مروری بر بیماری های مهم در خزندگان

پژوهش های بالینی دامپزشکی

مقاله 2، دوره 8، شماره 1، شهریور 1396، صفحه 2-2

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

علی تقی پور

متخصص بیماری های حیوانات خانگی و خاص ( اگزوتیک) عضو هیأت علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

چکیده

با گسترش روز افزون تمایل به نگهداری از حیوانات خانگی بواسطه بهانه ای برای نزدیکی بیشتر با طبیعت، نیاز به ارائه خدمات مناسب تر توسط دامپزشکان بالینی کاملا محسوس می باشد. در دامنه وسیع حیوانات قابل نگهداری در منزل و خزندگان به عنوان قدیمی ترین ساکنان خشکی ها از جایگاه ویژه ای برخوردارند. خزندگان شایع مورد بررسی در طب حیوانات خانگی به دوگروه:
-          لاک پشتان: لاک پشتان خشکی، لاک پشتان آبی و لاک پشتان کنار آب شیرین که در رده Chelonian قرار دارند (قدیمی ترین گونه ها که با کمترین تغییرات باقیمانده اند).
-          مارها و مارمولک ها: که در رده Squamata  قرار گرفته اند (موفق ترین گونه ها در سازش با شرایط)
گونه های شکار شده و وارداتی که از کشور های مبدأ که از طبیعت جدا شده اند علاوه بر اینکه می توانند حامل عوامل بیماریزای ناشناخته باشند، تحمل شرایط حبس و تغذیه در این شرایط را ندارند. همچنین این حیوانات به دلیل تحمل طولانی مدت گرسنگی، کم آبی و استرس، مستعد به بیماری های مختلف و از همه مهمتر نارسایی کلیه ناشی از انسداد لوله های کلیوی با اورات متعاقب کم آبی می باشند. از آنجایی که خزندگان خونسرد می باشند و سرعت متابولیسم پایینی بخصوص در شرایط نامناسب دارند، بسیار بسیار آرام علائم بیماری را نشان داده و مدت زمان زیادی در حالت بیمار زنده می مانند  و از طرف دیگر انتظار روند بهبود سریع در آنها غیر منطقی است. به عنوان یک کلینسین حیوانات خانگی باید در مورد دو گروه از بیماری ها در گونه های حیوانات خاص اطلاعات کافی داشت تا در صورت مواجه شدن با آنها یا اقدام به درمان کرده و یا به متخصصین این حوزه ارجاع نمود، این دو گروه شامل:
-          بیماری های شایع ( بیماری هایی که شیوع بالاتری دارند مثل بیماری متابولیک استخوان، یبوست، عفونت گوش، اختلال پوست اندازی، سخت زایی و غیره)
-          بیماری های مهم ( بیماری هایی که اگرچه میزان شیوع بالایی ندارند ولی از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند چرا که یا تهدید کننده زندگی می باشند و یا خطرات زونوتیک دارند مانند لپتوسپیروزیس، تومورها، ویروس های کشنده مثل آدنوویروس بیردد دراگون، ویروس گنجیدگی های داخل سلولی در مارها و ...)
جهت فعالیت در بخش بیماری های خزندگان احاطه کامل به مطالب زیر مورد نیاز است:
-          دانش زیست بوم شناسی، شرایط مطلوب نگهداری ( دما، نور، نیازهای محیطی و تغذیه ای) در گونه مورد نظر
-          حساسیت های فیزیولوژیک و استعداد ابتلا به بیماری های مختلف و تفاوت های بین گونه ای
-          فارماکولوژی و فارماکوکینیک داروها در گونه مورد نظر
به یاد داشته باشیم که در اغلب موارد بیماری ها متعاقب شرایط نامناسب نگهداری بوجود می آیند. به دلیل شرایط فیزیولوژیک، رفتاری و سرسختی خزندگان اغلب بیماری در شرایط پیشرفته مورد توجه صاحب دام قرار می گیرد. همچنین در خزندگان بواسطه پایین بودن روند متابولیسم پایه توالی زمان تجویز داروها از آنچه در پستانداران و پرندگان انجام می شود طولانی تر است. شایان توجه است که به واسطه سیستم پورتال کلیوی در خزندگان تجویز داروهای تزریقی در نیمه خلفی بدن می تواند باعث دفع آنها قبل از رسیدن به سطح لازم سرمی شده و در مورد داروهای نفروتوکسیک باعث تشدید اثرات آنها گردد.

مراجع