مقایسه تطبیقی طنز سیاسی- اجتماعی در اشعار نسیم شمال و احمد مطر

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 1، دوره 11، شماره 42، مرداد 1396، صفحه 9-31   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

کاظم عظیمی¹؛ فاطمه سپهوند²

¹عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد، خرم آباد، ایران(استادیار)

²فارغ التحصیل کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد، خرم آباد، ایران

چکیده

طنز سیاسی- اجتماعی یکی از قالب‌های معاصر است که در دو قرن اخیر مورد توجه صاحبان قلم قرار گرفته است. در زبان فارسی نسیم شمال به عنوان محبوب‌ترین و پرآوازه‌ترین شاعر ایرانی، با استفاده از زبان شعری ساده و قابل فهم، توانست در روح مردم اثر بگذارد. شخصیت برجسته حوزه طنز در زبان عربی، احمد مطر شاعر معاصر عراقی است؛ وی نیز همچون نسیم شمال رسالت ادبی کار خود را در بیداری مردم خواب‌زده ملت عرب و حتی تمام جهانیان می‌بیند. در این مقاله سعی شده است با تطبیقی که بین آثار آن‌ها انجام می‌شود گوشه‌ای از دغدغه‌های مشترک این دو شاعر، در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد. این نوع طنز سنت‌ها و باورهای عقب‌مانده که در بطن جامعه است را با زبان هنرمندانه مورد حمله قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

بیداری اندیشه؛ فقر؛ شعر معاصر فارسی- عربی؛ آزادی قلم؛ نسیم شمال؛ احمد مطر؛ طنزپردازان

مراجع

پلارد، آرتور. 1381ش، طنز، ترجمه سعید سعیدپور، تهران: مرکز.

حاج سید جوادی، حسن. 1382ش، بررسی و تحقیق در ادبیات معاصر ایران، تهران: پژوهشگران ایران.

حسینی، سیداشرف الدین. بی تا، دیوان نسیم شمال، بی‌جا: بی نا.

خوانساری، جمال الدین.1360ش، شرح غرر الحکم و درر الکلم، تهران، ج 3، تهران: دانشگاه تهران. 

عایش، محمد. 2006م، احمد مطر شاعر المنفی، بیروت: دار الیوسف.

غنیم، کمال احمد. 1998م، عناصر الابداع الفنی فی شعر احمد مطر، قاهره: مکتبه مدبولی.

کریمی موغاری، فریده. 1382ش، زندگی و شعر سید اشرف الدین گیلانی، تهران: ثالث.

مطر، احمد. 2008م، الأعمال الشعریة الکاملة، لندن: دار المحبین.

نجف‌زاده بارفروش، محمد باقر. 1378ش، طنز نویسان ایران از مشروطه تا امروز، تهران: خانواده.

نظری، پوهنمل محمود. بی تا، طنز های سیاسی- اجتماعی در ادبیات گذشته، (5/2/1395):

http://www.farda.org/articles/08_updates/080500/poem_m_nazari.htm

ویلیام، جی.گریس. 1367ش، ادبیات و بازتاب آن، ترجمه بهروز عزب دفتری، تبریز: نیما.

 

مقالات

حسینی، حسن. 1367ش، «احمد مطر شاعر خنده‌های تلخ»، مجله کیهان فرهنگی، شماره 49، فروردین 1367، صص 29- 32.

محمدی، نیره.1394. «جلوه‌های ظلم‌ستیزی در طنز برخی نویسندگان معاصر»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی دانشگاه آزاد جیرفت، سال نهم، ش 36،زمستان: صص 61-80.

معروف، یحیی. 1390ش، «نقد و بررسی وام‌گیری قرآنی در شعر احمد مطر»، مجله زبـان و ادبیـات عربـی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه مشهد، دوره 3، شماره 166، بهار و تابستان 1390، صص 123 – 151.