ادبیات انگلیسی: از رسالت ایدئولوژیک تا وضعیت پسااستعماری

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 9، دوره 12، شماره 48، اسفند 1397، صفحه 179-204   

نویسنده

مهدی جاویدشاد

دانشجوی دکترای زبان و ادبیات انگلیسی، بخش زبان‌های خارجی و زبان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز

چکیده

مباحث مربوط به ذات استعماری برخی از علوم، از جمله ادبیات انگلیسی، صرفاً به ایران ختم نمی‌شود. این مسأله دغدغه‌ای جهانی بوده و متفکران بسیاری در سراسر دنیا بدان پرداخته‌اند. در حالی که برخی از اظهار نظرات جنبه شعاری و غیر علمی دارند، برخی دیگر روشمند، مستدل و روشن‌گرند و می‌توانند در مقام مبانی نظری مورد توجه قرار گیرند. این مبانی به ترتیب می‌توانند به اثبات یا رد امکان استفاده ابزاری از علم، ادبیات، ادبیات انگلیسی و دپارتمان‌های ادبیات انگلیسی کمک کنند که ترکیب آن‌ها می‌تواند به مبنای نظری محکمی بدل شود. همچنین این مبانی قادرند راهکارهای برون‌رفت از سایه ایدئولوژی و استعمار را مورد بررسی قرار دهند. پژوهش پیش رو در تلاش است تا با استفاده از نظریات موجود، ابتدا رسالت ایدئولوژیک ادبیات انگلیسی را به اثبات رساند، سپس با استناد به دسته‌ای دیگر از نظریات، بر وضعیت ضد استعماری این روزهای این رشته و دپارتمان‌های آن در دانشگاه‌های پیشرو صحه بگذارد. علاوه بر رویکردهای ضد استعماری موجود، این پژوهش بینش فراروایتی را به عنوان یکی دیگر از رویکردهای لازم برمی‌شمرد که می‌تواند گامی رو به جلو در موج تغییرات امروز ادبیات انگلیسی باشد. در نهایت، این پژوهش اعلام می‌دارد که امروزه ادبیات انگلیسی، در شکل تکامل‌یافته خود، نه‌تنها اشاعه‌گر تفکرات استعماری نیست، بلکه به ابزاری ضد استعماری تبدیل گشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

نظریه ادبی؛ فراروایت نظری؛ تنوع فرهنگی؛ بینش فراروایتی

مراجع

ایگلتون، تری. 2011م، نظریه ادبی: یک مقدمه، هوبوکن: جان ویلی و پسران.

آرنولد، متئو. 1993م، فرهنگ و هرج و مرج و دیگر نوشته‌ها، کمبریج: انتشارات دانشگاه کمبریج.

آلتوسر، لوئی. 1971م، لنین و فلسفه، ترجمه بن بروستر، نیویورک: انتشارات مرور ماهانه.

آموکو، آپولو. 2010م، پسااستعماری در بحبوحه انقلاب نایروبی: نگوگی واتیونگو و ایده ادبیات آفریقا، نیویورک: اسپرینگر.

باسنت، سوزان. 2010م، ترجمه‌های پسا استعماری، هوبوکن: ویلی بلک ول.

برانیگان، جان. 1998م، تاریخ‌گرایی نوین و مادی‌گرایی فرهنگی، لندن: پالگریو مک میلان.

پاپ، راب. 2002م، کتاب مطالعات انگلیسی: مقدمه‌ای بر زبان، ادبیات و فرهنگ، لندن: نشر روان‌شناسی.

پرینس، تریسی جی. 2012م، جنگ‌های فرهنگی در ادبیات بریتانیا: تنوع فرهنگی و هویت ملی، جفرسون: مک فارلند.

تریودی، پونام. 2017م، شکسپیر و آثار کلاسیک آسیایی، در راهنمای تحقیقاتی راتلج برای شکسپیر و ادبیات کلاسیک، کایلن و موشوواکیس(ویراستاران)، لندن: تایلر و فرانسیس.

دالیمور، جاناتان و آلن سینفیلد(ویراستاران). 1994م، شکسپیر سیاسی: مقالاتی در مادی‌گرایی فرهنگی، منچستر: انتشارات دانشگاه منچستر.

سینفیلد، آلن. 1992م، گسل‌ها: مادی‌گرایی فرهنگی و سیاست مخالف خوانی، اوکلند: انتشارات دانشگاه کالیفرنیا.

فرتر، لوک. 2007، لویی آلتوسر، لندن: راتلج.

کندی، دین کیث. 2016م، استعماری زدایی: مقدمه‌ای بسیار کوتاه، آکسفورد: انتشارات دانشگاه آکسفورد.

گرینبلات، استیون(ویراستار). 2012م، گزیده ادبیات انگلیسی نورتون، جلدهای 1 و 2، نیویورک: نورتون.

لومبا، آنیا. 1989م، جنسیت، نژاد، درام رنسانس، منچستر: انتشارات دانشگاه منچستر.

لی ها، فان. 2003م، آموزش انگلیسی به عنوان زبانی بین المللی: هویت، مقاومت و مذاکره، ج7، بریستول: مباحث چند زبانی.

لیوتار، ژان فرانسوا. 1984م، وضعیت پسامدرن: گزارشی بر دانش(جلد 10)، مینیپولیس: انتشارات دانشگاه مینسوتا.

