پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 418 |
| تعداد شماره‌ها | 9,995 |
| تعداد مقالات | 83,545 |
| تعداد مشاهده مقاله | 77,292,918 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 54,329,101 |
فلسفه وجود و ویژگی‌های امام از دیدگاه تفاسیر فریقین | ||
| فصلنامه مطالعات قرآنی | ||
| مقاله 14، دوره 9، شماره 35، آذر 1397، صفحه 307-329 اصل مقاله (842.83 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| خدیجه احمدی بیغش1؛ طاهره محسنی2 | ||
| 1طلبه سطح چهار(دکترای تفسیر تطبیقی)، استاد حوزه و دانشگاه | ||
| 2دکترای تفسیر تطبیقی، استاد حوزه، استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع)، پردیس خواهران | ||
| چکیده | ||
| مسأله امامت در تاریخ اندیشه اسلامی پیشینه‌ای طولانی دارد. امامت به معنای رهبری و ریاست امت که طبعاً نوعی تبعیت و پیروی گروهی را به همراه دارد. امامت از یک سو «پیشوایی و راهبری» و از سوی دیگر «تبعیت و پیروی» است. اما اینکه این پشوایی و پیروی در چه قلمرویی باشد یا در چه بُعدی از ابعاد زندگی دنیوی و اخروی انسان مطرح شود، موجب تفاوت‌هایی میان مذاهب مختلف اسلامی شده است. مذاهب امامیه، معتزله و اشاعره علی‌رغم شباهت در بعضی ویژگی‌های امام، تفاوت‌هایی اساسی در این مسأله با یکدیگر دارند. تحلیل و نقد آراء کلامی این متکلمین و مفسرین اسلامی، موجب تبیین راه حق و جایگاه امامت می‌شود. این پژوهش با روش توصیف و تحلیل متن و به شیوه کتابخانه‌ای، در صدد واکاوی فلسفه وجود و ویژگی‌های امام از منظر سه متفکر برجسته اسلامی علامه طباطبایی شیعی، قاضی عبد الجبار معتزلی و قاضی باقلانی اشعری است. علامه حقیقت امامت را از سنخ ولایت تکوینی، هدایت باطنی و معنوی، وجوب عقلی علی الله دانسته، قاضی عبد الجبار آن را مسأله‌ای اجرائی، عقلی و ضرورتی اجتماعی به منظور حفظ کیان اسلامی، و باقلانی نیز آن را فرعی فقهی و شرعی به منظور اداره امور جامعه اسلامی معرفی کرده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شیعه؛ معتزله؛ اشاعره؛ وجوب عقلی؛ ضرورت اجتماعی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. ترجمه محمدکاظم معزی. نهج البلاغه. ترجمه محمد دشتی. کتب فارسی جمعی از نویسندگان. 1381ش، امامت‌پژوهی(بررسی امامت از دیدگاه امامیه، معتزله و اشاعره)،مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی. ضیائی فر، سعید. 1382ش، جایگاه مبانی کلامی در اجتهاد، قم: بوستان کتاب قم. معروف هاشم، الحسنی. 1376ش، شیعه در برابر معتزله و اشاعره، ترجمه سید محمدصادق عارف، مشهد: انتشارات آستان مقدس رضوی. نصری، عبدالله. ۱۳۸۳ش، آیینه‌های فیلسوف: گفت‌وگوهایی در باب زندگی، چاپ دوم، تهران: سروش. کتب عربی ابن شهبه. 1407ق، طبقات الشافعیة، تصحیح و تعلیق حافظ عبد العلیم خان، بیروت: دار الندوه. ابن مرتضی، احمد. 1409ق، طبقات المعتزلة، تحقیق سدیوالد ویلستر، چاپ سوم، بیروت: دار المنتظر. ابن منظور، محمد بن مکرم. بی تا، لسان العرب، بیروت: دار احیاء التراث العربی. الاشعری، لابی الحسن علی بن اسماعیل. 1426ق، الابانة، بیروت: دار الکتب العلمیه. امینی نجفی، احمد. 1369ش، شرح جا‌مع تجرید الاعتقا‌د، قم: مرتضی. اندلسی، علی بن حزم. 1386ق، الفصل فى الملل والاهواء والنحل، بیروت: دار الکتب العلمیه. الباقلانی، ابی‌بکر محمد بن الطیب. 