پاسخ عملکردها و صفات زراعی پنج رقم ارزن دانه‌ای به تاریخ کاشت

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 8، دوره 13، 1(49) بهار، اردیبهشت 1398، صفحه 121-138   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jcep.2019.664843

نویسندگان

مهناز غفاری¹؛ سیدغلامرضا موسوی^{* 2}؛ محمدجواد ثقه الاسلامی²؛ حامد جوادی³

¹دانش آموخته‌ی کارشناسی ارشد، گروه زراعت، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

²دانشیار گروه زراعت، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

³استادیار دانشگاه پیام نور، ایران.

چکیده

به­منظور بررسی اثر تاریخ­های مختلف کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد پروتئین ارقام ارزن دانه­ای در منطقه بیرجند، آزمایشی در سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند به­صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تاریخ کاشت به­عنوان عامل اصلی در سه سطح (23 اردیبهشت، 13 خرداد و 3 تیر) و رقم به­عنوان عامل فرعی در پنج سطح (باستان، چماقی، پیشاهنگ، گاورس سفید و گاورس زرد) در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر تعداد پنجه در بوته، تعداد دانه در پانیکول، درجه روز رشد تا رسیدگی فیزیولوژیکی، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد پروتئین تاثیر معنی­داری داشت. مقایسه میانگین­ها نشان داد که تاریخ کاشت 13 خرداد با میانگین 97/736 عدد بیشترینتعداد پانیکول در متر مربع و تاریخ کاشت 3 تیر با میانگین 3 گرم بیشترین وزن هزار دانه را به خود اختصاص داد. همچنین، بیشترین تعداد پانیکول در متر مربع با میانگین 2/742 عدد در رقم گاورس سفید و بیشترین وزن هزار دانه با میانگین 2/4 گرم به رقم پیشاهنگ اختصاص یافت. رقم چماقی در تاریخ کاشت 13 خرداد با میانگین 2/323 گرم در متر مربع بیشترین عملکرد دانه و با میانگین 1/37 گرم در متر مربع بیشترین عملکرد پروتئین دانه را به خود اختصاص داد اما بیشترین عملکرد بیولوژیک با میانگین 2/1207 گرم در متر مربع مربوط به رقم گاورس زرد در تاریخ کاشت23 اردیبهشت بود. به­طورکلی، نتایج این تحقیق نشان داد که برای کشت رقم چماقی، تاریخ کاشت 13 خرداد و برای کشت رقم گاورس زرد، تاریخ کاشت  3 تیر برای زراعت ارزن در بیرجند می­تواند مناسب می­باشد.

