عنوان: ارزیابی اثرات زیست محیطی حمل‌ونقل شهری با رویکرد توسعه پایدار (بخش مرکزی شهر ملایر)

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 10، دوره 6، شماره 4 - شماره پیاپی 24، آذر 1393، صفحه 144-158   

نویسندگان

دکتر مجید شمس¹؛ فاطمه برگی^{* 2}

¹دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی ملایر- ایران- ملایر)

²دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد ملایر

چکیده

چکیده
حمل‌ونقل درون شهری به عنوان یکی از جریان های اصلیِ حیات شهرهای معاصر، تأثیر فراوانی بر مسائل  زیست­­محیطی ­شهر و  سلامت روان شهروندان داشته است. این تأثیرات بیشتر خود را بر روی مراکز شهرهای قدیمی­تر نشان داده که با تراکم و تمرکز بالای کاربری های جاذب سفر مواجه اند. «پارادایم توسعه پایدار»  منجر به پیدایش اصول «حمل­ونقل پایدار» گردیده است. پژوهش حاضر به ارزیابی اثرات زیست­محیطی حمل­ونقل ­با رویکرد توسعه ­پایدار پرداخته و مطالعه بر روی بخش مرکزی شهر ملایر صورت گرفته است. روش پژوهش حاضر، تحلیلی- توصیفی است و جامعه آماری شامل دو سطح «شهروندان» و «نهادهای ذیربط» با مسئله حمل­ونقل پایدار می­باشد.حجم نمونه از رابطه کوکران محاسبه و برابر با 384نفر تعیین شده است. نتایج نشان می­دهد که، بخش مرکزی شهر ملایربا مشکلات زیست­محیطی ناشی از حمل­ونقل شهری مواجه بوده است. در حالیکه  مهمترین عامل از منظر شهروندان، عدم تحمل بافت مرکزی شهر با توجه به کاربری­های جاذب و سفرسازِ اداری و تجاری است. از منظر مسئولان، عامل اصلی تعدد عبور و مرور وسایل نقلیه غیر استاندارد است. این عدم توافق می­تواند عامل معضلاتی­در برنامه های مشارکتی آتی گردد.در راستای مرتفع نمودن این معضلات در این پژوهش رویکرد به بانکداری الکترونیک، انتقال بخش قابل توجهی از مجتمع­های پزشکی از مرکز شهر به حواشی آن، بهره گیری از نظام حمل­ونقل هوشمند و ... را پیشنهاد می نماید.

کلیدواژه‌ها

کلید واژه: "حمل‌ونقل شهری"؛ "محیط زیست"؛ "توسعه پایدار"؛ "شهرملایر"

مراجع

 

منابع:

1. بانیستر، د.، حمل و نقل و توسعه پایدار، ترجمه: اسدی، ا.، ستوده، ا.،1385، فصلنامه مدیریت شهری،12.
2. بهزادفر، م.، ذبیحی، م.، راهنمای برنامه سازی حوزه های شهری در چارچوب توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی،1390،  فصلنامه باغ نظر، مرکز پژوهشی هنر معماری و شهرسازی نظر،18:39-50.
3. بهزادفر، م.، گلریزان، ف.، حمل­و نقل پایدار،1387، ماهنامه بین المللی راه و ساختمان، 55: 16-22.
4. پامیر، س.، آفرینش مرکز شهری سرزنده. ترجمه: بهزادفر، م.،شکیبامنش، ا.، 1389، تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران.

