بررسی تطبیقی رئالیسم اجتماعی در رمان‌های «سفر شب» و «ناتور دشت»

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 1، دوره 13، شماره 49، خرداد 1398، صفحه 9-34   

نویسندگان

مهدی نوروز¹؛ مژگان طهماسبی ستوده²

¹عضو هیأت علمی و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور

²دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور

چکیده

رئالیسم مکتبی ادبی است که در فاصله سال‌های 1880-1850 در اروپا و آمریکا رواج یافت. مهم‌ترین ویژگی آثار رئالیستی آن است که انسان را به عنوان موجودی اجتماعی مطرح می‌کند و ریشه همه رفتارهای نیک و بد او را در اجتماع جست‌وجو می‌کند. دیوید سلینجر یکی از برجسته‌ترین داستان کوتاه‌نویسان آمریکا است که از پیشروان رئالیسم اجتماعی پس از جنگ جهانی دوم محسوب می‌شود. بهمن شعله ور نیز یکی از مؤثرترین اما ناشناخته‌ترین نویسندگان معاصر ایران است که رئالیسم اجتماعی در آثار او بسیار مشهود است. مقاله حاضر پژوهشی است تطبیقی که با هدف شناخت شباهت‌ها و تفاوت‌های موجود در رمان‌های «سفر شب» و «ناتور دشت» نوشته شده است. رویکرد این تحقیق، تاریخی و مبتنی بر چهارچوب نظری «مکتب امریکایی» است. با بررسی آثار هر دو نویسنده می‌توان به این نتیجه رسید که آثار آنان برخورد روشنفکری تلخ اندیش، عاصی و سرگردان با اجتماع منحط و خشن خود است که در نهایت طعمه مرگ خودخواسته یا دیوانگی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

واقع‌گرایی؛ رمان اجتماعی؛ مکتب امریکا؛ سلینجر؛ شعله ور

مراجع

ایرانی، ناصر. 1364ش، داستان، تعاریف، ابزارها و عناصر، تهران: کانون پرورش فکری.

تسلیمی، علی. 1383ش، گزاره­هایی در ادبیّات معاصر ایران، تهران: اختران.

ثروت، منصور. 1385ش، آشنایی با مکتب‌های ادبی، چاپ اول، تهران: سخن.

رافائل، ماکس. 1357ش، نگاهی به تاریخ ادبیات جهان(تاریخ رئالیسم)، ترجمه محمد تقی فرامرزی، چاپ اول، تهران: شباهنگ. .

سپانلو، محمدعلی. 1366ش، نویسندگان پیشرو ایران، چاپ دوم، تهران: نگاه.

سلینجر، دیوید. 1377ش، ناتور دشت، ترجمه محمد نجفی، چاپ اول، تهران: نیلا.

سیدحسینی، رضا. 1353ش، مکتب‌های ادبی، چاپ هفتم، تهران: پیام.

شعله­ور، بهمن. 1345ش، سفر شب، تهران: خوشه.

میترا(مصطفی رحیمی). 1345ش، رئالیسم و ضد رئالیسم، تهران: نیل.

میر عابدینی، حسن. 1377ش، صد سال داستان‌نویسی، تهران: چشمه.

ولک، رنه. 1379ش، تاریخ نقد جدید، ترجمه سعید ارباب شیرانی، تهران: نیلوفر.

 

مقالات

ابراهیمی، نادر. 1346ش، «سفری کوتاه در سفر شب»، آیندگان، 5 بهمن.

آل احمد، جلال. 1346ش، «سلوکی در هرج و مرج»، آرش، شماره 5.

خان­محمدی، علی­اکبر. 1376ش، «نقش ادبیات تطبیقی در روابط بین الملل»، نشریه سیاست خارجی، سال یازدهم، شماره 4.

رادفر، ابوالقاسم، 1382ش، «ادبیات تطبیقی در ادبیات معاصر ایران»، سخن عشق، سال پنجم، شماره سوم.

سخنور، جلال. 1370ش، «نقدی بر زندگی و آثار امیلی دیکسون»، مجله شناخت، شماره 77.

سهیلی، ایلیناز. 1389ش، «سلینجر نطور دشت جنون»، آزما، شماره 70.

محمدی، ابراهیم. 1386ش، «ادبیات تطبیقی و مسأله معیار»، نامه پارسی، سال دوازدهم، شماره سوم و چهارم.