اهمیت انسدادهای اختناقی روده بزرگ در کولیک اسب

پژوهش های بالینی دامپزشکی

مقاله 12، دوره 8، شماره 1، شهریور 1396، صفحه 20-30

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

علی رضا قدردان مشهدی^*

چکیده

بدون تردید، کولیک یکی از با اهمیت ترین اختلالاتی است که دامپزشکان دست اندرکار تشخیص و درمان بیماریهای اسب، در طول زندگی حرفه ای خود با آن مواجه می شوند. اختلالی که علت 28% موارد مرگ و میر اسبان دانسته شده است.
کولیکچیست؟ کولیک که به عنوان درد شکم تعریف می شود بیشتر از آن که یک گزینه تشخیصی (بیماری) باشد، مجموعه ای از نشانه های بالینی است که عمدتا به دلیل بیماری های دستگاه گوارش ایجاد می گردد. در عین حال دلایل غیر گوارشی نیر می تواند مسبب بروز آن باشد. این اختلال بر اساس معیارهای مختلف همچون دوره بیماری، عضو درگیر و نوع آسیب وارده به دستگاه گوارش(تقسیم بندی بر اساس سبب شناسی) طبقه بندی می شود. در مورد اخیر، انواع کولیک عبارتند از: آماسی، انفارکتوس غیراختناقی، انسداد غیراختناقی و انسداد اختناقی.
کولیک هایانسدادیهمراهبااختناق: در این گروه از انواع کولیک که از جمله بد عاقبت ترین موارد این اختلال دانسته شده است، وجود انسداد در مسیر حرکت رو به عقب ترشحات دستگاه گوارش و مواد غذایی، ضمن ایجاد اتساع، آسیب به خون رسانی این دستگاه را نیز به همراه خواهد داشت.  این امر خود از تحت فشار قرار گرفتن مکانیکی سرخرگها و سیاه رگها ناشی می شود. در این حالت ایسکمی پدید آمده، از بین رفتن سد مخاطی روده و آندوتوکسمی را سبب می گردد. باید دانست که ایسکمی/توکسمی، آماس سیستمیک و کلاپس قلبی عروقی از ویژگی های کولیک های انسدادی همراه با اختناق به حساب می آید. به طور کلی، انسدادهای همراه با انفارکتوس از حوادث روده ای همچون توهم رفتگی روده ها و تورشن آنها ناشی می شود.  در این گونه موارد، دوره بیماری اغلب کوتاه و درد غیر قابل کنترل است  در صورتی که ضایعه به پارگی روده منجر گردد، افسردگی شدید همراه با نشانه های توکسمی و هیپوولمی جایگزین نشانه های درد خواهد شد. جهت تشخیص حوادث روده­ای، توشه رکتال، پاراسنتز محوطه شکمی، استفاده از سوند معدی و اولتراسونوگرافی در کنار تعیین PCV و شمارش کل گلبول­های سفید قابل توصیه خواهد بود. اگرچه معمولا شمارش تعداد ضربان قلب را روشی با ارزش جهت تعیین شدت کولیک می­دانند، اما در مواردی همچون تورشن قولون، میزان این شاخص
می­تواند به شکل فابل توجه ای گمراه کننده باشد.
انسدادهای اختناقی در روده های کوچک و بزرگ امکان وقوع دارند. در سخنرانی مرتیط با این نوشته، ضمن آشنایی با انواع انسدادهای اختناقی روده بزرگ (شامل سکوم، قولون بزرگ و قولون کوچک) ، موردی از آن که در یک راس مادیان حدودا 10 ساله اتفاق افتاده است، به بحث کشیده خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

کولیک؛ اسب؛ روده بزرگ؛ انسدادی؛ اختناقی

مراجع