مالپاس، سیمون. 2003م، ژان فرانسوا لیوتار، لندن: راتلج.

نورتون، فیلیپ. 2015م، حکومت بریتانیا، لندن: راتلج.

واتیونگو، نگوگی. 1981م، نویسندگان در بازی سیاسی: مقالات، نایروبی: ناشران شرق آفریقا.

کتب انگلیسی

Althusser, L., 1971. Lenin and Philosophy, trans. Ben Brewster. New York: Monthly Review Press.

Amoko, A., 2010. Postcolonialism in the Wake of the Nairobi Revolution: Ngugi wa Thiong’o and the Idea of African Literature. New York: Springer.

Arnold, M., 1993. Arnold: 'Culture and Anarchy' and Other Writings. Cambridge: Cambridge University Press.

Bassnett, S., 2010. Postcolonial Translations (pp. 78-96). Hoboken: Wiley‐Blackwell.

Brannigan, J., 1998. New Historicism and Cultural Materialism. London: Palgrave Macmillan.

Dollimore, J. and Sinfield, A. eds., 1994. Political Shakespeare: Essays in Cultural Materialism. Manchester: Manchester University Press.

Eagleton, T., 2011. Literary Theory: An Introduction. Hoboken: John Wiley & Sons.

Ferretter, L., 2007. Louis Althusser. London: Routledge.

Greenblatt, S. (Ed.)., 2012. The Norton Anthology of English Literature (Vols. 1-2). New York: Norton.

Hassan, S.D.A., 2001. Canons after" Postcolonial Studies". Pedagogy, 1(2), pp.297-304.

Kennedy, D.K., 2016. Decolonization: A Very Short Introduction (Vol. 472). Oxford: Oxford University Press.

Le Ha, P., 2003. Teaching English as an International Language: Identity, Resistance and Negotiation (Vol. 7). Bristol: Multilingual Matters.

Loomba, A., 1989. Gender, Race, Renaissance Drama. Manchester: Manchester University Press.

Lyotard, J.F., 1984. The Postmodern Condition: A Report on Knowledge (Vol. 10). ‎Minneapolis: U of Minnesota Press.

Meek, SL., 2001. “The Politics of Poetics: Creative Writing Programs and the Double Canon of Contemporary Poetry”. Canon vs. Culture: Reflections on the Current Debate. pp. 81-102.

Malpas, S., 2003. Jean-François Lyotard. London: Routledge.

McGee, P., 1993. “Decolonization and the curriculum of English”. Race, Identity and Representation in Education, pp.280-288.

Norton, P., 2015. The British Polity. London: Routledge.

Pope, R., 2002. The English Studies Book: An Introduction to Language, Literature and Culture. London: Psychology Press.

Prince, T. J., 2012. Culture Wars in British Literature: Multiculturalism and National Identity. Jefferson: McFarland.

Shesgreen, S., 2009. “Canonizing the canonizer: A short history of the Norton anthology of English literature”. Critical Inquiry, 35(2), 293-318.

Sinfield, A., 1992. Faultlines: Cultural Materialism and the Politics of Dissident Reading. Oakland: University of California Press.

Trivedi, P., 2017. “Shakespeare and Asian classics”, in The Routledge Research Companion to Shakespeare and Classical Literature, eds., Keilen, S. and Moschovakis, N. London: Taylor & Francis.

wa Thiongʼo, N., 1981. Writers in Politics: Essays. Nairobi: East African Publishers.

wa Thiongʼo, N., Lo Liyong, T. & Owuor-Anyumba, H., 2010. “On the abolition of the English department”. Vincent, B, Leitch (Ed.), The Norton Anthology of Theory and Criticism, pp.1995-2000.

 

مقالات

حسن، صلاح دین عاصف. 2001م، «آثار معتبر پس از «مطالعات پسااستعماری»»، فن تعلیم، 1 (2)، صص 297-304.

شسگرین، شان. 2009م، «اعتبارسازی اعتباربخش: تاریخچه‌ای از گزیده ادبیات انگلیسی نورتون»، جستار نقادانه، 35 (2)، صص 293-318.

مک گی، پاتریک. 1993م، «استعمار زدایی و برنامه درسی انگلیسی»، نژاد، هویت و ارائه در آموزش، صص 280-288.

میک، ساندرا لی. 2001م، «سیاست بوطیقا: برنامه‌های نوشته‌های خلاقانه و کانن دوگانه شعر معاصر»، کانن در مقابل فرهنگ: انعکاس‌های مباحث جاری، صص 81 -102.

واتیونگو، نگوگی، تابان لو لیونگ و هنری اوور آنیومبا. 2010م، «درباره برچیدن دپارتمان انگلیسی»، وینسنت بی لایش(ویراستار)، گزیده نقد و نظریه نورتون، صص 1995-2000.

انوشیروانی، ع. 1393. «آموزش ادبیات انگلیسی یا ادبیات جهان به انگلیسی در دانشگاه‌های ایران؟»، پژوهش ادبیات معاصر جهان, 19(1)، صص 43-25.

Anushiravani, Alireza. “The Pathology of Teaching English Literature in Iran”. Contemporary World Literature Studies, 19 (1): 25-43.