اعجاز تشریعی قرآن کریم از دیدگاه اهل بیت علیهم السلام

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 3، دوره 9، شماره 33، خرداد 1397، صفحه 37-48   

نویسندگان

فرومن حیدرنژاد¹؛ موسی عبدالهی نسب²

¹عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور واحد دلفان لرستان، گروه الهیات، کارشناسی ارشد تفسیر قرآن

²مدرس دانشگاه پیام نور واحد دلفان لرستان، گروه االهیات، دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

مبحث اعجاز قرآن با وجود پیشینه کهن در مباحث علوم قرآن، هنوز تازگی و شادابی خود را حفظ کرده است و کرانه­های شناختی آن در مقایسه با ناشناخته­های آن چندان عظیم نمی‌نماید. در یک تقسیم­بندی کلی وجوه اعجاز قرآن به دو دسته تقسیم می‌شوند: الف) وجوه بیانی اعجاز قرآن، ب) وجوه معنایی اعجاز قرآن؛ منظور از وجوه بیانی اعجاز قرآن این است که بیش‌تر به جنبه‌های لفظی و عبارات بکاررفته و ظرافت‌ها و نکات بلاغی نظر داشته است و منظور از وجوه معنایی قرآن، وجوهی است که بیش‌تر به محتوا و معنای قرآن پرداخته است و از جمله وجوه اعجاز معنایی قرآن عبارت است از 1.عدم احصاء مطالب قرآن با شرح و تفسیر 2.عدم اختلاف و تناقض در قرآن 3.علم و معرفت 4.هدایت‌گری 5.خبرهای غیبی 6.اعجاز تشریعی؛ اعجاز قرآن از جهت تشریع و قانون‌گذاری یعنی اشتمال بر قوانین جامع و متعادل؛ در این نوشتار این جنبه از اعجاز قرآن از دیدگاه اهل‌ بیت علیهم السلام به اثبات رسیده است. به این صورت که ابتدا وجه اعجاز بودن تشریعیات قرآن بیان شده است، سپس آیات قرآن کریم، روایات اهل‌ بیت علیهم السلام و تأثیر اعجاز تشریعی قرآن بر عرب به عنوان دلائل اعجاز تشریعی قرآن آورده شده است.

کلیدواژه‌ها

اعجاز بیانی؛ اعجاز معنایی؛ هدایتگری؛ خبرهای غیبی؛ بلاغت

مراجع

قرآن کریم. ترجمه سیّد جلال الدین مجتبوی.

نهج البلاغه. ترجمه محمد دشتی.

صحیفه‌ سجادیه. ترجمه عبدالمحمد آیتی.

کتب فارسی

حسینی، سیّد عزّالدین. 1383ش، شرح خطبه حضرت زهرا(س)، چاپ هشتم، قم: بوستان کتاب.

کلینی، محمّد ‌بن یعقوب. بی‌تا، اصول‌کافی، ترجمه سیّد جواد مصطفوی، تهران: کتابفروشی اسلامیه.

مجیری، احمدرضا. 1385ش، پژوهشی در اعجاز تشریعی قرآن(پایان نامه)، قم: اصول الدین.

‌مرکز فرهنگ و معارف قرآن. 1381ش، دایرة المعارف قرآن کریم، ج3، قم: بوستان کتاب.

معرفت، محمّد هادی. 1383ش، علوم قرآنی، چاپ پنجم، مؤسسه فرهنگی تمهید.

نقیبی، فاطمه. 1379ش، قرآن و علوم و معارف آن در نهج البلاغه، تهران: قدیانی.

کتب عربی

امین، سیّد محسن. 1406ق، اعیان الشیعة، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.

راغب اصفهانی. 1373ش، معجم مفردات الفاظ القرآن الکریم، تهران: المکتبه المرتضویه.

مجلسی، محمّد باقر. 1403ق، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، الطبعة الثالثة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

مصطفوی، حسن. 1416ق، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج1و8، تهران: وزارة الثقافة والارشاد الاسلامی.