خیر و شر در افسانه‌های ایرانی و آلمانی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 12، دوره 12، شماره 48، اسفند 1397، صفحه 253-274   

نویسندگان

پولک اصلانخانی¹؛ سیدمسعود سلامی²

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات آلمانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران- ایران

²عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات آلمانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران- ایران

چکیده

افسانه‌ها که از ارکان مهم ادبیات همه اقوام در سراسر دنیا به شمار می‌روند، با زبانی سمبولیک و در قالب داستان‌هایی خارق العاده ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی ملت‌ها را به تصویر می‌کشند و بدین ترتیب از منابع مهم تحقیق در زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی محسوب شوند. با بررسی تطبیقی قصه‌ها از یک سو می‌توان به اندیشه و تفکری که پایه و اساس آن‌هاست پی برد و از سوی دیگر مسائل مشترک اقوام و ملل سراسر دنیا را روشن کرد. از مهم‌ترین و برجسته‌ترین انواع افسانه، افسانه‌های جادویی یا قصه‌های پریان هستند که حوادث و رویدادهای خارق العاده و ماورای طبیعی را در جهانی غیر واقعی و خیالی به تصویر می‌کشند. از آنجا که دوگانگی از ارکان مهم افسانه‌های جادویی و از موتیف‌های اصلی قصه‌های پریان محسوب می‌شود، لذا بررسی تطبیقی این عنصر و نیز نقش قهرمان در تقابل خیر و شر در افسانه‌های ایرانی و آلمانی، جهت روشن کردن تشابهات و تفاوت‌های دو فرهنگ، از اهداف مهم تحقیق پیش رو است.

کلیدواژه‌ها

قصه پریان؛ دوگانگی؛ قهرمان؛ تشابهات و تفاوت‌های فرهنگی

مراجع

نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی.

کتب فارسی

بهار، مهرداد. 1384 ش، از اسطوره تا تاریخ(با تجدید نظر و افزوده‌های تازه)، گردآورنده: ابوالقاسم اسماعیل پور، چاپ چهارم، تهران: نشر چشمه.

بهار، مهرداد. 1386 ش، ادیان آسیایی، چاپ ششم، تهران: نشر چشمه.

خدیش، پگاه. 1391 ش، ریخت‌شناسی افسانه‌های جادویی، چاپ دوم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

قاسم زاده، محمد. 1392 ش، افسانه‌‌های ایرانی، جلد اول و دوم، چاپ دوم، تهران: انتشارات هیرمند.

گریم، یا کوب لودویگ کارل. 1384 ش، مجموعه کامل قصه‌ها و افسانه‌های برادران گریم، ترجمه هرمز ریاحی، نسرین طباطبایی، بهزاد برکت، چاپ دوم، تهران: نشر پیکان.

مارزلف، اولریش.1391 ش، طبقه بندی قصه‌های ایرانی، ترجمه کیکاووس جهانداری، چاپ سوم، تهران: انتشارات سروش.

مختاری، محمد. 1379 ش، حماسه در رمز و راز ملی، چاپ دوم، تهران: انتشارات توس.

میر صادقی، جمال. 1390 ش، ادبیات داستانی، چاپ ششم، تهران: انتشارات سخن.

کتب آلمانی

Bettelheim, Bruno (2013), Kinder brauchen Märchen, 32. Auflage, München: Deutscher Tashenbuch Verlag.

Dickmann, Axel (2014), Grimms Märchen von A bis Z: Kleines Lexikon der Märchenmotive, 1. Auflage, Norderstedt: Books on Demand Verlag.

Lüthi, Max (2004), Märchen, Zehnte Auflage, Stuttgart: J.B. Metzler Verlag.

Lüthi, Max (2005), Das europäische Volksmärchen, Elfte Auflage, Tübingen: A. Francke Verlag.

Risi, Armin (2015), Unterscheiden, ohne zu urteilen – Was bedeutet das?,  http://armin-risi.ch/Artikel/Philosophie/Unterscheiden_ohne_zu_urteilen.html.

Volkstümliche Erzählungen aus dem Iran (2016), http://german.irib.ir/radio-culture/literatur/