نقد و بررسی رویکردهای زبان‌شناسانه و تاریخی در قرآن‌پژوهی غربی

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 1، دوره 9، شماره 35، آذر 1397، صفحه 9-26   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

حسن احمدی زاده

استادیار گروه ادیان و فلسفه دانشگاه کاشان

چکیده

از اواسط قرن بیستم، پژوهش‌های مستشرقان درباره تمدن‌ها و ادیان شرقی، به‌ویژه دین اسلام، در مسیر تازه‌ای گام برداشت که بیش‌تر متأثر از اندیشه‌های تحلیلی‌مسلکان در حوزه‌ دین‌شناسی و زبان‌شناسی بود. در دو سه دهه اخیر، اندیشه‌وران متعددی در غرب با رویکرد انتقادی، پژوهش‌های تازه‌ای را در خصوص تاریخ قرآن، اصالت و حجیت آن آغاز نمودند. این رویکرد جدید، با انتشار آثار برخی از قرآن‌پژوهان آلمانی به‌ویژه کریستوف لوکسنبورگ، به طور جدی مطرح شد و موضع‌گیری‌های مختلفی را در غرب دامن زد. اساس علمی پژوهش‌های مستشرقان در خصوص قرآن، مبانی معرفتی و زبانی مدرن در هرمنوتیک و زبان‌شناسی است و از این رو، با تأکید بر عدم قدسیت متون مقدس، به قرآن‌پژوهی روی آورده‌اند. اما علی‌رغم تلاش قرآن‌پژوهان غربی در ارائه رویکردی انتقادی نسبت به قرآن، بیش‌ترِ پژوهش‌های ایشان، امروزه به تصریح بسیاری از اخلافشان در غرب، با کاستی‌‌های مختلفی روبه‌رو می‌باشد. در این جستار، تلاش نگارنده بر آن بوده تا با بررسی مهم‌ترین و مطرح‌ترین آثاری که امروزه در فضای قرآن‌پژوهی در غرب مطرح هستند، به ارزیابیِ تحلیل قرآن‌پژوهان غربی از پنج مسأله مهم در خصوص قرآن بپردازد و در این میان، به برخی کاستی‌های و چالش‌های پیش روی ایشان در امر قرآن‌پژوهی اشاره کند.  

کلیدواژه‌ها

قداست‌بخشی؛ اصالت قرآن؛ متن مقدس؛ نگارش؛ لوکسنبورگ

مراجع

Books

A.Geiger, Was hat Mohammed aus dem Judenthume aufgenommen, Bonn: F. Baaden, 1833.

B. Gruendler, The Development of the Arabic Scripts, Atlanta: Scholars Press, 1993.

C.C. Torrey, The Jewish Foundation of Islam, New York: Jewish Institute of Religion, 1933.

C. Rabin, “Islam and the Qumran Sect,” in his Qumran Studies, New York: Oxford University Press, 1957.

Crone, P. and M. Cook. Hagarism: The Making of the Islamic World, Cambridge: Cambridge University Press, 1977.

G. Lüling, A Challenge to Islam for Reformation, Delhi: Molital Banarsidass, 2003.

G. Lüling, Die Wiederentdeckung des Propheten Muhammad, Erlangen: Lüling, 1981.

G. S. Reynolds, The Quran in it's Historical Context, Routledge, 2008.  

G.R. Hawting, The Idea of Idolatry and the Emergence of Islam. From Polemic to History, Cambridge: Cambridge University Press, 1999.

Ibn Warraq, The Origin of the Koran, Amherst: Prometheus, 1998.

Ibn Warraq, What the Koran Really Says, Amherst: Prometheus, 2002.

J. Burton, The Collection of the Qur’an, Cambridge: Cambridge University Press,1977.

J. Wansbrough, Qur’anic Studies, Oxford: Oxford University Press, 1977.

K. Armstrong, Muhammad, HarperSanFrancisco, 1992.

K. Vollers, Volkssprache und Schriftsprache im alten Arabien, Strassburg: K. J. Trübner, 1906.

M. Donner, “Modern Nationalism and Medieval Islamic History,” Al-‘Usur al-Wusta 13, 2001.

N. Abbott, The Rise of the North Arabic Script and Its uur’anic Development, with a Full Description of the Uuran Manuscripts in the Oriental Institute, Chicago: The University of Chicago Press, 1939.

P. Crone and M. Cook, Hagarism. The Making of the Islamic World, Cambridge: Cambridge University Press, 1977.

R. Bell, The Origin of Islam in its Christian Environment, London: Macmillan, 1926.

R. Blachère, Introduction au Coran, Paris: G.P. Maisonneuve, 1947.

Rippin, “Literary Analysis"

W.M. Watt, Muhammad at Mecca, Oxford: Clarendon Press, 1953.

W.M. Watt, Muhammad at Medina, Oxford: Clarendon Press, 1956.

Articles:

A. Rippin, “Literary analysis of Qur’an, Tafsir, and Sira: The methodologies of John Wansbrough,” in R.C. Martin (ed.), Approaches to Islam in Religious Studies, Tucson: University of Arizona Press, 1985.

J.A. Bellamy, “Two pre-Islamic Arabic inscriptions revised: Jabal Ramm and Umm al-Jimal,” JAOS 108, 1988, 369–78.

J.A. Bellamy, “A new reading of the Namarah inscription,” JAOS 105, 1985, 31–48.

J.A. Bellamy, “Some proposed emendations to the text of the Koran,” JAOS 113, 1993, 562–73.

J.A. Bellamy, “More proposed emendations to the text of the Koran,” JAOS 116, 1996, 196–204.

J.A. Bellamy, “Textual criticism of the Koran,” JAOS 121, 2001, 1–6.

Muhammad Abu l-Faraj al-’Ushsh, “Kitabat ‘arabiyya ghayr manshura fi jabal Usays,” al-Abhath 17, 1964, 227–316.