نقش دولت با محوریت قرآن در پیشگیری از جعل هویت رایانه‌ای در فضای مجازی

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 4، دوره 9، شماره 35، آذر 1397، صفحه 75-103   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

عاطفه حسینی فرد¹؛ نفیسه نکویی مهر²؛ محمدجواد عبداللهی³

¹دانشجوی دکتری، گروه فقه و حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

²دانشجوی دکتری، گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

³عضو هیأت علمی، گروه حقوق، واحد خمینی شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خمینی شهر، ایران

چکیده

مهم‌ترین مسأله در مقابله با جرایم سایبری پیشگیری اجتماعی است که از جمله راهکارهای پیشگیری از جرایم رایانه‌ای محسوب می‌گردند و همچنین تهیه پیش‌نویس قانون مبارزه با جرائم رایانه‌ای که در دستور کار قوه قضاییه، مجلس و دولت قرار گرفته است. با توجه به این امر موفقیت هر سیاستی اهتمام به آموزش خانواده و آموزش کودکان و نوجوانان، تربیت نیروی انسانی متخصص در مقابله با این جرایم و در نهایت سازماندهی جدید نیروی انتظامی و قوه قضاییه برای تأسیس پلیس سایبر و دادسرای جرایم سایبر است. این تحقیق از نوع کاربردی و روش انجام تحقیق توصیفی- تحلیلی است. این پژوهش با توضیح مختصری پیرامون مفاهیم، نظریه‌های مرتبط با جرم جعل هویت اشاره و رویکردها و کارکردهای پیشگیری وضعی را مورد کنکاش قرار داده است و مهم‌ترین راهبردهای سیاستگذاری اجتماعی در حوزه فضای مجازی با رویکرد پیشگیری وضعی را مورد بحث قرار می‌دهد، و سرانجام با پرداختن به حق استفاده شهروندان از فضای مجازی از منظر قرآن به این مهم دست یافته شده است که دولت باید با توجه به تأکید آیات قرآنی، فرهنگ استفاده از فضای مجازی را در کشور نهادینه سازد تا بتواند گامی در جهت کاهش جرایم رایانه‌ای بردارد.

کلیدواژه‌ها

فضای مجازی؛ نظارت؛ جعل هویت؛ دولت؛ پیشگیری؛ آیات قرآن

مراجع

جلالی فراهانی، امیرحسین. 1386ش، تأملی بر فیلترینگ، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شماره 8581.

جنکینز، ریچارد. 1391ش، هویت اجتماعی، ترجمه تورج یار احمدی، تهران: نشر شیرازه.

حاجیانی، ابراهیم. 1388ش، جامعه‌شناسی هویت ایرانی، تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.

خلقتی، مرضیه. 1387ش، بحران‌های هویت‌های مجازی در گمنامی چت، درس مدیریت بحران، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.

عباسی‌قادی، مجتبی و خلیلی‌کاشانی، مرتضی. 1390ش، تأثیر اینترنت بر هویت ملی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

فضلی، مهدی. 1389ش، مسئولیت کیفری در فضای سایبر، چاپ اول، تهران: انتشارات خرسندی.

کاستلز، مانوئل. 1380ش، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، ترجمه حسن چاووشیان، جلد2، تهران: طرح نو.

گودرزی، حسین. 1384ش، گفتارهایی درباره جامعه‌شناسی هویت در ایران، تهران: مؤسسه مطالعات ملی.

گیبینز، جان و ریمر، بو. 1388ش، سیاست پست مدرنیته، ترجمه منصور انصاری، تهران: گام نو.

گیدنز، آنتونی. 1386ش، جامعه‌شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.

منابع لاتین

Adrian, A. (2008), “No One Knows You Are a Dog: Identity and Reputation in Virtual Words”, Computer Law and Security Report, Vol. 24: 366- 374

Katz, S.; Marshal, B. (2006),  “New Sex for Old: Life Style, Consumerism and the Ethics of Aging Well”, Journal of Agibg Studies, Vol. 17: 3- 16 

Bartle, R. (2004),  Designing Virtual Worlds, London: Routledge.

Pempek, ­T., & et al. (2009), “College students' social networking experiences on Facebook”, Journal of Applied Developmental Psychology, 30: 227–238.

Bell, D. (2001), An Introduction to Cyberspace, London: Rutledge.

Shinder, D. L. (2002), Scene of the Cyber Crime, Computer Forensics Hand Book; Syngress Publication.

Board on Children, Youth and Families (2004), Technical, Business and Legal Dimensions of Protecting Children from Pornography on the Internet, National Academy Press.

Thornburgh, D. & S.Lin, H. (Eds.) (2004), Youth, Pornography and the Internet, National Academy Press.

 

مقالات

اخگری، محمد. 1388م، «اطلاعات حکمت و معرفت»، فلسفه کلام و عرفان: مجلات، هویت انسانی در رسانه‌های مجازی، شماره 40.

جهانگیر. 1384ش، «هویت و مجاز: تأثیر هویت اینترنتی»، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 4، صص 107-124.

دوران، بهزاد. 1383ش، «هویت خانوادگی و تعامل در فضای سایبر»، مجله زبان و ادبیات، شماره 44.

ربیعی، علی. 1387ش، «رسانه­های نوین و بحران هویت»، فصلنامه مطالعات ملی، سال نهم، شماره 4، صص 149-176.

رفعت جاه، مریم و علی شکوری. 1387ش، «اینترنت و هویت اجتماعی»، فصلنامه جهانی رسانه، شماره 5، صص 1-17.

ساروخانی، باقر و رضایی‌قادی. 1391ش، «اینترنت و هویت ملی در میان کاربران»، فصلنامه فرهنگ ارتباطات، سال دوم، شماره 5، صص 51-70.

سبحانی جو. 1383ش، «هویت و بحران هویت»، مجله پیوند، شماره 301.

عاملی. 1388ش، «جزوه کلاسی درس مطالعات فضای مجازی»، مقطع کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی و رسانه.

عاملی، سعیدرضا. 1382ش، «دو‌ جهانی‌شدن­ها و جامعه جهانی اضطراب»، نامه علوم اجتماعی، شماره 21، صص 143-174.

عدلی‌پور، صمد. 1391ش، «تحلیل جامعه‌شناختی پیامدهای شبکه‌های اجتماعی مجازی بر هویت اجتماعی کاربران جوان شهر اصفهان»، رساله کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه اصفهان.

عمیدی، مهدی. 1387ش، «مطالعه تطبیقی جرایم ‌رایانه‌ای از دیدگاه فقه و حقوق کیفری ایران»، پایان نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد تهران مرکز.

کوهی، کمال و حسنی، محمدرضا. 1391ش، «رابطه استفاده از رسانه‌های نوین با ابعاد هویتی در نوجوانان و جوانان 14 تا 29 ساله شهر تبریز»، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، سال نوزدهم، صص 109-130.

معینی‌علمداری، جهانگیر. 1384ش، «هویت و مجاز: تأثیر هویت اینترنتی»، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 4، صص 107-124.

مهدی‌زاده، شراره و عنبرین، زینب. 1388ش، «بررسی رابطه میزان و نحوه استفاده از اینترنت و هویت فرهنگی جوانان»، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 17، صص 2-28.