سمیت تنفسی و دورکنندگی چند اسانس گیاهی بر لاروهای سنین پنجم، ششم و حشرات کامل سوسک شپشه آرد Tribolium confusum Duval

فصلنامه تخصصی تحقیقات حشره شناسی

مقاله 4، دوره 9، شماره 4 - شماره پیاپی 36، اسفند 1396، صفحه 347-358   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

سروش کریمی¹؛ اکبر قاسمی کهریزه²؛ محمدحسین کاظمی^{* 3}

¹گروه گیاه‌پزشکی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

²گروه گیاه پزشکی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران

³گروه گیاه پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز

چکیده

اثرات کشندگی و دورکنندگی اسانس­ های چهار گیاه مورد، زیرفون، چای کوهی و برگ گردو روی لاروهای سنین پنجم و ششم و حشرات ­کامل سوسک شپشه آردTribolium  confusum Duval. (Col.: Tenebrionidae)  بررسی شد. اسانس گیاهان مورد بررسی با استفاده از دستگاه اسانس­گیر (Clevenger) به روش تقطیر با آب استخراج شد. آزمایشات زیست­سنجی در دمای ۱±۲۷ درجه سلسیوس و در رطوبت نسبی ۵±۶۵ درصد در تاریکی و در بازه های زمانی 24، 48 و 72 ساعت انجام گرفت. اثرات دورکنندگی با استفاده از دستگاه بویایی­ سنج Y-tube در شرایط تاریکی بررسی شد. نتایج نشان داد گیاه مورد بر روی هر سه مرحله زیستی ذکر شده آفت اثر کشندگی دارد ولی سه گیاه دیگر حتی در غلظت ۲۱۷۴ میکرولیتر بر لیتر هوا هیچ تلفاتی بر روی آفت ندارند. میزان LC₅₀ محاسبه شده برای گیاه مورد روی حشره کامل و لاروهای سن 5 و 6 در بازه زمانی ۲۴ ساعت به­ ترتیب 5/181، 5/400 و 1/383 میکرولیتر بر لیتر هوا، در بازه زمانی ۴۸ ساعت 9/163، 1/378 و 5/362 میکرولیتر بر لیتر هوا و در بازه زمانی ۷۲ ساعت 08/153، 7/366 و 05/342 میکرولیتر بر لیتر هوا بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده­ های مربوط به اثر دورکنندگی اسانس­ های مورد بررسی نشان داد که در هر دو غلظت 1000 و 3000 پی­ پی­ ام، در مورد هر سه مرحله زیستی، اختلاف بین تیمارها معنی ­دار بوده است (05/0P <). نتایج تحقیق نشان داد که حساسیت حشرات کامل این آفت نسبت به اسانس گیاه مورد بیشتر از لاروهای سنین 5 و 6 بود.

کلیدواژه‌ها

سوسک شپشه آرد؛ اثر دورکنندگی؛ سمیت تنفسی؛ اسانس گیاهی

مراجع