نابرابری‌های فضایی و تأثیر آن بر کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: منطقه 1 و 19 تهران)

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 1، دوره 11، شماره 3 - شماره پیاپی 43، تیر 1398، صفحه 1-23   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

فرزاد بریاجی¹؛ حسین حاتمی نژاد^{* 2}؛ ناصر اقبالی³

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

³دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

چکیده
امروزه اصلی‌ترین عامل بحران‌های جوامع بشری ریشه در نابرابری‌های اجتماعی و فقدان ­عدالت دارد و یکی از مهم‌ترین بخش‌های این نابرابری‌ها در نواحی شهری است و این امر علت ایجاد نابرابری‌های گسترده در کیفیت زندگی شهری در سطوح جوامع مختلف است. در این پژوهش به بررسی نابرابری‌های فضایی و تأثیر آن بر کیفیت زندگی شهری در مناطق 1 و 19 کلان‌شهر تهران پرداخته شده است. روش تحقیق حاضر مبتنی بر تحقیق موضوعی است و به صورت توصیفی - تحلیلی انجام می‌گیرد و از نظر هدف کاربری است. روش گردآوری اطلاعات شامل اسنادی (کتابخانه‌ای) و پیمایشی (میدانی) است. برای جامعه آماری بر اساس فرمول کوکران و با توجه به ضریب خطای 5% برای مناطق 1 و 19 تعداد 322 پرسشنامه تعیین شده است پرسشنامه‌های تدوین شده در بین ساکنان دو منطقه توزیع گردیده است و داده­های به دست آمده از پرسشنامه‌ها با استفاده از مدل موران و نرم‌افزار Arc GIS تجزیه و تحلیل گردید. نتایج به دست آمده نشانگر آن است که در شاخص‌های مورد بررسی در این پژوهش از جمله شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، فرهنگی و کالبدی از لحاظ میزان و توزیع نوع امکانات نابرابری‌هایی و تفاوت‌هایی مابین منطقه 1 به عنوان یکی از مناطق تقریباً برخوردار کلان‌شهر تهران و منطقه 19 به عنوان یکی از مناطق محروم و کمتر توسعه یافته وجود دارد و همین امر کیفیت زندگی در دو منطقه را تحت شعاع قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: نابرابری فضایی؛ کیفیت زندگی؛ کلان‌شهر تهران؛ مدل موران

مراجع

References

Ahmad Amiri, Bashir, (2018), The Emergence of Smart Growth in Developed and Developing Countries and Its Possible Application in Kabul City, Afghanistan, https://www.researchgate.net/publication/324208974.

Bakhshi, Amir; Divsalar, Asadollah and Ismail Ali Akbari (2015), Spatial Analysis of Urban Urban Growth Indicator in Coastal Cities (Case Study: Babolsar), Urban Management Quarterly, No. 33. (In Persian).

Ben Letaifa, Soumaya, (2015), How to strategize smart cities: Revealing the SMART model, Journal of Business Research, Volume 68, Issue 7, July 2015, Pages 1414-1419.

Bullard, R.D. (2007) “Growing Smarter Achieving Livable Communities, Environmental Justice, and Regional Equity”. the MIT Press Cambridge, Massachusetts London, England, 4 th edition.

Chaojie Wang, Bingbing Niu, Qiyue Zhang, Wen Tian and Jianfei Liu, (2017), An Evaluation System of Urban Smart Growth in Wuhou District of Chengdu, China, Journal of Material Science, Volume 5, Issue 4, DOI: 10.4172/2321-6212.1000200, pp127-135.

Chrysochoou. M. (2012) “A GIS and indexing scheme to screen brownfields for area-wide redevelopment planning”. Landscape and Urban Planning, 105, 187– 198.

Cooke, P. & De Propris, L. (2011) “A policy agenda for EU smart growth: the role of creative and cultural industries”. Policy Studies, 32(4), 365-375.

Cowan, Robert, (2005), The Dictionaryof Urbanism, Streetwise Press.

Edwards, Mary, Haines, Anna, (2007), “Evaluating smart growth: Implications for small communities”, Journal of planning education and research, No. 49, Vol. 64.

EPA (Environmental Protection Agency), (2010), Smart growth, A guide to developing and implementing greenhouse gas reduction programs, Local government climate and energy strategy guides: 1-11.

Feiock, R. C. & Tavares, A. F. & Lubell, M. (2008) “Policy Instrument Choices for Growth Management and Land Use Regulation”. The Policy Studies Journal, 36 (3), 461–480.

Flint, A. (2006) “This Land: the Battle over Sprawl and the Future of American”. the Johns Hopkins University Press, Baltimore, 6 th edition.

Gabriel S, Faria J and Molgen E (2006), A multiobjective optimization approach to smart growth in land development, Socio-Economic planning sciences, 40(3), 212-248.

