بررسی آسایش حرارتی در فضای آزاد جهت برنامه‌ریزی گردشگری شهرهای استان سمنان با تاکید بر شهرستان مهدی شهر

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 5، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 21، اسفند 1392، صفحه 72-83   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

سعید کامیابی^{* 1}؛ قاسم ترحمی²

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان

²کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان

چکیده

چکیده
    جوهر برنامه‌یزی و مدیریت گردشگری شهری شناسایی منابع و عوامل موثر در توسعه ی گردشگری و استفاده بهینه و پایدار از آنها است، که در راستای تامین نیازهای فراغتی عامه شهروندان و بازدید کنندگان در مقیاس محلی، ملی و فراملی به کار می رود. یکی از مهمترین عوامل مذکور شرایط آسایش اقلیمی جهت گردشگری در فضای باز شهری می‌باشد. لذا با توجه به اهمیت آن جهت گردشگران و برنامه‌ریزان گردشگری با کمک پهنه آسایش بیوکلیمایی به پهنه بندی شهرستان‌های استان سمنان،همچون سمنان، شاهرود،دامغان،گرمسار و مهدی شهر پرداخته شد که درمیان شهرستان‌های استان،شهرستان مهدی شهر به دلیل ویژگی‌های جاذبه‌های طبیعی گردشگری خاص خود و همچنین به دلیل مطالعه کمتر در مورد آن بعنوان پایلوت و تاکید این مقاله انتخاب شد.هدف از این مقاله بررسی شرایط اقلیمی شهر مهدی شهر از لحاظ آسایش حرارتی جهت توسعه گردشگری در ماه‌ها و فصول مختلف سال از منظر اکوتوریسم است. در این مطالعه با استفاده از پارامترهای مهم اقلیمی (دما،رطوبت نسبی،باد،تابش، ساعات آفتابی و...) مستخرج از سالنامه آماری ایستگاه هواشناسی مهدی شهر(1389-1375)(سازمان هواشناسی کشور1390) و شاخص‌های زیست اقلیمی بیکر، ماهانی و ترجونگ و اولگی شرایط آسایش حرارتی منطقه در ماه‌ها و فصول مختلف سال در فضای آزاد استان سمنان در قالب نقشه با کمک نرم افزار‌های سیستم اطلاعات جغرافییای تهیه و تحلیل شد. نتایج شاخص‌های مورد استفاده نشان داد که در مهدی شهر از ماه فروردین لغایت آبان ماه (8 ماه از سال) دارای شرایط بهینه برای گردشگری در طبیعت و فضای آزاد از نظر آسایش حرارتی در ساعات شب و روز می‌باشد. هر چند که دو ماه تیر و مرداد به علت افزایش نسبی درجه حرارت این شهر دارای روزهای گرم می‌باشند اما وزش نسیم محلی کوه به دشت در طول ساعات شب و دشت به کوه در طول روز این وضعیت را به حد آسایش و قابل تحمل تبدیل می‌کند.همچنین در فروردین ماه و آبان ماه شرایط آسایشی در فضای آزاد بسیار خنک بوده که با پوشش لباس‌های مناسب فصول مذکور این شرایط تعدیل می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: گردشگری شهری؛ شرایط اقلیمی؛ مهدی شهر؛ شاخص آسایش حرارتی

مراجع

منابع

بذرپاش، رحیم، ملکی، حمیدرضا و حسینی، سید علی اکبر،(1387). بررسی آسایش حرارتی در فضای آزاد جهت اکوتوریسم در شهرستان بابلسر، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 90

جی، ادینگتون و م، ادینگتون، ترجمه اسماعیل کهرم (1374) ؛ اکوتوریسم، اکولوژی، فعالیت‌های تفریحی و صنعت جهانگردی، انتشارات سازمان محیط زیست

خالدی، شهریار(1373) ؛ کاربرد آب و هوا در توسعه جهانگردی ایران، مرکز تحقیقات و مطالعات سیاحتی، مجموعه مقالات جهانگردی و توسعه

سازمان هواشناسی کشور(1389) ؛ اداره کل خدمات ماشینی و کاربرد کامپیوتر، شناسنامه آماری ایستگاه هواشناسی مهدیشهر

سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور(1386)، مرکز آمار ایران، بازسازی و برآورد جمعیت شهرستان‌ها استان سمنان براساس محدوده سال 1385

شمس، مجید و رحمانی،امیر(1392) تعیین اقلیم آسایش شهرستان رامسربا استفاده ازمدل TCI،فصلنامه گردشگری و چشم‌انداز آینده، سال سوم شماره 3،ٌصص 17-31

رازجویان، محمود (1367) ؛ آسایش بوسیله معماری همساز با اقلیم، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی

شعبانی، فاطمه (1381) ؛ منطقه بندی اقلیم بر اساس پارامترهای مؤثر بر کیفیت زندگی در استان مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

