«پیوند» عضو، یکی از «محرّمات نکاح»

مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی

مقاله 8، دوره 15، شماره 55، خرداد 1398، صفحه 163-178   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ijrj.2019.665206

نویسندگان

حمید مسجدسرایی^* ؛ مصطفی جباری

دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

 بی­تردید در اسلام، «رضاع» از جمله­ی محرّمات نکاح است. فقیهان از شرایط تحقّق رضاع و آثار مترتّب بر آن به تفصیل سخن گفته­اند. مبنای این حرم ت، حکم شارع است که ظاهراً بر عرف جامعه­ی زمان نزول حکم، صحّه گذاشته و آن­را پذیرفته است: وقتی که طفلی برابر قواعد شرع، از شیر زنی غیر از مادر خود می­نوشد، «رضاع» محقّق شده و در نتیجه، نکاح میان شیرخوار و کسانی که در شرع مشخص­اند حرام است. اما تلاش این نوشته در پی کشف راهی است تا ملاک نشر حرمت به واسطه­ی «رضاع» را به «پیوند» تسرّی داده و ثابت کند که چنانچه از فرزند زنی (به عنوان دهنده­ی عضو)، یک یا چند عضو به مرد دیگری (به عنوان گیرنده­ی عضو)، پیوند زده شود در اثر این پیوند، همان حکم حرمت به واسطه­ی «رضاع» محقّق شده و در نتیجه، نکاح میان گیرنده­ی عضو با مادر یا خواهرِ دهنده­ی عضو خالی از اشکال نخواهد بود.

کلیدواژه‌ها

رضاع؛ محرّمات رضاعی؛ پیوند عضو؛ تسرّی حکم رضاع به پیوند عضو

مراجع

- قرآن کریم.

2- آقابابایی، اسماعیل، (1386)، پیوند اعضا از بیماران فوت شده و مرگ مغزی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم.

3- ابوزهره، محمد، (2005)، الاحوال الشخصیّه، دارالفکر العربی، مصر.

4- امامی، سیّد حسن، (1370)، حقوق مدنی، کتابفروشی اسلامیه، تهران.

5- بخاری، ابوعبدالله محمد بن اسماعیل، (1401)، صحیح البخاری، دارالفکر، بیروت.

6- بروجردی، سیّد محمدحسین، (1389)، جامع احادیث الشیعه، ترجمه احمد اسماعیل تبار و دیگران، انتشارات فرهنگ سبز، تهران.

7- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی، (1410)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، انتشارات داوری، قم.

8- همو، (1416)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، مؤسسه المعارف الاسلامیه، قم.

9- الجزیری، عبدالرحمن بن محمد عوض، (2001)، الفقه علی المذاهب الاربعه، دار ابن حزم، بیروت.

10- جمعی از نویسندگان، (1384)، اهدای گامت و جنین، انتشارات پژوهشکده ابن سینا و سازمان سمت، تهران.

11- همو، (1386)، رحم جایگزین، انتشارات پژوهشکده ابن سینا و سازمان سمت، تهران.

12- حرّ عاملی، محمد بن حسن، (بی­تا)، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، دار احیاء التراث العربی، بیروت.

13- حلّی (علامه)، حسن بن یوسف، (1363)، تبصره المتعلّمین فی احکام الدین، کتابفروشی اسلامیه، تهران.

14- حلّی (ابن ادریس)، محمد بن منصور، (1411)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، مؤسسه النشر الاسلامی، قم.

15- خمینی (امام)، سیّد روح الله، (1376)، رساله عملیّه.

16- همو، (بی­تا)، تحریر الوسیله، مدینه العلم، قم.

17- خوئی، سیّد ابوالقاسم، (1410)، منهاج الصالحین، دار الکتب العلمیه، قم.

18- رویداد، (1379)، «فتوای آیت­الله موسوی اردبیلی در مورد فرزند متولّدشده از رحم اجاره­ای»، www.rouydad24.ir

19- زراعت، عباس، (1391)، مفهوم قید نگرشی نو در مفهوم مخالف، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال چهارم، شماره 6، صص 65-82.

20- صدوق (شیخ)، ابوجعفر محمد بن علی، (1411)، من لایحضره الفقیه، به کوشش محمد جعفر شمس­الدین، دارالتعارف، بیروت.

21- صفایی، سیّد حسین، امامی، اسدالله، (1374)، حقوق خانواده (قرابت و نسب)، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

22- طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، (1415)، تفسیر جوامع الجامع، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

23- طوسی (شیخ الطائفه)، محمد بن حسن، (1431)، التبیان فی تفسیر القرآن، انتشارات ذوی­القربی، قم.

24- قربانی، زین العابدین، (1384)، تفسیر جامع آیات الاحکام، نشر سایه، تهران.

25- قطب، سیّد بن قطب بن ابراهیم شاذلی، (1992)، فی ظلال القرآن، دار­الشروق، مصر.

26- کاتوزیان، ناصر، (1371)، حقوق مدنی(خانواده)، شرکت انتشار با همکاری بهمن برنا، تهران.

27- محقّق داماد، سیّد مصطفی، (1365)، بررسی فقهی حقوقی خانواده، نشر علوم اسلامی، تهران.

28- مسلم بن الحجاج نیشابوری، (بی­تا)، صحیح مسلم، دارالفکر، بیروت.

29- مغنیه، محمدجواد، (1393)، الفقه علی المذاهب الخمسه، ترجمه حمید مسجدسرایی و مصطفی جبّاری، انتشارات بهینه فراگیر، تهران.

30- مکارم شیرازی، ناصر، (1376)، تفسیر نمونه، دار­الکتب الاسلامیه، تهران.

31- منتظری، حسینعلی، (1381)، احکام پزشکی، نشر سایه، تهران.

32- میبدی، ابوالفضل رشیدالدین، (1382)، کشف الأسرار و عدّه الأبرار (تفسیر خواجه عبدالله انصاری)، انتشارات امیرکبیر، تهران.