موانع توسعه علمی ایران در حوزه علوم انسانی با تأکید بر عنصر فرهنگ

فصلنامه مطالعات سیاسی

مقاله 3، دوره 11، شماره 43، خرداد 1398، صفحه 47-68   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

لیلا سنگی^{* 1}؛ محمدمهدی مجاهدی²؛ عبدالامیر نبوی³؛ الهه حجازی⁴

¹دانش آموخته دکتری علوم سیاسی(مسائل ایران)، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³دانشیار گروه مطالعات اجتماعی، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تهران، ایران

⁴دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

     جوامع مختلف برای قرار گرفتن در مسیر بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی خود نیازمند فراهم نمودن زمینه­های رشد و توسعه هستند و یکی از عوامل مؤثر بر رشد و توسعه هر جامعه­ای تحول در ساختارهای علمی کشور و گسترش دانش به ویژه در حوزه علوم انسانی است. جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. یافتن موانع فرهنگی توسعه علوم انسانی در ایران نیازمند واکاوی دقیق ویژگی­های فرهنگی و اجتماعی کشور است. فرهنگ برسازنده انسان و بستری است که در هر جامعه انسان­ها در آن بالیده و رشد می­کنند و بدین ترتیب انسان­ها عموماً فرزند فرهنگی هستند که بدان متعلق­اند. از این رو به علل مختلف و از جمله وجود ویژگی­های فرهنگی مختلف، هر جامعه­ای شرایط و ویژگی­های خاص خود را دارد. اما آنچه در اینجا مهم می­باشد این سئوال است که عوامل فرهنگی چه نقشی در توسعه نیافتگی علوم انسانی در ایران دارند؟ فرضیه­ عبارت است از این که: فرهنگ خودنمایی و نگاه فرودستانه به علوم انسانی از مهمترین موانع فرهنگی توسعه علوم انسانی در ایران است. برای تبیین موانع توسعه علوم انسانی، چارچوب نونهادگرایی مورد استفاده قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

علوم انسانی؛ توسعه؛ موانع فرهنگی؛ نونهادگرایی؛ ایران

مراجع