Han, Hoon and Hawken, Scott,. (2018), Introduction: Innovation and identity in next-generation smart cities, City, Culture and Society Volume 12, March 2018, Pages 1-4. https://doi.org/10.1016/j.ccs.2017.12.003.

Hawkins. C. V. (2011) “Smart Growth Policy Choice: A Resource Dependency and Local Governance Explanation”. The Policy Studies Journal, 39(4), 682-697.

Khomr, Gholamali and Akbar Heidari (2016), Evaluation of Smart Urban Development Pattern in New Iranian Cities with Emphasis on Sadra's New City Using SLEUTH Model, Geographic Space Quarterly, Year 16, No. 53, 270-253. (In Persian).

Knaap, Gerrit-Jan., Hopkin, Lewis (2001),The Inventory Approach to urban growth boundaries, The Ammericam planning Association, 67 (3): 314- 329.

Lewyn, Michael. (2017), Attacking Smart Growth, Touro Law Review, Vol. 33: No. 3, Article 8., Available at: http://digitalcommons.tourolaw.edu/lawreview/vol33/iss3/8.

Litman, T. (2005) “Evaluating Criticism Of Smart Growth”. Victoria transport policy institute. (www.vtpi.org).

Litman, Todd,. (2017), Evaluating Criticism of Smart Growth, Victoria Transport Policy Institute, www.vtpi.org. 1-124.

Lopez R (2014). Urban Sprawl in the United States: 1970-2010, Cities and the environments, 7(1), 2-24.

M. Y. Yang, Y. W. Zhang,. (2017), Analysis of Analytic Hierarchy Process to Build a Cities Evaluation System Based on Smart Growth, Current Urban Studies, 5, 483-489.

Melanie D. Harrison, Elizabeth Stanwyck, Barbara Beckingham and Olyssa Starry,. (2012), Smart growth and the septic tank: Wastewater treatment and growth in the Baltimore region, Land Use Policy 29(3):483-492.

Meshkini, Abolfazl; Mahdanezhad, Hafez and Parhiz, Faryad (2013), Models of Entropism in Urban Planning, Tehran, Omid Revolution Publishing.. (In Persian).

Mori, K., Christodoulou, A., Review of sustainability indices and indicators: Towards a new City Sustainability Index (CSI)”, Environmental impact assessment review, Vol. 32, No. 1, pp. 94- 106, 2012.

Mulady. K. (2005) “Seattle dreams of green team”. Available at: http//settlepi.nwsource.com/local/212425-kyot017.html. pp 2-11.

Nazmfar, Hossein, Eshghi Chahrbarj and Ahmad Esmaeili, (2018), Analysis of Indicators of Urban Urban Growth in Urmia, Urmia, Urmia, No. 1, Successive 17, 48-35. (In Persian).

Rolf Moeckel and Rebecca Lewis, (2017), Two decades of smart growth in Maryland (U.S.A): impact assessment and future directions of a national leader, Urban, Planning and Transport Research, VOL. 5, NO. 1, 2237, https://doi.org/10.1080/21650020.2017.1304240.

Shi, Yaqi, Xiang Sun, Xiaodong Zhu and Yangfan Li, (2012), Characterizing growth types and analyzing growth density distribution in response to urban growth patterns in peri-urban areas of Lianyungang City,  Landscape and Urban Planning 105(4):425–433, DOI: 10.1016/j.landurbplan.2012.01.017.

Vernberg J and Vernberg W.B (2001). The Coastal Zone: Past, Present, and Future, University of south California press, First edition, Columbia, South California.

Walmsley, Anthony, (2006), “Greenways: Multiplying and diversifying in the 2 last century”, landscape and urban Planning, Vol. 76.

Yang, Fei (2009), If ‘Smart’ is ‘Sustainable’? An Analysis of Smart Growth Policies and Its Successful Practices, A Thesis Submitted to the Graduate Faculty in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Community and Regional Planning, Iowa State University Ames. IA, USA.

Zarabi, Asghar, Saberi, Hamid, Mohammadi, Jamal and Hamid Varati (2012), Spatial Analysis of Urban Growth Indicators (Case Study: Isfahan Towns), Human Geography Research, No. 77, 1-17... (In Persian).

Zaryari, Karmatollah; Hatami Nejad, Hussein and Naeimeh Torkamannia (2012), Income on Urban Urban Growth Theories, University of Tehran Urban Management Site, Year 12, No. 104, Spring, 25-17. (In Persian).

Zelazny, Rafal, (2017), Determinants and measurement of smart growth: evidence from Poland, Determinants and measurement of smart growth: evidence from Poland. Journal of International Studies, 10(1), 34-45. doi:10.14254/2071-8330.2017/10-1/2.