بررسی تاثیر لکه های خورشیدی بر دما در ایستگاه های اصفهان، شهرکرد و کاشان طی نیم قرن اخیر با استفاده از تحلیل موجک

جغرافیای طبیعی

مقاله 3، دوره 12، شماره 43، خرداد 1398، صفحه 35-52   

نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

کمال امیدوار^{* 1}؛ راضیه نادری بنی²؛ معصومه نبوی زاده³

¹استاد گروه جغرافیای طبیعی(آب وهواشناسی)دانشگاه یزد،ایران

²کارشناس ارشد آب و هواشناسی کاربردی، دانشگاه یزد ،ایران

³دانشجوی دکتری مخاطرات محیطی، دانشگاه یزد،ایران

چکیده

لکه های خورشیدی به عنوان یکی از مولفه هایی که می تواند بر سامانه ی ا­قلیمی زمین در مقیاس های زمانی متفاوت اثر گذاشته و در نهایت نوسانات و تغییرات اقلیمی را به دنبال داشته باشد در کانون توجه قرار گرفته است. در این تحقیق  تاثیر لکه­های خورشیدی را بر تغییرات دمایی مورد بررسی قرار گرفت.  سه ایستگاه شهرکرد، اصفهان و کاشان به علت داشتن آمار داده­های طولانی مدت، مورد مطالعه قرار گرفتند. داده­های مربوط به لکه­های خورشیدی از سازمان ژئوفیزیک آمریکا برای دوره آماری50 ساله (2010- 1961) تهیه گردید. داده­های متوسط دمای ماهانه، فصلی و سالانه سه ایستگاه­های مذکور نیز برای دوره آماری 50 ساله ا­نتخاب شد. جهت انجام این تحقیق از تجزیه و تحلیل آماری و تحلیل آنالیز موجک با بهره گیری از نرم افزار متلب استفاده شد. بر اساس تحلیل­های صورت گرفته، بین دما و فعالیت لکه­های خورشیدی رابطه مستقیم معنادار قوی در برخی از ایستگاه­ها را دارند که در این میان سهم ایستگاه کاشان بیش از سایر ایستگاه­ها بود. بر اساس آنالیز موجک در اکثر ایستگاه­ها رابطه مستقیم بین آنها مشاهده گردید. با توجه به تحلیل آنالیز موجک سیکل 11 ساله در فعالیت لکه های خورشیدی مشاهده شد که اوج فعالیت­ها درسیکل­های دوم وسوم و حداقل آن در سیکل­های اول و چهار وجود دارد. وسعت دامنه سیکل های دمایی در فصل زمستان در هر سه ایستگاه نسبت به سایر فصول بیشتر است.

کلیدواژه‌ها

لکه های خورشیدی؛ تحلیل آنالیز موجک؛ اصفهان؛ شهرکرد؛ کاشان

مراجع

منابع

1. امیدوار, کمال؛ابراهیمی، رضا، جمشیدیمطلق،مرضیه.1395.بررسیتاثیرلکههایخورشیدیبردمایایستگاههایکرمانوشیرازطینیمقرناخیربااستفادهازآنالیزموجک.فصلنامهجغرافیاومخاطراتمحیطی 5 (19).
2. تی . دیکسون، رابرت. 1382. ترجمه احمد خواجه نصیر طوسی، نجوم دینامیکی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
3. تقوی، فرحناز، نیسانی، ابوالفضل، محمدی، حسین و رستمی جلیلیان، شیما.1390. کاربردتحلیلموجدرشناساییرفتاربارشدرمناطقغربیایران. مجله ژئوفیزیک ایران، جلد 5، شماره 4.
4. جاوری، مجید. 1389. شیوه های تجزیه و تحلیل کمی در اقلیم شناسی. نشر پیام رسان،
5. جهانبخش، سعید، عدالت دوست، معصومه.1387. بررسی تاثیر فعالیت های خورشیدی برتغییرات بارندگی سالانه ایران. تحقیقات جغرافیایی، بهار 1387 , دوره  23 , شماره  1 پیاپی 88.
6. جهانبخش، سعید، عدالت­دوست، معصومه، تدینی، معصومه . 1389. دریاچه ارومیه شاخصی کلاسیک از ارتباط بین لکه­های خورشیدی واقلیم شمال غرب ایران. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره99.
7. خسروی، محمود، میردیلمی، سمیرا .1392. تاًثیر فعالیت لکه­های خورشیدی بر بارش استان گلستان. جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، سال 24، پیاپی 52، شماره 4.
8. خسروی، محمود، جلیلیان رستمی، شیما .1393. بررسی ارتباط بارش و دمای ایران با چرخهلکه هایخورشیدی با استفاده از پالایش موجک.نشریه پژوهش­های اقلیمشناسی، سال پنجم، شماره نوزدهم و بیستم.
9. زرین، آذر، مفیدی، عباس .1395. ورودش فعالیت خورشیدی واثرآن براقلیم زمین مطالعه موردی اقلیم خاورمیانه و ایران» فصلنامه تحقیقات جغرافیایی سرزمین ،سال دوم شماره88.
10. سلیقه، محمد، عساکره،حسین، ناصرزاده، محمدحسین،بلیانی، یدالله .1394. تحلیلروندوچرخههایسریزمانیبارشسالانهحوضههایآبریزحلهومند. تحقیقاتکاربردیعلومجغرافیایی،سالپانزدهم،شماره 37.
11. کلیم، دوست محمد، پیشوایی، محمدرضا و محمودی، پیمان .1392. مطالعه امکان تا­ثیر لکه های خورشیدی بربارش در ایستگاه های منتخب جنوب ایران، سال سیزدهم، شماره42.

کمالی, غلامعلی، مرادی،اسحق .1384.کنترلکیفیتوبازسازیداده‌هایتابشکلخورشید. چهارمینهمایشبینالمللیبهینهسازیمصرفسوختدرساختمان،تهران،سازمانبهینهسازیمصرفسوختکشور