ارزیابی توان اکولوژیکی توسعه شهری با استفاده از روش ANP و منطق فازی در GIS (مطالعه موردی: شهر جدید بهارستان (اصفهان))

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 4، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 46، خرداد 1398، صفحه 55-74   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

انور امان اله پور^{* 1}؛ حسین نظم فر²؛ عطا غفاری گیلانده³

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

²دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

³دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

آنچه در فرآیند ارزیابی توان اکولوژیک مد نظر قرار می گیرد، تاثیر متقابل منابع اکولوژیک پایدار و ناپایدار است که به صورت ویژگی های هر اکوسیستم خرد اثرات متقابل بر یکدیگر و محیط زیست می‌گذارند؛ لذا ذکر این نکته ضروری است که بهره مندی از طبیعت به گونه‌ای که کمترین زیان به محیط وارد شود و در کنار آن بهترین بهره‌وری برای انسان به دست آید، مدنظر است. به همین منظور با توجه به هدف اصلی در این تحقیق، شهر جدید بهارستان واقع در استان اصفهان، جهت ارزیابی توان اکولوژیک به منظور توسعه شهری بر اساس اصول آمایش سرزمین، با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) مورد مطالعه قرار گرفت. بر این اساس ابتدا مطالعات پایه انجام و نقشه‌های موضوعی منطقه تهیه و سپس رقومی سازی شد‌. آنگاه مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با استفاده از نقشه توپوگرافی در محیط Arc gis 10.2 تولید شد. سپس با همپوشانی و تلفیق نقشه‌های ارتفاع، شیب، جهت، انواع خاک، بافت خاک، عمق خاک، پوشش گیاهی، زمین شناسی، کاربری اراضی، اقلیم و فاصله از گسل با روش‌های ANP و منطق فازی در محیط Arc gis 10.2، نقشه توان اکولوژیکی توسعه شهری تهیه شد. نتایج کلی بیانگر آن است که کل محدوده‌ی توسعه با مساحتی حدود 068/3264 هکتار در قسمت جنوب شرقی و شمالی بهارستان قرار دارد که با تدقیق این محدوده و در نظر نگرفتن محدوده‌هایی که در ارتباط با تأمین اراضی مناسب توسعه کارآیی ندارند، محدوده‌ای حدود 717/2800 هکتار جهت برنامه‌ریزی توسعه‌ی آتی شهر بهارستان در نظر گرفته ‌شده است

کلیدواژه‌ها

توان اکولوژیکی؛ توسعه ی شهری؛ شهر جدید بهارستان؛ سامانه اطلاعات جغرافیایی

مراجع

Adhamimojarad, M. (1994). Comparing three methods of natural resources assessment. unpublished Master's thesis, Faculty of Natural Resources, University of Tehran. Supervisor, Dr. Hossein Shokouie. (In Persian)

Ale sheikh, A., Jozi, S., & Rezaeyan, S. (2014). Designing a New Model for Assessing the Ecological Capacity of the Land of Iran for the Establishment of Utilization of Urban and Provisional Development. Journal of Environmental Science and Technology, 21(4), 1-10. (In Persian)

Asadyan, F., Asadi, M., & javadyan namini, m. (2016). Evaluating ecological capability to determine the appropriate development areas within the Rhine section of Kerman, based on ecotourism zoning with GIS and AHP techniques. Geographic Quarterly Territory, 11(44), 35-43. (In Persian)

Auger, P., Charles, S., Viala, M., & Poggiale, J.C. (2000). Aggregation and emergence in ecological modelling: integration of ecological levels. Ecological Modelling, 127 (1), 11-20.

Consulting Engineers of New City Baharestan. (2011). (In Persian)

Country mapping organization (maps 1: 25,000). (2011). (In Persian)

Ebrahimmzadeh, E., & Rafiee, Gh. (2009). Analysis on the Physical-Spatial Expansion Model of Marvdasht City Using Shannon and Hellendron Entropy Models and Presenting Its Future Distribution Model. Journal of Human Geographical Research,41(69), 123-138.(In Persian)

Environmental Protection Organization of Isfahan Province, (2000). (In Persian)

Forestry, Rangeland and Watershed Organization of Isfahan Province. (2010). (In Persian)

Gharakhlo, M., pourkhabaz, H., Amiri, M., & Sabokbar, H. (2010). Ecological Capability Evaluation to Aim Urban Development Using Geographical Information System (Case Study: Qazvin). Urban and Regional Studies and Research, 1 (2), 51-68.