1. پیران، م.،ا  امکان سنجی ایجاد قطار شهری و تأثیر آن بر توسعه پایدار شهر تهران، رساله دوره کارشناسی ارشد،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات(مرکزی-اراک)، استاد راهنما: عباس ملک حسینی، 92-1391.   
2. زیاری، ک.،  اصول و روشهای برنامه ریزی منطقه ای،1380، دانشگاه یزد.
3. سلطانی، ع.، حمل و نقل و محیط زیست،1380، فصلنامه علمی سازمان حفاظت محیط زیست،  جلدهشتم ، شماره سوم.
4. شهیدی، م.، مدیریت ترافیکی بافت­های مرکزی شهرهای بزرگ،1384، فصلنامه جستارهای شهرسازی،14.
5. گزارش طرح جامع شهرستان ملایر، مهندسین مشاور زیستا،بخش ترافیک و حمل و نقل، 1389.
6. مطالعاتساماندهیحملونقلوترافیکشهرملایر، مهندسین مشاور طرح ماندگار آریا، 1391 .
7. مهدی نژاد، م.، تأثیرات حمل ونقل همگانی بر کاهش مصرف سوخت، 1388 .
8. Department of Transportation’s Research and Innovative Technology Administration,(2010), Helping to Build a Safe and Sustainable Transportation Infrastructure, U.S May
9. Schafer, A. (1998) "The global demand for motorized mobility." Transportation Research A 32(6), 455-477.
10. World Energy Council (2007). "Transport Technologies and Policy Scenarios". World Energy Council. Retrieved 2009-05-26.
11. Intergovernmental Panel on Climate Change (2007). "IPCC Fourth Assessment Report: Mitigation of Climate Change, chapter 5, Transport and its Infrastructure" (PDF). Intergovernmental Panel on Climate Change. Retrieved 2009-05-26.
12. "National multipollutant emissions comparison by source sector in 2002". US Environmental Protection Agency. 2002. Retrieved 2009-03-18.
13. World Health Organisation, Europe. "Health effects of transport". Retrieved 2008.
14. Social Exclusion Unit, Office of the Prime Minister (UK). "Making the Connections - final report on transport and social exclusion" (PDF). Retrieved 2003.
15. Intergovernmental Panel on Climate Change (2007). "IPCC Fourth Assessment Report: Mitigation of Climate Change, chapter 5, Transport and its Infrastructure" , Intergovernmental Panel on Climate Change.
16. Littman ,Todd (2009). "Sustainable Transportation and TDM". Online TDM Encyclopedia. Victoria Transport Policy Institute. Retrieved 2009.
17.   Strategies for Managing Impacts from Automobiles, US EPA Region 10, retrieved May 22, 2012
18. (ELV) "European Union’s End-of-life Vehicle (ELV) Directive", End of Life Vehicles (EU),  2012

6. جهانشاهلو، ل.، امینی، ا.، برنامه ریزی شهری و نقش آن در دستیابی به حمل و نقل پایدار شهری،1390، هفتمین کنفرانس حمل و نقل و ترافیک ایران.
7. رفیعیان م.، پورجعفر، م.، تقوایی، ع.، صادقی، ع.، ارائه فرآیند طراحی شهری اجتماعات محلی با تأکید بر رویکرد توسعه حمل ونقل محور، 1392،  فصلنامه مطالعات شهری،6-59.
8. رضازاده، ر.، رادمند، م.، نقش مترو در توسعه ی شهری ،1384، جستارهای شهرسازی،13 و 14 :79-70.
9. رضازاده، ر.، آریافر، ع.، روش بررسی پتانسیل های توسعه ایستگاه های مترو ، 1381، مجله مدیریت شهری، شماره11.
10. زندی آتشبار، ا.، خاکساری، ع.، حمل و نقل پایدار و سیاست هایی برای رسیدن به آنبا معرفی استراتژی ASI، 1390، یازدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل­ونقل ترافیک، تهران.

12. سالنامه آماری حمل و نقل جاده ای ایران، فصل ششم:برنامه ریزی حمل و نقل هوشمند،1391.
13. سلطانی، ع.، فلاح منشادی، ا.، یکپارچه سازی سیستم حمل و نقل راهکاری در جهت دستیابی به حمل و نقل پایدار مطالعه موردی؛ کلانشهر شیراز، 1391،  فصلنامه مطالعات شهری، 5:47-60.

17. مفیدی شمیرانی، م.، کاشانی جو، خ.، بررسی رابطه متقابل حمل و نقل همگانی و توسعه شهری، 1388، نهمین کنفرانس مهندسی حمل و نقل و ترافیک، تهران : سازمان حمل و نقل و ترافیکی تهران.

20. یزدان پناهی ، م.، ملکی، ک.، بررسی جایگاه حمل و نقل در توسعه اقتصادی پایدار شهری، 1390. یازدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک،تهران.