کلیدواژه‌ها

اجزای عملکرد؛ پروتئین؛ تعداد روز تا رسیدگی؛ دما

مراجع

· Bashir, M.M.H., S.O. Yagoub, and S.A. Ahmed Mohammed. 2015. Effect of different sowing dates on growth and yield of three pearl millet (Pennisetum glaucum L.) cultivars in west Darfur Sudan. International Journal of Plant and Soil Science. 5(4): 191-200.
· Dera, J., L.T. Mpofu, and B. Tavirimirwa. 2014. Response of pearl millet varieties to different dates of sowing at Makoholi and Kadoma Research Stations, Zimbabwe. Academia Journal of Agricultural Research. 2(4): 110-113.
· Eshraghi, N.M., B. Kamkar, and A. Soltani. 2011. The effect of sowing date on yield of millet varieties by influencing phonological periods duration. Electronic Journal of Crop Production. 4(2): 169-188. (In Persian).
· Farnia, A., K. Karimi, and A. Jalilian. 2011. Effect of planting date on yield and important traits of grain corn varieties in Kermanshah province. Proceedings of 1^th National Conference of New Subjects in Agriculture. Saveh, Iran. (In Persian).
· Gueye, M., G. Kanfany, A. Fofana, M. Gueye, K. Noba, and J.H. Grove. 2015. Effect of planting date on growth and grain yield of fonio millet (Digitaria exilis Stapf) in the Southeast of Senegal. International Journal Biological and Chemical Sciences. 9(2): 581-592.
· Ibrahim, Y.M., V. Marcarian, and A.K. Dobrenz. 1995. Pearl millet response to different irrigation water stress: II. Porometer parameters, photosynthesis and water use efficiency. Emirates Journal of Agricultural Science. 7: 20-38.
· Jan, A., I. Khan, S.A. Amanullah, and A. Sohail. 2015. Sowing dates and sowing methods influenced on growth yield and yield components of pearl millet under rainfied conditions. Journal of Environment and Earth Science. 5(1): 105-109.
· Javadi, H., M.H. Rashed Mohasel, G. Zamani, A. Azari Nasrabad, and G.R. Moosavi. 2005. Evaluation of plant density on yield, yield components and protein percent of grain sorghum varieties. Iranian Journal of Field Crops Research. 3(2): 233-243. (In Persian).
· Kamkar, B., A.R. Koocheki, M. Nassiri Mahallati, and P. Rezvani Moghaddam. 2006. Cardinal temperature for germination in three millet species (Panicum miliaceum, Pennisetum glaucum and Setaria italica). Asian Journal Plant Sciences. 5: 316-319.
· Mohamed Ali, S.A., K.I. Adam, A.H. Bahar, and T.A. Hassan. 2013. Effect of sowing date and variety on growth and yield of pearl millet (Pennisetum Glaucum l.) grown on two soil types under rain-fed condition at Zalingei area in Sudan. ARPN Journal of Science and Technology. 3(4): 340-344.
· Nour Mohamadi, G., A. Siadat, and A. Kashani. 2007. Agronomy cereal crops. Shahid Chamran Ahwaz; Publications. pp 446. (In Persian).
· Netam, R.S., R.K.S. Tiwari, A.N. Bahadur, D.P. Singh, and D.P. Patel. 2014. Effect of sowing dates and meteorological factors on the development of blast disease in finger millet crop. American International Journal of Research in Formal, Applied and Natural Sciences. 5(1): 1-5.
· Obeng, E., E. Cebert, B.P. Singh, R. Ward, M.L. Nyochembeng, and D.A. Mays. 2012. Growth and grain yield of pearl millet (Pennisetum glaucum) genotypes at different levels of nitrogen fertilization in the southeastern United States. Journal of Agricultural Science. 4(12): 155-166.
· Oneill, P.M., J.F. Shanahan, and J.S. Schepers. 2006. Use of chlorophyll fluorescence assessments to differentiate corn hybrid response to variable water conditions. Crop Science. 46(2): 681-687.
· Rafiei, M. 2008. Effect of planting date on yield of some rice cultivars in Khorramabad condition. Seed and Plant Journal. 24(2): 252-263. (In Persian).
· Safari, M., M. Aghaalikhani, and A.M. Modares Sanavy. 2010. Effect of sowing date on yield and yield components of three grain sorghum cultivars. Iranian Journal of Field Crops Research. 8(4): 577-586. (In Persian).
· Salamat, N. 2009. Effect of planting date on yield and yield components of wheat varieties. Crop Physiology Journal. 3: 8-17. (In Persian).
· Seghatoleslami, M.J., M. Kafi, E. Majidi, F. Darvish, and G. Noormohammadi. 2005. Effect of deficit irrigation on yield and water use efficiency of three millets species. Journal of Agricultural Sciences. 4: 121-131. (In Persian).
· Shinggu, C.P., and M. Gani. 2012. Effects of planting methods, sowing dates and spacing on weed and the productivity of finger millet (Eleusine corocana) in the northern guinea savanna of Nigeria. Global Journal of Bio-Science and Biotechnology. 1(2): 160-162. 
· Shoshi Desfoli, A.A., and A. Mehrani, 2010. Study of coefficient relationships between yield and its components in millet varieties. Iranian Journal of Field Crop Science. 41(2): 413-421. (In Persian).
· van Oosterom, E.J., P.S. Carberry, J.N.G. Hargreaves, and G.J. O’Leary. 2001. Simulating growth, development and yield of tillering in pearl millet. II. Simulation of canopy development. Field Crop Research. 72: 67-91.