بیان این آموزه‌ها چگونه است؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد، لافونتن اندیشه‌های تعلیمی- اخلاقی خود را مانند علم‌آموزی، دعوت به کار و تلاش، نکوهش تملق، نهی خودپسندی، دعوت به نرم‌خویی و ملایمت، نوع‎دوستی و دیگرگزینی در قالب فابل‌ها و پارابل‌های داستانی- تخیّلی تبیین کرده‌است.

کلیدواژه‌ها

ژان‌دو لافونتن؛ فابل- افسانه؛ آموزه‌های تعلیمی- اخلاقی لافونتن؛ ادبیات تعلیمی

مراجع

 

1- قرآن کریم.

2- نهج‌البلاغه. (1388). ترجمه حسین انصاریان. قم: نشر معارف.

3- نهج‌الفصاحه. (1382).ترجمة ابوالقاسم پاینده. تهران: دنیای دانش.

4- آیزنبرگ، نانسی. (1384). رفتارهای اجتماعی کودکان. ترجمة بهار ملکی. تهران: ققنوس.

5- الماسی، عطا. (1393). اثرپذیری و اثرگذاری لافونتن در ادب تعلیمی ایران. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه رازی.

6- ایران‌منش، صدیقه. (1394). بررسی تطبیقی حکایت‌های تمثیلی مثنوی معنوی و افسانه‌های لافونتن. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور یزد.

7- بخارایی کاشی، مریم. (1390). افسانه‌ها و حکایت‌ها در کلیله و دمنه، طوطی‌نامة نخشبی، افسانه‌های ازوپ و افسانه‌های لافونتن. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اصفهان.

8- پالمر، رابرت روزول. (1386). تاریخ جهان نو. ترجمة ابوالقاسم طاهری. تهران: امیرکبیر.

9- تقوی، محمد. (1376). حکایت‌های حیوانات در ادب فارسی. تهران: روزنه.

10- حدیدی، جواد. (1373). از سعدی تا آراگون. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

11- داد، سیما. (1380). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: نشر مروارید.

12- رمبو، آلفرد. (1382). انقلاب کبیر فرانسه. ترجمة احمد قوامی. مشهد: گل آفتاب.

13- زیار، محمد. (1390). لافونتن و حکایات فارسی. فصلنامة پژوهش‌های ادبی دانشگاه تربیت مدرس. سال سوم. شمارة چهارم. ص.ص. 44- 54.

14- سعیدی، نیّر. (1367). ترجمة منظوم قصّه‌های لافونتن. تهران: علمی و فرهنگی.

15- سیّدحسینی، رضا. (1385). مکتب‌های ادبی. تهران: نگاه.

16- شامیان ساروکلائی، اکبر. (1389). حکایت‌های لافونتن در شعر معاصر ایران. مجلة تاریخ ادبیات. شمارة 3/ 63، ص.ص. 208-193.

17- شعاری‌نژاد، علی‌اکبر. (1354). اصول ادبیات کودک. تهران: سروش.

18- شمیسا، سیروس. (1375). انواع ادبی. تهران: فردوسی.

19- شوالیه، ژان و گربران، آلن. (1385). فرهنگ نمادها. ترجمة سودابه فضایلی. تهران: جیحون.

20- کزازی، میرجلال‌الدین. (1386). سعدی و لافونتن. مطالعات ادبیات تطبیقی دانشگاه کرمان. شمارة چهارم. ص.ص. 160- 149.

21- لافونتن، ژان‌دو. (1380). افسانه‌های لافونتن. ترجمة عبدالله توکل. تهران: نشر مرکز.

22- مشرّف، مریم. (1389). جستارهایی در ادبیات تعلیمی ایران. تهران: نشر سخن.

23- هاشمی، سیدمرتضی و غلامی، مجاهد. (1389). حق شرق بر گردن لافونتن. مطالعات ادبیات تطبیقی دانشگاه کرمان. سال چهارم. شماره 14. ص.ص. 206- 187.

24- یلمه‌ها، احمدرضا. (1390). «بررسی تطبیقی اشعار تعلیمی فردوسی و حافظ». پژوهشنامة ادبیات تعلیمی. سال سوم. شمارة یازدهم. ص.ص. 175- 153.