بررسی عدالت در قرآن کریم در سه محور

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 6، دوره 7، شماره 28، اسفند 1395، صفحه 109-132   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

احمد عربشاهی کریزی

عضو هیأت علمی گروه مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران(استادیار).

چکیده

هدف این پژوهش بررسی عدالت در قرآن کریم و ترسیم محورهای اصلی آن می‌باشد. ابتدا جهت شروع بحث مفهوم عدالت از دیدگاه شریعت، فقیهان، اندیشمندان، حکما و فلاسفه مختلف مورد بررسی قرار گرفته و بیان شده که عدالت در اسلام از سطوح مختلف سطح فردی، سطح نظام هستی، سطح خداوند، سطح تشریع و قانونگذاری و سطح اجتماعی برخوردار است. مطلق یا نسبی بودن عدالت طرح و بررسی شده است و بیان شده که اسلام عدالت را نسبی ندانسته است و آن‌ را مطلق می‌انگارد. زیرا نسبت عدالت با اساس خاتمیت و ابدیت دین بستگی دارد. در ادامه به اهمیت عدالت در اسلام پرداخته شده و دلایل آن ذکر شده است. سپس به طور خاص عدالت در قرآن مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عدل؛ داد؛ قسط؛ انصاف؛ حق؛ اسلام

مراجع

قرآن کریم.

 

مقالات

پارسایی، تهمینه. 1390ش، «اهدافودستاوردبعثتپیامبران(علیهمالسّلام) درقرآنونهج البلاغه»، مطالعات قرآنی، سال دوم، شماره 8، زمستان 1390.

تسخیری، محمد علی. اسفند 1385ش، «عدالت و مهرورزی در قرآن»، بازتاب اندیشه، شماره 83.

حسینی، سید هادی. مهر 1384ش، «تحلیلی بر عدالت اقتصادی از قرآن»، گلستان قرآن، شماره 215.

حجتی، محمدباقر و سلامی، زهرا. 1390ش، «عدالت زیست محیطی در آموزه‌های قرآن و حدیث»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال هشتم، شماره 2.

حجتی، محمدباقر و میریان، سید احمد. تابستان 1386ش، «عدالت کیفری در سیستم جزایی قرآن»، پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره 8.

حق پناه، رضا. مهر و آبان 1380ش، «عدالت اجتماعی در قرآن»، پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، شماره 30.

حیدری نیک، مجید. بهار 1384ش، «عدالت، قرآن، مهدویت»، انتظار موعود، شماره 15.

خسروپناه، عبدالحسین؛ پورعزت، علی اصغر و محمدنژادچاوشی، حبیب. بهار 1393ش، «وسعت معنایی عدالت در قرآن»، مطالعات تفسیری، سال پنجم، شماره 17.

سیدباقری، سیدکاظم. پاییز 1392، «راهبردهایعدالتسیاسی ازمنظرقرآنکریم»، سیاست متعالیه، سال اول، شماره دوم.

شریفی، عنایت الله. پاییز 1390، «عـدالت‌ اجتماعی از منظر قرآن کریم»، رهیافت انقلاب اسلامی، شماره 16.

صادقی، حسن. تیر 1393، «اختیاری بودن عدالت اجتماعی و آثار آن در قرآن کریم»، معرفت، سال بیست و سوم، شماره 199.

فوزی یحیی. پاییز 1393، «عدالتدراندیشهسیاسیاسلام:مفهوم شناسیوراهبردها»، اندیشه سیاسی در اسلام، سال اول، شماره 1.

قیصری، رجبعلی. پاییز و زمستان 1381، «کنکاشی پیرامون اهمیت عدالت در توسعه اقتصادی از منظر اسلام»، پژوهش‌های اقتصادی، شماره 5 و 6.

کاظمی، عزیز الله. بهار 1390، «عدالتاجتماعیدرسیاستداخلیدولتاسلامیازمنظرقرآنکریم»، فرهنگ پژوهش، شماره 10.

کرمانی، طوبی. مهر 1384، «مفهوم عدالت در قرآن کریم»، گلستان قرآن، شماره 215.

ملکی، یدالله. مرداد 1389، «عدالت خواهی از نظر قرآن و نهج البلاغه»، حافظ، شماره 72.

مهدوی راد، محمدعلی و عبداللهی پور، مهدی. زمستان 1391، «حکمت گونه‌گونی روزی‌ها از دیدگاه قرآن»، مطالعات قرآنی، سال دوم، شماره 9.

موسی زاده، ابراهیم. زمستان 1384، «حاکمیت و عدالت در قرآن و اندیشه سیاسی امام علی(ع)»، حقوق اساسی، شماره 5.