شکویی، حسین (1354) ؛ مقدمه ای بر جغرافیای جهانگردی، مؤسسه تحقیقات اجتماعی و علوم انسانی

عسگری، احمد و معینی نجف آبادی، مصطفی(1380) ؛ گزارش پروژه تحقیقاتی "مطالعه نقش هوا در سلامت عامه"، سازمان هواشناسی کشور

علیجانی، بهلول و کاویانی، محمدرضا (1374) ؛ مبانی آب و هواشناسی، چاپ هفتم، تهران،انتشارات سمت

فرج زاده، منوچهر و احمدآبادی، علی  (1389)ارزیابی و پهنه بندی اقلیم گردشگری ایران با   استفاده از شاخص اقلیم گردشگری، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، ش 71

کامیابی، سعید. دوست محمدی، ملیحه وپهلوانی، فاطمه (1389)؛ نقش عناصر آب و هوایی در معماری فضای سنتی ( شهر سمنان )، همایش منطقه ای خانه ایرانی.دانشگاه آزاد اسلامی گنبد وکاووس

کامیابی،سعید و مسگریان،هومن(1391)ارزیابی شاخص اقلیم آسایش در راستای توسعه گردشگری،اولین همایش گردشگری و طبیعت گردی ایران زمین،دانشگاه آزاد همدان،17 اسفند

کاویانی، محمد رضا(1372) ؛ بررسی و تهیه نقشه زیست اقلیم انسانی ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 28

مجنونیان، هنریک (1377) ؛ راهنمای آماده سازی پارک‌های ملی و مناطق حفاظت شده برای توریسم، سازمان حفاظت محیط زیست

لطفی، حیدر.،شاه حسینی،خالق.حیدری پور،اسفندیار،نامی،الهام(1391)برنامه‌ریزی توسعه گردشگری در عشایر استان چهارمحال بختیاری،فصلنامه گردشگری و چشم انداز آینده،سال دوم،شماره 3،صص 91-115

ناظم السادات ، سید محمد جعفر و مجنونی هریس، ابولفضل. (1387) . بررسی میزان راحتی انسان در شرایط مختلف اقلیمی

)مطالعه موردی: شهرهای شیراز، بندرعباس، بیرجند و اردبیل (،. مجله محیط شناسی، 48صص45-55

Ahmadabadi Ali, Razeghi Margan, 2006, Tourism potential of Kish Island with climatology approach, proceeding of second conference of Persian Gulf. P 175-186.

Berritella Mana, Bigano Andrea, Roson Roberto, Tol Richard S.J., 2006, A general equilibrium analysis of climate change impacts on tourism, Tourism Management, Vol 27, 913-924.

Hartz Donna A., Brazel Anthony J., Heisler Gordon M., 2006, A case study in resort climatology of Phoenix, Arizona, USA, International Journal of Biometeorology, Vol 51: 73-83.

Lin Tzu-Ping, Matzarakis Andreas, 2008, Tourism climate and thermal comfort in Sun Moon Lake, Taiwan, Interntional Journal of Biometeorology, Vol. 52, 281-290.

Matzarkis A, 2001, Heat stress in Grecce. International Journal of Biometeorology; 41:34-39.

Mohamadi Hossin, Saeydi Ali, 2008, effective bioclimatic indices on human comfortable evaluations; study area: Qom urban, environmental study Journal, Vol, 34, No. 47, 73 – 36.

Mieezkowski, Z., 1985; The tourism climatic index: a method of evaluating worhd climates for tourism. Canadian Geographer, 29(3), 220-233.

Nazem Olsadat Seyed Mohamad, Majnoni heris Abolfasl, 2007, The study of human comfortable rate in different climate condition (study area: Shiraz, Bandar Abas, Birjand, Ardebil urban) Environment Study Jouranal, Vol. 34. No. 48, 71 – 80.

Ramazani Bahman, 2006, The study of ecotourism potentials of bioclimatic comfortable climate in KiaKalyeh – Langhrood marshland using Evanz method, Geography and regional development Joumal, No. 7, 73 – 87.

Terjung,W.H.(1957);Annual Physioclimatic regimes in thUSA:Geographical review.

World Tourist Organization, 1999; Tourism highlights 1999. WTO Publications Unit, World Tourism Organization, Madrid, Spain.

World Tourist Organization, 1998; Tourism 2020 vision. WTO Publications Unit, World Tourism Organization, Madrid, Spain.

WMO(1999);Weather,Climate and health,WMO NO.892(World Meteorological Organization).

Zolfaghari Hassan, 2007, Determine suitable temporal calendar for recreation in Tabriz using PET and PMV, Geographical research quarterly, No. 62, 129-141.

Zengin Murat, Kopar Ibrahim, Karhan Faris, 2009. Determination of bioclimatic comfort in Erzurm-Rize expressway corridor using Gis, Building and Environment, Vol. xxx, (xx-xx), Article in Press.