حضور اساطیر حماسه ملی در شعر علی فوده و موسوی گرمارودی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 7، دوره 13، شماره 49، خرداد 1398، صفحه 147-171   

نویسندگان

فاطمه جمشیدی¹؛ وصال میمندی²؛ فاطمه قادری²؛ رضا افخمی عقدا²

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد

²دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد

چکیده

بر خلاف تصور برخی که اسطوره‌ها را عناصری خیالی می‌دانند، باید متذکّر شد که اسطوره‌ها نمادهایی ملّی هستند که در هر زمان و مکانی می‌توانند حضور فیزیکی داشته باشند؛ چراکه برخاسته از دل فرهنگ هر ملت هستند و تا زمانی که پای‌بندی مردم به فرهنگ وجود داشته باشد، اسطوره‌ها نیز در زندگی مردم جاری هستند. در این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته تلاش بر آن است تا بازتاب اعمال چند تن از شخصیت‌های مبارز ملّی در ادبیات فلسطینی و ادبیات فارسی که به اسطوره­هایی ماندگار در زمان خود تبدیل شده­اند، با تکیه بر شعر علی فوده و علی موسوی گرمارودی نشان داده شود. هدف پژوهش حاضر نیز اثبات این مدّعا است که جنگ­های ملّی و منطقه­ای چگونه توانسته است در جاودانه سازی برخی افراد مبارز روزگار پر از آشوب خویش، موثّر باشند و آن‌ها را به اسطوره‌هایی تبدیل گردانند. هر دو شاعر با توصیف اخلاق و اعمال شخصیت‌های تأثیرگذار سیاسی و انقلابی سرزمین خود به عنوان اسطوره­های مبارزه ملی، گامی بسیار مؤثر در آشکارسازی پیوند میان اسطوره و تاریخ برداشتند.

کلیدواژه‌ها

شعر مبارزه؛ ادب آیینی؛ کمال عدوان؛ غسّان کنفانی

مراجع

آموزگار، ژاله. 1376ش، تاریخ اساطیری ایران، تهران: انتشارات سمت.

بارت، رولان. 1375ش، اسطوره امروز، ترجمه شیرین دخت دقیقیان، تهران: نشر مرکز.

بارت، رولان. 1384ش، جهان اسطوره شناسی، تهران: نشر مرکز.

روزنبرگ، دونّا. 1379ش، اساطیر جهان، ترجمه عبدالحسین شریفیان، تهران: نشر اساطیر.

ستّاری، جلال. 1383ش، اسطوره در جهان امروز، تهران: نشر مرکز.

ضمیران، محمّد. 1384ش، گذر از جهان اسطوره به فلسفه، تهران: نشر هرمس.

کریستوا و دیگران. 1379ش، جهان اسطوره، ترجمه جلال ستّاری، تهران: نشر مرکز.

لویی استروس، کلود. 1376ش، اسطوره و معنا، ترجمه شهرام خسروی، تهران: نشر مرکز.

موسوی گرمارودی، علی. 1384ش، از ساقه تا صدر، تهران: انتشارات قدیانی.

موسوی گرمارودی، علی. 1389ش، پیوند زیتون بر شاخه ترنج، تهران: سوره مهر.

موسوی گرمارودی، علی. 1389ش، خواب ارغوانی، تهران: سوره مهر.

موسوی گرمارودی، علی. 1389ش، دای سبز، تهران: انتشارات قدیانی.

موسوی گرمارودی، علی. 1389ش، سفر به فطرت گلسنگ، تهران: سوره مهر.

موسوی گرمارودی، علی. بی­تا، در سایه سار نخل ولایت، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

الیاده، میرچا. 1381ش، اسطوره و رمز دراندیشه میرچا الیاده، تهران: نشر مرکز.

کتب عربی

الخطیب، حسام. 1999م، آفاقالأدبالمقارنعربیاًوعالمیاً، الطبعة الثانیة، دمشق: دار الفکر.

خلیل، ابراهیم والآخرون. 2005م، مرایا التذوّق الأدبی، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.

فودة، علی. 2003م، الأعمال الشعریة، الطبعة الأولی، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.

 

مقالات

لک، منوچهر. پاییز 1384ش، «درآمدی بر شناخت اسطوره و تبیین کارکردهای هویّت‌بخش آن در شعر جنگ»، نشریه جامعه شناسی مطالعات ملّی، شماره 23، صص 63- 84.

 

منابع الکترونیکی

palestine.assafir.com

mubasher.ps

elbadil.com

www.yaf.ps

www.abjjad.com

nazemsara.com

www.emaratalyoum.com