Ghodsipour, S. (2006). Issues in multi-criteria decision making (hierarchical analysis process). Tehran: Amir Kabir University of Technology. (In Persian)

Governorate and Deputy of Planning of Isfahan Province. (2017). (In Persian)

Ghaemyan, N., Barzegar, A., Mahmodi, SH., & Amari, P. (2001). Land suitability evaluation for wheat, sugar beet and alfalfa by parametric method in Piranshahr area. Soil and Water Sciences, 16 (1), 83-94. (In Persian)

Habibi, K., & pourahmad, A. (2006). Analysis of Physical Developmental Using Gis of the Sanandaj City. First Edition.  Sanandaj: Kurdistan University Press. (In Persian)

Hataminejad, H., Rajaei, S., Salarvandyan, F., & Teymouri, E. (2014). The Evaluating of Land Use Suitability by the Method of Ecological Potential in the Ardebil Province toward Land Use Planning. Two Quarterly Journal of Azimi Land, 5 (1), 5-26. (In Persian)

Hosaeni abri, S. (2001). The design of the theoretical framework and the pattern of development of rural collections in Balochistan. Research Deputy of Isfahan University. (In Persian)

Makhdom, M. (1996). Ecological Capacity Assessment of Gilan and Mazandaran Area for Urban Development, Industrial, Rural and Tourism. Journal of Ecology, 16 (16), 81-100. (In Persian)

Makhdom, M. (2002). Evaluating and planning the environment with the GIS. Tehran: Tehran University Press. (In Persian)

Makhdom, M. (2006). The foundation of the alignment of the land. Tehran University Press, Sixth Edition. (In Persian)

Makhdoom, M., (2010). Fundamental of land use planning. 9^th edition, Tehran: Tehran University PressTehran University press, 9th edition, pp 289. (In Persian)

Makhdom, M. (2012). The foundation of the alignment of the land. Tehran: Tehran University Press. 11th edition. (In Persian)

Malczewski, J. (2004). GIS-based land-use suitability analysis: a critical overview. Journal of Progress in Planning, 62, 3-65.

Mendel, J. M., (2001). Uncertain Rule-Based Fuzzy Logic Systems: Introduction and New Directions, Prentice Hall PTR.

Mostafapour, A. (2006). The survey of Self-reliance of New Towns in Large Metropolitan Areas Case Study: Pardis of New Town in Tehran Metropolitan Area. Master's Thesis for Geography and Urban Planning. Tarbiat Modares University. (In Persian)

Noori, H. (2001). Spatial Analysis in Agricultural Geography. Quarterly journal of geographic research, 39, 1-10. (In Persian)

Pourjafar, M., Montazer alje, M., Ranjbar, E., & kabiri, R. (2013). Evaluating ecological capability to determine the appropriate areas of development within the new Sahand city. Geography and Development Quarterly, 10 (28), 11-22. (In Persian)

Safigholi, M. (2000). Evaluation of Improvement of Land Use in Ghareagh Watershed of Fars Province. Watershed management of Fars Jihad Agricultural Organization. Evaluation and Geographic Information Office, p 15. (In Persian)

SanteRiveira, I., R. Crecente-Maseda, & D. Miranda-Barros. (2008). GIS-based planning support system for rural land-use allocation. Computers and Electronics in Agriculture, 63, 257-273

Srivastava, s.k., & Gupta, R.D. (2003). Monitoring of changes in landuse using multi-sensor satellite data. map India conference 2003.

Strategic Management and Development Planning Organization of Baharestan. (2011). (In Persian)

Sudhira, H.S., Ramachandra, T.V., & jagadish, K.S. (2004). Urbun Sprawl: metrics, dynamics and modeling using GIS. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 5 (1), 29-39.

Weather and Weather Administration of Isfahan Province. (2010). (In Persian)

Wolfslehner, B., Harald., V., & Manfred, J.L. (2005). Application of the analytic network processing multi-criteria analysis of sustainale forest management, Forest Ecology and Management, 207 (1), 157-170.

Yüksel, İ. and Dağdeviren, M. (2007). Using the analytic network process (ANP) in a SWOT analysis-A case study for a textile firm, Information Sciences, 177 (16), 3364-3382.

Zadeh L.A. (1965). Fuzzy sets. Information and Control. 8, 338-353.

Zebrdast, E. (2002). Application of Analytical Hierarchy Process in Urban and Regional Planning. Magazine Honarhaye ziba, (10), 13-21. (In Persian)

Ziyae, M., Banikamal, S., & Sharifikya, M. (2012). Ecological Capability Evaluation and Prioritization of Capable Zones for the Purpose of Ecotourism Development (A case study of Minoodasht area). Lecturer in Humanities-Space Planning and Design, 15 (4), 110-128. (In Persian)

Ziyari, K. (2010). Planning new cities. Print tenth, P, Tehran: ublication side. (In Persian)