بررسی و ارزیابی توان های محیطی در نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان وکیل آباد شهرستان بافت استان کرمان)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 7، دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 45، اسفند 1397، صفحه 913-933   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمدصادق علیایی¹؛ سمیه عزیزی^{* 2}

¹استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی و عضو هیأت علمی وزارت علوم تحقیقات و فناوری، تهران، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی توان­های محیطی روستاهای دهستان وکیل آباد و به دو صورت اسنادی و پیمایشی با فن مصاحبه و پرسش­نامه انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق بر اساس سرشماری سال 1395 شامل 1717 خانوار، که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 310 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و نحوه انتخاب خانوار برای تکمیل پرسش­نامه­ها مبتنی بر روش تصادفی ساده بود. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است که در آن با استفاده از مستندات آماری و نرم افزار SPSS ₂₂ به تحلیل موضوع پرداخته شده و برای ترسیم نقشه ها از ArcGis استفاده به عمل آمده است. نتایج پژوهش نشان داد، دهستان وکیل آباد از عدم تعادل رنج می­برد و آثار آن در تمامیزمینه­های اجتماعی و اقتصادی مشاهده می­شود. توزیع فضایی فعالیت­ها واستقرارگاه­ها به صورت یکنواخت صورت نگرفته و تمرکز و پراکندگی جمعیت و فعالیت درمناطق مختلف متفاوت بوده است. کمبود منابع آب و محدودیت منابع خاک، خشکی هوا، بارندگی سالانه اندک، سبک بودن بافت خاک و عدم توانایی در حفظ و ذخیرهرطوبت و فقر مراتع از جمله محدودیت­های اساسی می­باشد. همچنینمحدودیت شدید منابع طبیعی قابلیت ضعیف در نگهداشت جمعیت و تراکم پایین جمعیتی راسبب شده و نرخ فعالیت کشاورزی، صنعتی و خدماتی و بهره مندی ناچیز از عوامل و شاخص­های توسعهرا محدود کرده است.

کلیدواژه‌ها

توان های محیطی؛ فضاهای روستایی؛ ارزیابی محیطی؛ وکیل آباد بافت؛ نواحی روستایی

مراجع

Agricultural Jihad Agriculture Organization of Kerman Province, Statistical Yearbook of the province (2006). (In Persian).

Asayesh, H. (2000). Fundamentals and Methods of Regional Planning. (Fourth Edition), Tehran: Payame Noor University Press. (In Persian).

Asayesh, H. (2014). Principles and Methods of Rural Planning. (4^th Edition), Tehran: Payame Noor University Press. (In Persian).

Ashrafi, A. (2009). A New Approach to Urban Planning in an Analytical Approach. Urban Management Quarterly, No 23. (In Persian).

Azizpour, F., & Shamsi, R. (2014). The Role of Environmental Factors in the Spatial Organization of Rural Settlements Case Study: Little Lavasan Village. Sepehr Geographic Quarterly, 89 (23). 106-112. (In Persian).

Babaei, A., & Onagh, M. (2006). Evaluation of Development Potentials and Land Use of Poshtkouh River Basin. Agricultural Sciences and Natural Resources, 127-137. (In Persian).

Badri, S. A., & Eftekhari, A. (2003). Sustainability Evaluation. Quarterly Journal of Geographic Research, 18 (2), 9-34. (In Persian).

Badri, S. A., & Ghanbari, J. S. (2005). Evaluation of Development Potentials for Rural Development (Case Study River Basin of Ghalechay Ajabshir). Geographical Research, 54,173-185. (In Persian).

Banan, Gh. (1972). Human Environment and Prevention of Pollution. National Association for the Conservation of Natural Resources and Human Environment, Tehran. (In Persian)

Castle, E., N. (2000). The Economics of Rural Places and Agricultural Economics, paper presented at the Western Agricultural Economics Association Annual Meetings. Vancouver, British Columbia, 2-11.

Dashti, S., & Hashemi Minabad, H. (2006). National atlas of Iran "Geology". Tehran: Publication of Mapping Organization of Iran, First Edition. (In Persian).

Divsalar, A., Shabani. M., & Hamidi, S. (2012). Spatial planning and feasibility of areas susceptible to ecotourism with the attitude of land use Case study: Soleyman Tangeh area, Sari city. Amayoi Journal of Geography, 10, 1-15. (In Persian).

