نقش معرفتی درد و رنج از دیدگاه قرآن کریم و روایات

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 4، دوره 7، شماره 28، اسفند 1395، صفحه 71-91   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رمضان مهدوی آزادبنی¹؛ سیده مریم علیزاده²

¹عضو هیأت علمی دانشگاه مازندران،‌ مازندران، ایران(دانشیار).

²کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساری.

چکیده

در مقاله حاضر نویسنده تلاش می‌کند با استناد به آیات قرآن کریم و نیز احادیث اهل بیت نقش معرفتی سختی‌ها در زندگی انسان را بیان نماید. فرضیه‌ای که در پژوهش حاضر مورد تحقیق قرار خواهد گرفت عبارت است از اینکه جهلی که انسان نسبت به خالق خود گرفتار می‌شود محصول غفلت از فطرت و صیانت آن است. نقش معرفتی شرور جهت احیاء شناخت فطری انسان نسبت به خداوند یکی از نتایج و کارکردهای شرور در زندگی انسان است. بر اساس این نظریه انسان‌ها علی‌رغم اینکه فطرت الهی دارند ولی به واسطه نوع رفتارها و شرایط اجتماعی ممکن است بر ذات الهی خود یعنی فطرت آسیب وارد نمایند، و سنت الهی از طریق وارد نمودن درد و رنج شرایط برای بیداری ذات آدمی را با رعایت حریم اختیار انسان مورد هدف قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

فطرت؛ معرفت؛ فطری؛ شرور؛ گرفتاری‌ها

مراجع

قرآن کریم.

نهج البلاغه.

ابن منظور، محمد بن مکرم. 1998م، لسان العرب، بیروت: دار صادر.

احمد بن فارس. 1422ق، معجم مقاییس اللغة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

پترسون، مایکل و دیگران. 1376ش، عقل و اعتقاد دینی، ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.

راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین ابن محمد. 1375ش، المفردات فی غریب القرآن، ترجمه دکتر سید غلامرضا خسروی حسینی، تهران: انتشارات مرتضوی.

طباطبایی، سید محمدحسین. 1377ش، اصول فلسفه و روش رئالیسم، قم: انتشارات صدرا.

طباطبایی، سید محمدحسین. 1387ش، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

طبرسی، فضل بن حسن. 1380ش، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه علی کرمی، تهران: مؤسسه انتشارات فراهانی.

طریحی، فخرالدّین. 1378ش، مجمع البحرین، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

فخر رازی، محمد بن عمر. 1325ش، تفسیر کبیر، تهران: کتابفروشی و چاپخانه محمد حسن علمی.

فراهیدی، خلیل بن احمد. 1408ق، کتاب العین، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.

فیض کاشانی، محمد محسن. 1386ش، الصافی فی تفسیر القرآن، ترجمه عبدالرحیم عقیقی بخشایشی و جمعی از فضلاء، قم: دفتر نشر نوید اسلام.

قرشی، سید علی اکبر. 1361ش، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

کلینی، محمد بن یعقوب. 1388ش، اصول کافی، قم: نشر اجود.

مازندرانی، محمّد صالح. 1342ش، شرح اصول کافی، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران: المکتبة الاسلامیه.

مجلسی، محمد باقر. 1362ش، بحار الأنوار، تهران دار الکتب الاسلامیه.

مصباح یزدی، محمّد تقی. 1380ش، اخلاق در قرآن، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).

مصباح یزدی، محمّد تقی. 1382ش، آموزش عقاید، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل.

مطهری، مرتضی. 1387ش، مجموعه آثار، قم: انتشارات صدرا.

مکارم شیرازی، ناصر. 1374ش، پیام قرآن، قم: مدرسه امام علی بن ابیطالب.

هیک، جان. 1372ش، فلسفه دین، ترجمه بهرام راد، تهران: انتشارات بین المللی هدی.

 

مقالات

بهزادپور، محمدرضا. سال 1394، «نفس، فطرت و اخلاق در سوره مبارکه شمس»، مجله مطالعات قرآنی، شماره 22، صص 67-74.

بیابانی اسکویی، محمد. 1386ش، «معرفت فطری در احادیث؛ بررسی آراء دانشمندان»، فصلنامه تخصصی مطالعات قرآن و حدیث سفینه، مؤسسه فرهنگی نبأ مبین، تهران.

الهبداشتی، علی. 1379ش، «شر از منظر قرآن کریم»، مجله صحیفه مبین، ش 6.

 

منابع لاتین

roth,k,john, (2000)world philosophers and their works, Salem press: united state.

Alston, William, (1982), religious experience and religious belief, nous, v:16,march.

Planting, Alvin, reason and belief in God, in faith and rationality (1983)(ed)Alvin planting and Nicholas wolterstorf, notre dame press.