مکان‌یابی شهرک‌های صنعتی با استفاده از GIS فازی نمونه موردی (شهرک صنعتی شیروان)

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 7، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 21، اسفند 1392، صفحه 104-114   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

محمد معتمدی¹؛ عطااله زعفرانلو²؛ محمد خالقی^{* 3}

¹استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان

²دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان

چکیده

چکیده
    شهرک‏های صنعتی پدیده‏ای هستند که بعد از جنگ جهانی دوم در پاسخ به نیاز‏های صنایع به ویژه صنایع سبک، توسعه و گسترش یافتند. در آن زمان، بسیاری از فعالیت‏های صنعتی در مناطق قدیمی و در محدوده‏‏های مرکزی شهر‏ها مستقر بودند. اما جهت تأمین نیاز‏های مصرفی جدید مناسب نبودند. از این ‏رو و با توجه به قیمت اراضی شهری، شهرک‏های صنعتی به جای استقرار در مناطق پرجمعیت و غیر همگون از نظر شهرسازی، در خارج از شهر‏ها در اراضی متناسب با این گونه فعالیت‏ها به وجود آمدند. طبق تعریف، شهرک صنعتی مکانی است دارای محدوده و مساحت معین که طبق ضوابط و اصول مکان‏یابی و بر اساس استراتژی توسعه‏ شهرک‏های صنعتی انتخاب می‏شوند. عناصر اصلی که در این مکان‏یابی باید مد نظر قرار گیرند، عبارتند از: وضعیت زمین، سازگاری کاربری‏های داخل شهرک صنعتی، سازگاری شهرک صنعتی با محیط اطراف، کاربری صحیح صنعتی به منظور کاهش آلودگی‏های زیست محیطی، مشخصات جغرافیایی و ویژگی‏های طبیعی منطقه و زمین شهرک، شرایط اقلیمی منطقه، مطالعات اجتماعی از نظر در دسترس بودن نیروی کار، وضع اقتصادی بازار و ارتباطات.هدف این پژوهش بررسی و ارزیابی مکانیابی شهرک صنعتی شیروان با توجه به معیار‌ها و استاندارد‌های موجود بخصوص از دیدگاه زیست محیطی می‌باشد.روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و ابزار تحقیق شامل جداول،بانک اطلاعاتی سازمان محیط زیست و...و نقشه‌ها و عکس‌های مورد نیاز می‌باشد. بر این اساس اطلاعات مورد نیاز شهرک صنعتی مذکور بر اساس معیارهای طبیعی، جمع آوری گردید و سپس با استفاده از نرم افزار GIS نقشه‌های مورد نیازدر غالب زیر معیارهای مختلف ؛ طراحی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سپس با تلفیق نقشه نهایی زیرمعیارها مشخص گردید که درمکان گزینی و مکانیابی شهرک صنعتی شیروان اصول و استانداردهای مکانیابی مجتمع‌های صنعتی رعایت گردیده است.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: شهرک صنعتی؛ واحد صنعتی؛ GIS فازی؛ مکانیابی

مراجع

منابع

اداره کل منابع طبیعی خراسان شمالی

اداره حفاظت محیط زیست شیروان(1390). مصوبه هیات وزیران در رابطه با ضوابط و معیارهای استقرار صنایع شماره 23896/90 مورخه 05/06/90.

اداره کل هواشناسی خراسان شمالی

استانداری خراسان شمالی

روزبه شاد و همکاران(1388). مقاله طراحی و اجرای GIS کاربردی جهت مکانیابی شهرک‌های صنعتی با استفاده از مدلهای فازی

سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران(1389). گزارش کلی از وضعیت شهرکها و نواحی صنعتی استان خراسان شمالی.

سازمان نقشه برداری کشور

شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان شمالی(1390). واحد عمران و توسعه.

فرج زاده منوچهر و مسلم رستمی(1383). ارزیابی و مکان گزینی مراکز آموزش شهری با استفاده ار سیستم ازاطلاعات جغرافیایی GIS نمونه موردی شهرک معلم کرمانشاه مجله دانشگاه تربیت مدرس شماره اول بهار 1383

کریمی، بیزار(1386). پایان نامه کارشناسی ارشد، بررسی ایستگاه‌های آتش نشانی شهر شیراز و مکانیابی بهینه آنها با استفاده از GIS دانشگاه آزاد اسلامی.

ممتازان، عبدالرسول(1382). گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، بررسی عملکرد شهرک‌های صنعتی در استان خوزستان، هفته نامه خبری سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی - شماره 67نیمه اول مهرماه 1382

میکائیلی، رضا(1383). تعیین الگوی مکانیابی فضاهای آموزشی شهر سازی با استفاده از توانمندیهای GIS (مطالعه ی موردی مقطع راهنمایی)، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت معلم.

وبلاگ کارشناسان اداره محیط زیست شهرتهران، (www.tehranenvironment.blogfa.com،1389)