Evans, R.G., Hattendorf, M.J., & Kincaid, C.T., (2000). Evaluation of the Potential Agriculture Development at the Hanford Site, prepared for the U.S. Department of Energy, printed in the U.S.A.

Hosseini Abry, H. (2000). Theoretical framework design and rural development model in Balochistan. research deputy of Isfahan University. (In Persian).

Iranian Statistics Center. (2016). Population and Housing Census of the Year. (In Persian).

Mahdavi, M., & Mohiedini, M., A. (2010). Investigating environmental power and its role in the reconstruction of the village: Central part of Mahabad city. Geographical Quarterly of the Scientific-Research Area, 25 (7), 1-12. (In Persian).

Makhdoum, M. (2002). The foundation of land administration, (Fifth Edition), Tehran: Tehran University Press. (In Persian).

Mandal, R. B. (1989). Systems of Rural Settlements in Developing Countries. Concept Publishing Company, New Delhi, India.

Mohammad Khani, M., Malek Hosseini, A., & Shams, M. (2014). Identification of areas susceptible to the establishment of a population and activity with regard to environmental power in the two provinces of Tehran and Alborz. Quarterly Journal of Environment, 21,160-179. (In Persian).

Mullaei Hashjin, N. (2011). Geographical Analysis of the Facilities and Challenges of Rural Development in the Khalkhal Area. Geographic Quarterly Amish Ami, 13, 20-40. (In Persian)

Nouri, H. (2000). Spatial Analysis in Agricultural Geography. Quarterly Journal of Geographic Research, Institute of Geography, University of Tehran, 39, 1-10. (In Persian).

Nowruzi Avrgani, A., Nouri, H., Sidayee, E., Kayani, S., & Soltani, Z. (2010). Ecological Ecological Power Assessment of the Environment for Determining Agricultural Sustainable Areas Using GIS. Geography Magazine and Environmental Planning, 21 (1), 33-46. (In Persian).

Pir Mohammadi, Z., Fiqhi, J., Amiri, Gh., & Sharifi, M. (2010). Evaluating Environmental Capacity Corresponding to the Naturalization Approach in Zagros Forests Case Study: Saman Efari Cham Haji Forest Kakareza Lorestan. Journal of Forest and Poplar Research, 18(2), 230-241. (In Persian).

Pound, B. (2003). Managing Natural resources for Sustainable Livelihood. Uniting Science and Participation, Earthscan Publications Ltd., IDRC, Canada.

Rahnamaei, M., T. (1991). Environmental Resources of Iran. Urban Planning and Architecture Research Center, Ministry of Housing and Urban Development, Tehran, Iran. (In Persian).

Rasooli, A., Khazaee, M. M., & Babakhani, S. (2014). Compare the environmental impact of road transport on Sustainable Development. Transport Technology Quarterly, 22 (9).59-70. (In Persian).

Sarvar, R. (2008). Applied Geography and Land Use. Tehran: Publication side. (In Persian).

Shah hoseini, P., & Rahnamaei, M., M. (2010). Comparative metropolis with emphasis on Mazandaran and Hormozgan provinces, Tehran: Publication side. (In Persian).

Shakouei, H. (1999). New Thoughts in Geography Philosophy. Tehran: Publications Guitars. (In Persian).

Sheikh Biglou, R., Taqvaei, M., & Varesi, H. (2012). Spatial Analysis of Deprivation and Developmental Inequalities in Iranian Cities. Journal of Social Welfare, 46 (12), 189-214. (In Persian).

Soltani, Z., & Nouri, H. (2008). Environmental Impact Assessment of Khansar County for Tourism Development Using GIS. Geographical Quarterly, 802, 78-100. (In Persian).

Steeleaghi, A., & Ghadiri Masoum, M. (2005). Investigating the Geographic Factors in the Settlement of Settlements with Emphasis on Quantitative Techniques Case Study: Wilkij District of Namin Province Functions. Geographical Research, 53, 121-136. (In Persian).

The city of Baft township has years of history2006-2016. (In Persian).

www.roostanews.ir.

Zargar, A. (2009). Introduction to Rural Architecture in Iran. (Fifth Edition), Tehran: Shahid Beheshti University Press. (In Persian).