تعداد نشریات | 418 |
تعداد شمارهها | 9,987 |
تعداد مقالات | 83,495 |
تعداد مشاهده مقاله | 76,810,017 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 53,906,624 |
توظیف عناصر السرد فی قصیدة «الأطلال» لإبراهیم ناجی | ||
فصلیة دراسات الادب المعاصر | ||
مقاله 2، دوره 10، شماره 38، آذر 2018، صفحه 27-50 اصل مقاله (679.89 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
کمال دهقانی اشکذری1؛ عزت ملاابراهیمی2 | ||
1طالب الدکتوراه فی فرع اللغة العربیة و آدابها بجامعة طهران، طهران، إیران | ||
2أستاذة مشارکة فی قسم اللغة العربیة وآدابها بجامعة طهران، طهران، إیران | ||
چکیده | ||
اهتمّت الدراسات النقدیة الحدیثة بالسرد وما یرتبط به لما له من أهمیة کبیرة فی دراسة النص الإبداعیة، فکأنّه الطریقة التی یختارها الروائی أو القاص لیقدّم الحدیث إلی المتلقی. السرد أداة من أدوات التعبیر الإنسانی وهو الطریقة التی یتخذها السارد فی الإخبار عن أحداث فی قصة ما، وهناک السرد فی المدوّنات الشعریة علی مرّ العصور ولذلک یمکن إعتبار الشعر أحد الفنون التی وظّفت السرد من خلال عملیة القص. قمنا فی دراستنا هذه بملائمة أهم عناصر السرد فی قصیدة إبراهیم ناجی الطویلة المعنونة بـ«الأطلال» وهی المشهد(الزمان والمکان)، الشخصیة والخطة. نظم الشاعر هذه القصیدة عقب الإنکسار فی الحبّ وعبّر فیها عن آلامه طیلة ثبات الحبّ عنده. تهدف هذه المقالة ضمن الإستعانة بالمنهج الوصفی- التحلیلی أن تتوقف علی تمحیص البناء السردی فی هذه القصیدة. أهمّ ما توصّلنا فی دراستنا هذه هو أنّ الشاعر إنقسم قصیدته إلی عدة مقاطع بغیة التسهیل فی التعبیر عمّا یعانیه، کما تمثّل نمطا شعوریا فی التحدّث عن الأحداث الماضیة واعتمد فی بیان الأحداث علی الحوار الداخلی الذی یسمّی بالمونوج الدرامی وهو یتّصل بالعالم الباطنی للإنسان ویظهر بشکل إستفسارات داخلیة تثیر المعانی العمیقة، غیر أنّ للإسترجاع التمهیدی والإستباق دور هام فی القصیدة لأجل التواصل مع القارئ أو لإنشاء التمهید أو التوطئة لأحداث لاحقة أو سابقة. | ||
کلیدواژهها | ||
إبراهیم ناجی؛ قصیدة الأطلال؛ السرد؛ المشهد؛ الشخصیة؛ الخطة | ||
مراجع | ||
الکتب العربیة إبن فارس، احمد. 1991م، معجم مقاییس اللغة، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، المجلّد 3، بیروت: دار الجیل. إبن منظور، محمد بن مکرم. 1956م، لسان العرب، بیروت: دار صادر. باختین، میخائیل. 1990م، أشکال الزمان والمکان فی الروایة، ط1، دمشق: وزارة الثقافة. بحراوی، حسن. 1990م، بنیة الشکل الروائی؛ الفضاء، الزمن، الشخصیة، ط1، لا مک: الدار البیضاء، المرکز الثقافی العربی. برنس، جیرالد. 2003م، قاموس السردیات، ترجمة السید إمام، القاهرة: میریت للنشر والمعلومات. الجیار، مدحت. 2005م، علم النص؛ دراسات جمالیة نقدیة، القاهرة: لا نا. حمدان، محمد صائل. 1991م، قضایا النقد الحدیث، ط1، الأردن: دار الأمل للنشر والتوزیع. الحمدانی، حمید. 2000م، بنیة النص السردی، بیروت: المرکز الثقافی العربی. رضوان، محمد. 2004م، إبراهیم ناجی شاعر الأطلال وأحلی قصائده العاطفیة، ط1، قاهرة: دار الکتّاب العربیة. زیتونی، لطیف. 2002م، معجم مصطلحات نقد الروایة، ط1، بیروت: مکتبة لبنان للناشرین. صالح، لیلی محمد. 2010م، المکان السردی فی القص النسوی الکویتی؛ دراسة فی علاقة المکان بالزمان، الکویت: مکتبة الکویت الوطنیة. ضیف، شوقی. 1999م، فصول الشعر ونقده، مصر: دار المعارف. کامل سماحة، فریال. 1999م، رسم الشخصیة فی الروایات، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر. کرم، یوسف. 1986م، تاریخ الفلسفة الحدیثة، ط5، القاهرة: دار المعارف. محمد عویضة، محمد. 1993م، إبراهیم ناجی شاعر الأطلال، بیروت: الدار العلمیة. مندور، محمد. لا تا، النقد والنقّاد المعاصرون، بیروت: مکتبة النهضة. منشاوی الجالی، محروس. لا تا، منتخبات شعر الحدیث، المجلّد الأول، قاهرة: مکتبة الآداب. النابلسی، شاکر. 1994م، جمالیات المکان فی الروایة العربیة، ط1، عمان: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر. ناجی، إبراهیم. 1966م، أزهار الشعر، بیروت: دار الکتّاب العربی. ناجی، إبراهیم. 1986م، الدیوان، بیروت: دار العودة. وادی، طه. 2000م، جمالیات القصیدة المعاصرة، بیروت: مکتبة لبنان للناشرین. وادی، طه. 1996م، الروایة السیاسیة، القاهرة: دار النشر للجامعات المصریة. هلال، محمد غنیمی. 1997م، النقد الأدبی الحدیث، القاهرة: دار نهضة مصر للطباعة والنشر والتوزیع. الکتب الفارسیة إسکات کارد، آورسون. 1387ش، شخصیت پردازی و زاویه دید، ترجمه پریسا خسروی سامانی، چاپ اول، اهواز: نشر پرسش. براهینی، رضا. 1368ش، قصه نویسی، تهران: نشر البرز. رجایی، نجمه. 1378ش، آشنایی با نقد ادبی معاصر عربی، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد. شمسیا، سیروس. 1383ش، انواع ادبی، چاپ دهم، ویرایش سوم، تهران: انتشارات فردوس. میرصادقی، جمال. 1386ش، ادبیات داستانی؛ قصه، رمان، داستان کوتاه، چاپ پنجم، تهران: نشر سخن. یونسی، إبراهیم. 1384ش، هنر داستان نویسی، تهران: انتشارات نگاه.
المقالات الربیعی، محمود. 1972م، «قراءة قصیدة الأطلال لإبراهیم ناجی»، کلیة دار العلوم، جامعة القاهرة، العدد 4، صص 77- 100. السعیدی، عبدالکریم خضیر علیوی. «السرد فی شعر أحمد رفیق المهداوی»، کلیة التربیة، العدد 15، صص 30-76.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 241 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 138 |