1407ق، تمهید الاوائل وتلخیص الدلایل، تحقیق عماد الدین احمد حیدر، بیروت: مؤسسة الکتب الثقافیة. الباقلانی، ابی‌بکر محمد بن الطیب. 1957م، التمهید، بیروت: منشورات جامعة الحکمة فی بغداد. البدوی، عبد الرحمن. 1997م، مذاهب الاسلامیین، بیروت: دار العلم للملایین. تفتا‌زانی، مسعود بن عمر. 1412ق، المراصد علی شرح المقا‌صد، قم: الشریف الرضی. تمیمی بغدادی، عبد القا‌هر. 1400ق، اصول الدین، بیروت: دار الکتب العلمیه. جرجانی، میر سید شریف. ۱۳۲۵ق، شرح المواقف، افست، قم: شریف رضی. جرجانی، میر سید شریف. 1408ق، التعریفات، بیروت: دار الکتب العلمیه. جوهری، اسماعیل بن حماد. 1368ش، الصحاح تاج اللغة وصحاح العربیة، تحقیق احمد عبد الغفور عطار، تهران: امیری. حسینی تهرانی، سید هاشم. 1433ق، توضیح المراد، قم: دار زین العا‌بدین لإحیا‌ء تراث المعصومین(ع). حلی، حسن بن یوسف. 1425ق، اثبا‌ت الوصیة للاما‌م علی بن ابی طا‌لب(ع)،نجف: مکتبة دار الکتب التجاریه. حمصی رازی، محمود بن علی. 1412ق، المنقذ من التقلید، قم: مؤسسة النشر الاسلامی. خرازی، محسن. 1422ق، التوسل، قم: مؤسسة دائرة المعا‌رف فقه اسلامی. خلدون، عبدالرحمن. 1409ق، مقدمة ابن خلدون، بیروت: دار العوده. الخیون، رشید.1420ق، معتزلة البصرة والبغداد، چاپ سوم، لندن: دار الحکمه. راغب اصفهانی، حسین بن محمد. بی تا، مفردات الفاظ القرآن فی غریب القرآن، تهران: مرتضوی. شهرستا‌نی، محمد بن عبدالکریم. بی تا، نها‌یة الا‌قدام فی علم الکلام، قاهره: مکتبة الثقا‌فة الدینیة. طباطبایی، محمدحسین. 1381ش، رسا‌لة‌الولایة، قم: کتابسرای اشراق. طباطبایی، محمدحسین. 1417ق، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه. طوسی، محمد بن حسن. 1359ش، تلخیص نقد المحصل، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی. عبد الجبار، عماد الدین ابی الحسن. 1329ق، تنزیه القرآن عن المطاعن، بیروت: دار النهضة الحدیثة. عبد الجبار، عماد الدین ابی الحسن. 1384ق، شرح الاصول الخمسة، قاهره، مکتبة وهبة. عبد الجبار، عماد الدین ابی الحسن. 1427ق، المغنی فی أبواب التوحید والعدل، بیروت: مکتبة العصریة. العکبری البغدادی، محمد بن محمد بن النعمان(شیخ مفید). 1413ق، النکت الاعتقادیة، مندرج در سلسله مصنفات الشیخ المفید، قم: المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید. علم الهدی، مرتضی علی بن حسین.1410ق، الشافی فی الامامة والنقض علی کتاب المغنی، تهران: مؤسسة الصادق. الفیومی، احمد بن محمد. 1429ق، المصباح المنیر، قاهره: مؤسسة المختار. قوشچی، علاء الدین علی بن محمد. 1382ش، شرح الهیات تجرید، تهران: مکتوب. کلینی، محمد بن یعقوب. 1351ش، اصول کافی، تهران: هیئت مکتبة النبی. مصطفوی، حسن.1360ش، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. هیثمی، احمد بن حجر. 1312ق، الصواعق المحرقة فى ردّ على أهل البدعةوالزندقة، قاهره، بی نا. ولفسون، هاری. 2005م، فلسفة المتکلمین فی الاسلام، ترجمه وتعلیق مصطفی لبیب عبد الغنی، قاهره: المجلس الاعلی للثقافة. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 264 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 225 |
||