تحلیل و ارزیابی علل وندالیسم در فضاهای عمومی شهری(نمونه موردی شهر رباط کریم)

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 1، دوره 5، شماره 4 - شماره پیاپی 20، آذر 1392، صفحه 1-14   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

حسین حاتمی نژاد¹؛ هادی سلیمانی^{* 2}؛ رامین چراغی³؛ واحد احمدتوزه²

¹استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

³دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

چکیده
    امروزه وندالیسم به معنای تخریب اموال عمومی در سطح شهر به عنوان پدیده جهانی و بخصوص در نواحی شهری بسیاری از جوامع اعم از مدرن و درحال توسعه شایع است که از ابعاد مختلفی می‌توان بدان پرداخت. مطالعات انجام شده نیز نشاندهنده‌ی اهمیت یافتن این مسأله در جامعه شهری ایران می‌باشد که با وجود خسارات و زیان‌های ناشی از وندالیسم در فضاهای عمومی شهری کشور، آمار و اطلاعات کافی در این زمینه خصوصاً دامنه، ابعاد، گستره، علل و انگیزه موضوعات تحت تخریب در اثر وندالیسم در دسترس نیست، براساس بررسی‌های انجام گرفته فضاهای عمومی شهر رباط کریم نیز با چنین مسائل و مشکلاتی روبرو هستند که ضرورت توجه به این موضوع و بررسی آن را حائز اهمیت ساخته است؛ بنابراین هدف ما در این پژوهش بررسی مفهومی وندالیسم و علل ظهور آن در فضاهای عمومی شهری و تطبیق آن با شهر رباط کریم و ارائه‌ی راهکارهایی در جهت کاهش این معضل و ایجاد تعادل در فضاهای عمومی شهر مورد مطالعه می‌باشد. پژوهش حاضر کاربردی و روش تحقیق در این پژوهش اسنادی- پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه می‌باشد که جامعه آماری تحقیق کلیه ساکنان شهر رباط کریم بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس مسکن 1385، 86871 نفر می‌باشد که حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 321 نفر محاسبه شده است و برای تعیین روایی و پایایی تحقیق از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است که 0.7به دست آمده است که عددی مطلوب و در حد متوسط است و نشانگر دقت لازم در احراز پایایی سازه در پرسشنامه و گویه‌های طراحی شده­است. نتایج پژوهش حاضر حاکی از اثبات فرضیات مورد نظر است که می‌توان گفت عدم کنترل و نظارت اجتماعی، ناهماهنگی بصری واحساس ناکامی و اجحاف از علل گرایش به وندالیسم در فضاهای عمومی شهری می‌باشند؛ بنابراین تغییر و دستکاری مداوم محیط و ارزیابی آثار آن، از اهمیت زیادی برخوردار است؛ چرا که روابط محیط و رفتار پویاست و فرایندی با دروندادها و بروندادهای ثابت و راکد نیست.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: وندالیسم؛ فضاهای عمومی شهری؛ شهررباط کریم

مراجع

منابع

آلتمن، ایرون (1382). محیط و رفتار اجتماعی، خلوت، فضای شخصی، قلمرو و ازدحام، ترجمه علی نمازیان، چاپ اول، انتشارت دانشگاه شهید بهشتی.

آندرانوویچ، گریگوری؛ ریپوسا، گ. (1380). روش‌های پژوهش شهری، ترجمه سید محمود نجاتی، انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور.

بهمن پور، هومن، امیرسرکاری و بهرنگ سلاجقه(1389). جستاری پیرامون وندالیسم زیست محیطی در شهرها، اولین همایش شهروندی و مدیریت محله ای، تهران.

تیبالدز، فرانسیس(1385). شهرهای انسان محور، بهبود محیط عمومی در شهرهای بزرگ و کوچک، ترجمه حسن علی لقایی و فیروزه جدلی، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران.

حاج بیگی، محمدرضا، مسعودی، احمدرضا(1385). خشونت و پرخاشگری در فوتبال و راهکارهای کنترل آن، فصلنامه امنیت، سال پنجم، شماره2-1.

حسینی، محسن(1389). پیشگیری از وندالیسم از طریق بکارگیری الگوهای طراحی شهری، همایش منطقه‌ای تاثیر تعلق و همبستگی اجتماعی بر پیشگیری از وندالیسم.

