بررسی تطبیقی نامه‌های نیما یوشیج و «امیلِ» ژان ژاک روسو

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 16، دوره 12، شماره 48، اسفند 1397، صفحه 351-372   

نویسنده

مریم حقی

استادیار رشته زبان و ادبیات فارسی پیام نور مرکز خوانسار

چکیده

نیما یوشیج(1276-1338ش) از مشهورترین و تأثیرگذارترین شاعران معاصر است که علاوه بر دیوان شعر و آثار ادبی، مجموعه نامه‌‌ها حاوی نظرات نیما در موضوعات مختلف نیز از او در دست است. یکی از موضوعات مهمی که در مجموعه نامه‌های نیما فراوان به چشم می‌خورد مسائل مربوط به تعلیم و تربیت است. نیما که خود چند سال سابقه تدریس داشته است از نزدیک با مسائل و مشکلات این حوزه آشنا بوده و انتقادهای بسیاری به سیستم آموزشی کشور داشته است. به نظر می‌رسد که نیما در بیان برخی آراء تربیتی خود تحت تأثیر ژان ژاک روسو(1712-1778م) نویسنده و فیلسوف فرانسوی و به ویژه کتاب «امیل» او بوده است. نیما و روسو طبیعت و روستا را بر شهر ترجیح می‌دهند و معتقدند که اطفال باید تا حد ممکن در طبیعت و دور از شهر پرورش یابند و مهم­ترین تربیت در دوران کودکی، تربیت جسمانی و تحریک حس کنجکاوی است. هدف از نگارش این مقاله بررسی نظرات نیما یوشیج درباره تعلیم و تربیت در مجموعه نامه­ها و تأثیرپذیری او از نظرات ژان ژاک روسو و به‌ویژه کتاب «امیل» او می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

روسو؛ امیل؛ نیما یوشیج؛ طبیعت‌گرایی؛ تعلیم و تربیت

مراجع

ایلیچ، ایوان. 1387ش، مدرسه­زدایی از جامعه(ضرورت دگرگون­سازی نظام آموزش جامعه)، ترجمه الهه ضرغام، تهران: رشد.

برونل، پیِر و دیگران. 1389ش، تاریخ ادبیات فرانسه، جلد سوم، ترجمه افضل وثوقی، چاپ ششم، تهران: سمت.

جعفری جزی، مسعود. 1378ش، سیر رمانتیسم در اروپا، تهران: مرکز

جعفری جزی، مسعود. 1386ش، سیر رمانتیسم در ایران(از مشروطه تا نیما)، تهران: مرکز.

دهخدا، علی اکبر. 1377ش، لغتنامه، چاپ دوم از دوره جدید، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

روسو، ژان ژاک. 1380ش، امیل یا آموزش و پرورش، ترجمه غلامحسین زیرک زاده، تهران: ناهید.

شاتو، ژان. 1372ش، مربیان بزرگ، ترجمه غلامحسین شکوهی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

طاهباز، سیروس. 1380ش، کماندار بزرگ کوهساران(زندگی و شعر نیما یوشیج)، تهران: ثالث.

فرانس، پیتر. 1380ش، اعترافات روسو، ترجمه مازیار میرهادی زاده، تهران: مرکز.

فرخزاد، فروغ. 1383ش، دیوان کامل اشعار، تهران: مرز فکر.

کاردان، علی‌محمد. 1381ش، سیر آراء تربیتی در غرب، تهران: سمت.

گوتک، جرالد لی. 1384ش، مکاتب فلسفی و آراء تربیتی، ترجمه محمدجعفر پاک­سرشت، چاپ چهارم، تهران: سمت.

مایر، فردریک. 1374ش، تاریخ اندیشه­های تربیتی، ترجمه علی اصغر فیاض، 2 جلد، تهران: سمت.

میرانصاری، علی. 1375ش، اسنادی درباره نیما یوشیج، تهران: سازمان اسناد ملی ایران.

یاحقی، محمدجعفر. 1380ش، جویبار لحظه‌ها(جریان‌های ادبی معاصر ایران)، چاپ سوم، تهران: جامی.

یوشیج، نیما. 1393ش، نامه­ها، تدوین سیروس طاهباز، تهران: نگاه.

 

مقالات

خاتمی، احمد و رفیعی، غلامرضا. 1390ش، «اندرزهای عنصر المعالی در قابوسنامه و مقایسه آن با نظرات تربیتی ژان ژاک روسو»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، شماره دوازدهم، زمستان 1390، صص 1-24.

شیرکرمی، جواد و موسوی، سید علی و شیرکرمی، فرهاد. 1394ش، «مقایسه تطبیقی اندیشه­های تربیتی ژان ژاک روسو و ابو علی سینا»، علوم انسانی اسلامی، شماره 1، جلد 1، تیر 1394، صص 42-52.

علوی، حمیدرضا و شریعتمداری، علی. 1385ش، «بررسی تطبیقی آراء تربیتی ژان ژاک روسو و اسلام»، مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 1385، دوره سوم، سال سیزدهم، شماره 2، صص 1-30.

ملایی، صدیقه و شادآرام، علیرضا. 1394ش، «بررسیتطبیقیکتاباحمداثرطالبوفتبریزیوامیلژانژاکروسوازمنظرادبی،آموزشیو میزانتأثیرپذیریکتاباحمدازامیل»، هشتمین همایش پژوهش­های زبان و ادبیات فارسی، بهمن 1394.

 

 

Bibliography

Illich, Ivan, Deschooling society, translated by Elahe Zargham, Tehran: Roshd.

Bronell, Pier and others, History of French Literature, No three, translated by Afzal Vosughy, Sixth edition, Tehran: Samt.

Jafary Jazy, Masoud, Romanticism in Europe, Tehran: Markaz.

Jafary Jazy, Masoud,, Romanticism in Iran, Tehran: Markaz.

Dehkhoda, Ali akbar, Dictionary, Tehran: publication of Tehran university.

Rousseau, Jean Jacques, Emile or Education, translated by Zirakzadeh, Tehran: Nahid.

Chateau, Jean, Greats teachers, translated by Shokouhi, Tehran: publication of Tehran university.

Tahbaz, Syrus, Great mountain archer, Tehran: Sales.

France, pitter, Confessions of Rouseau, translated by Mirhadi zadeh, Tehran: markaz.

Farrokhzad, Forough, Divan, Tehran: marze fekr.

Kardan, Ali mohammad, The trajectory of education in the west, Tehran: samt.

Gutek, Gerald Lee, Philosophical schools and educational ideas, translated by Pak seresht, forth edition, Tehran: samt.

Mayer, Frederick, History of educational thoghts, translated by Ali asghar fayyaz, two volume, Tehran: samt.

Mir Ansari, Ali, Documents about Nima Youshij, Tehran, national documents of Iran.

Yahaghghi, Mohammad Jafar, River of Moments, No three, Tehran: Jami.

Youshij, Nima, Letters, collected by Syrus Tahbaz, Tehran: negah.