بررسی تطبیقی کاربرد رنگ در اشعار نزار قبانی و سهراب سپهری

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 13، دوره 12، شماره 46، مرداد 1397، صفحه 303-322   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

عبدالرزاق رحمانی¹؛ احمدنور وحیدی²

¹استادیار مرکز مطالعات و تحقیقات هرمز- دانشگاه هرمزگان

²استادیار زبان و ادبیات فارسی مجتمع آموزش عالی سراوان

چکیده

رنگ‌ها در زندگی بشر تأثیرات بسزایی دارند. به همین جهت در حوزه‌های مختلفی چون شیمی، فیزیک، روان‌شناسی، هنر و شعر مورد مطالعه قرار می‌گیرند. در این میان هنرمند و شاعر به جنبه‌های زیباشناسانه رنگ توجه دارند. شاعران با قدرت خلاق خود می‌توانند به وسیله رنگ‌ها مفاهیم مختلفی چون غم و اندوه، شادمانی، یأس و ناامیدی، دنیای آرمانی و ... را برای مخاطب خود تصویر کنند. از طرف دیگر با بررسی رنگ‌ها و شیوه‌های مختلف بیان این رنگ‌ها توسط شاعر، می‌توان شخصیت اجتماعی، اخلاقی و روانی وی را تا حدودی به دست آوریم؛ هر دو شاعر گاهی اوقات رنگ‌ها را با همان اسم اصیل خود به کار می‌برند و گاهی نیز با مفاهیم نزدیک بدان رنگ، مقصود خود را بیان می‌کنند. در این مقاله با نگاهی تطبیقی به دو شاعر معاصر ایران و عرب یعنی سهراب سپهری و نزار قبانی به شیوه کتابخانه‌ای و توصیفی میزان تأثیرپذیری این دو شاعر از رنگ‌ها مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

نماد؛ زیباشناسی؛ شعر معاصر؛ شخصیت

مراجع

اسوار، موسی. 1383ش، تا سبز شوم از عشق(شعرهای عاشقانه و نثر نزار قبانی)، تهران: سخن.

ایتن، یوهانس. 1367ش، عناصر رنگ، ترجمه دکتر حسن ملجائی، تهران: انتشارات پارت.

بوا، بن. 1376ش، زیبایی نور، ترجمه پرویز قوامی، تهران: انتشارات سروش.

جلالی، میترا. 1383ش، رمز‌گشایی اشعار سهراب سپهری، همدان: انتشارات نور علم.

حسینی، صالح. 1379ش، نیلوفر خاموش(نظری به شعر سهراب سپهری)، چاپ پنجم، تهران: انتشارات نیلوفر.

سپهری، سهراب. 1370ش، اتاق آبی، چاپ دوم، تهران: انتشارات سروش.

سپهری، سهراب. 1388ش، هشت‌ کتاب، چاپ هشتم در قطع جیبی کوچک، تهران: انتشارات طهوری.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1388ش، صور خیال در شعر فارسی، تهران: انتشارات آگاه.

شمیسا، سیروس. 1382ش، نگاهی به سپهری، چاپ هشتم، تهران: صدای معاصر.

عابدی، کامیار. 1376ش، از مصاحبت آفتاب، چاپ سوم، تهران: نشر ثالث.

علی اکبر زاده، مهدی. 1378ش، رنگ و تربیت، چاپ دوم، تهران: انتشارات میشا.

قبانی، نزار. 1997م، الاَعمال الشعریة الکاملة، طبعة 2، بیروت- لبنان: منشورات نزار قبانی.

قبانی، نزار. بی‌تا، داستان من و شعر، ترجمه دکتر غلامحسین یوسفی و دکتر یوسف حسین بکار، تهران: انتشارات توس.

کارکیا، فرزانه. 1375ش، رنگ، بهره‌وری و نوآوری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران.

لوشر، ماکس. 1380ش، روان‌شناسی رنگ‌ها، ترجمه ویدا ابی زاده، چاپ شانزدهم، تهران: انتشارات درسا.

 

مقالات

حسن لی،کاووس و مصطفی صدیقی. 1382ش، «تحلیل رنگ در سروده‌های سهراب سپهری»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دوره جدید، شماره13، صص 61- 103.

مهدی ممتحن؛ نسرین دفترچی و علی اصغر شهناز خضرلو. بهار 1390، «نگاهی تطبیقی به تصویر شب از نگاه ادوارد یونگ و آلفرد دو موسه»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، دوره 5، شماره 17، صص 135-148.

نیکوبخت، ناصر و سیدعلی قاسم زاده. 1382ش، «روان‌شناسی رنگ در اشعار سهراب سپهری»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی، شماره 2، صص 145- 156.

نیکوبخت، ناصر و سیدعلی قاسم زاده. 1384ش، «زمینه‌های نمادین رنگ در شعر معاصر»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دوره جدید شماره 18، صص 209- 237.