حیدری، اسلام، پارسامهر، مهربان(1391). بررسی عوامل جامعه شناختی موثر بر وندالیسم(مورد مطالعه: دانش آموزان دبیرستانی شهر اهواز)، فصلنامه جامعه شناسی کاربردی، سال بیست و سوم، پیاپی(47)، شماره سوم، صص 206- 185.

دانشنامه جامع مدیریت شهری و روستایی(1388).http://e.mashhad.ir/module-pagesetter-viewpub-tid-3-pid-46.html.

رزاقی اصل، سینا و الهام صوری(1388). مفهوم تخریب‌گرایی در فضاهای عمومی شهری، مجله آبادی، ش63.

رضا زاده، راضیه و نیره زیبایی(1389). بررسی رابطه‌ی بین سیمای بصری مناطق شهر تهران و رفتار شهروندان، فصلنامه مدیریت شهری، سال دوم، ش1.

رفیعیان، مجتبی، خدایی، زهرا(1388). بررسی شاخص‌ها و معیارهای موثر بر رضایت مندی شهروندان از فضاهای عمومی شهری، فصلنامه راهبرد، سال18، شماره 53، صص 248- 227.

زنگی آبادی، علی و نازنین تبریزی(1383). طراحی و برنامه‌ریزی مبلمان شهری، چاپ اول، انتشارات شریعه‌ی توس.

شاکری نیا، ایرج(1390). بررسی اثر فضای سبز شهری بررفتارهای وندالیستی، پرخاشگرانه و نوع دوستانه نوجوانان شهررشت، سومین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، مشهد.

عبداله خانی، علی(1386). تبیین مسئله‌ی وندالیسم و راهبردهای مقابله با آن، فصلنامه امنیت، سال دوم،ش1.

علی اکبری، اسماعیل(1383). توسعه شهری و آسیب شناسی اجتماعی در ایران، پژوهش‌های جغرافیایی،شماره48.

قاسمی، وحید، وحید ذوالاکتاف و علی نور علی وند(1388)، جامعه شناسی ورزش"وندالیسم و اوباشگری در ورزش فوتبال"، چاپ اول، انتشارات جامعه شناسان.

محسنی تبریزی، علیرضا(1383). وندالیسم" مبانی روانشناسی اجتماعی، جامعه شناسی و روانشناسی رفتار وندالیستی در مباحث آسیب شناسی و کژرفتاری اجتماعی، چاپ اول، نشر آن.

محسنی تبریزی، علیرضا(1379). مبانی نظری و تجربی وندالیسم: مروری بر یافته‌های یک تحقیق، نامه علوم اجتماعی، شماره16.

مدنی پور، علی(1379). طراحی فضای شهری، نگرشی بر فرایند اجتماعی و مکانی، ترجمه فرهاد مرتضایی، شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.

مدنی پور، علی(1387). فضاهای عمومی و خصوصی شهر، ترجمه فرشاد نوریان، شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.

میرفردی، اصغر، احمدی، سیروس، نیکخواه، زهرا(1391). بررسی عوامل اجتماعی موثر به گرایش وندالیسم(خرابکاری) در بین دانش آموزان دبیرستانی شهر یاسوج، فصلنامه جامعه شناسی کاربردی، سال بیست و سوم، پیاپی(47)، شماره سوم، صص 206- 185.

نادمی، داوود(1386). آسیب شناسی اجتماعی شهر و نقش سرمایه‌های اجتماعی در کاهش آن، اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره 237-238.

وثوقی، منصور و سید محسن خسروی نژاد(1388)، بررسی عوامل فرهنگی-اجتماعی رفتار هیجانی تماشاگران فوتبال، نامه علوم اجتماعی، سال سوم، ش1.

Cowan, Robert(2005), The dictionary of Urbanism. London; Streetwise press.

Faizi.M, Hosseini.S.B, Razzaghi asl.S(2008),"Identification of Invironmental Design Methods and Techniques for Preventing Vandalism", Environmental Sciences Journal, Vol.6: No.1.

Goldstein, Arnold.p(1996), School-Oriented Interventions"Controling Vandalism. London; Reprinted with Permission of the Guilford Press.

http://www.robatkarim.gov.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=825&Itemid=82