تحلیل محتوای کتاب درسی پیام‌های آسمان دوره متوسطه اول از منظر توجه به شایستگی‌های پایه اخلاقی برنامه‌درسی ملی

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

مقاله 12، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 47، خرداد 1398، صفحه 199-214   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی عباسپور¹؛ علیرضا عصاره^{* 2}؛ مهدی ‌سبحانی‌نژاد³؛ قدسی احقر⁴

¹دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی، گروه علوم تربیتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

³دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

⁴دانشیار ، گروه مدرسه و خانواده ، پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، تهران، ایران

چکیده

این تحقیق با هدف تحلیل محتوای کتاب درسی پیام‌های آسمان دوره متوسطه اول ازمنظر توجه به شایستگی‌های پایه اخلاقی برنامه‌درسی ملی انجام شد. روش پژوهش، توصیفی و روش جمع‌آوری داده‌ها سندکاوی کتاب‌های درسی با روش کدگذاری کوربین و اشتراوس بود. جامعه و نمونه پژوهش کتب درسی پیام‌های آسمانی دوره متوسطه اول در سال تحصیلی 96-1395 بودند. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه تحلیل محتوای کتاب‌های درسی بر اساس شایستگی‌های اخلاقی برنامه‌درسی ملی بود که روایی صوری و محتوایی آن توسط کارشناسان دفتر تالیف کتب درسی و متخصصان برنامه‌درسی تایید شد. براساس یافته‌های پژوهش از مجموع 154 فراوانی مرتبط با شایستگی‌های پایه اخلاقی برنامه‌درسی ملی که در سه کتاب شناسایی شد، سهم هر یک از پایه‌های هفتم، هشتم و نهم به‌ترتیب 75، 48 و 31 مورد بود. همچنین از نظر توزیع فراوانی شایستگی‌های در بین محورهای سه‌گانه، محور گرایش و تمایلات با 85 فراوانی بیشترین سهم و محور شناخت و معرفت با 30 فراوانی کمترین سهم را داشت. علاوه بر آن از مجموع 19 شایستگی اخلاقی پایه مورد نظر برنامه‌درسی ملی در کتب پایه‌های هفتم، هشتم و نهم صرفاً به‌ترتیب به 13، 9 و 6 شایستگی توجه شده بود. بنابراین برای ایجاد و ارتقای شایستگی‌های پایه اخلاقی می‌توان با تدوین راهنمای برنامه‌درسی حوزه یادگیری «حکمت و معارف اسلامی» و بازنگری در محتوای کتب مذکور بر اساس آن اقدام کرد.
 

کلیدواژه‌ها

تحلیل محتوا؛ کتاب پیام‌های آسمان؛ شایستگی‌های پایه اخلاقی؛ برنامه‌درسی ملی