کاربرد مجاز در شعر محمد مهدی جواهری و قیصر امین پور

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 12، دوره 13، شماره 49، خرداد 1398، صفحه 263-278   

نویسندگان

خیریه دماک قاسم؛ انور عباس مجید

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان، دانشگاه بغداد، بغداد، عراق

چکیده

صور خیال در اشعار شاعران دستاورد آگاهی و تجربه ایشان است. ادیبان با بهره‌گیری از محیطی که در آن زیست می‌کنند حال و احوال درونی خویش در آثارشان منعکس می‌سازند. بدین سبب صور خیال ایشان دریچه‌ای برای شناخت بهتر و بیش‌تر ایشان و شعرشان است. قیصر امین‌پور و محمدمهدی الجواهری هر دو از شاعران معاصر ایران و جهان عرب هستند. آرایه مجاز از جمله آرایه‌هایی است که به عنوان عاملی درونی بر تأثیر و نفوذ سخن می‌افزاید. بررسی مجازهای دو شاعر با دو ملیت گوناگون علاوه بر آنکه تصاویر و جهان شاعرانه ایشان را بر ما می‌نمایاند، تفاوت‌ها و اشتراکات اندیشه را نیز بر ما روشن می‌کند.

کلیدواژه‌ها

قیصر امین‌پور؛ محمدمهدی الجواهری؛ شعر؛ صور خیال؛ مجاز

مراجع

امین‌پور، قیصر. 1363ش، تنفس صبح، تهران: نشر سروش.

امین‌پور، قیصر. 1387ش، گل‌ها همه آفتابگردان‌اند، چاپ دهم، تهران: نشر مروارید.

امین‌پور، قیصر. 1388ش، آیینه‌های ناگهان، چاپ پانزدهم، تهران: نشر افق.

امین‌پور، قیصر. 1388ش، دستور زبان عشق، چاپ نهم، تهران: نشر مروارید.

امین‌پور، قیصر. 1390ش، گزینه اشعار، چاپ هفدهم، تهران: نشر مروارید.

الجبوری، عبدالله. 1968م، الجواهری ونقد جوهرته؛ نظرات فی شعره و حیاته دراسة ونصوص، بیروت: عالم الکتب.

جرجانی، عبدالقاهر. 1954م، اسرار البلاغة، تحقیق ه. ریتر، استانبول: هلموت.

الجواهری، محمدمهدی. 2008م، دیوان الجواهری، بغداد: دار الحرّیه.

الخطیب القزوینی، جلال الدین محمد. 1932م، التلخیص، شرح عبدالرحمن برقوقی، مصر: بی نا.

سکاکی، ابو یعقوب. 1318ق، دلائل الاعجاز، مصر: دار المعارف.

سنگری، محمدرضا. 1380ش، نقد و بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدس، تهران: نشر پالیزبان.

سیوطی، جلال الدین. 1318ق، المطول فی الشرح التلخیص، مصر: دار المعارف.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1350ش، صور خیال در شعر فارسی، تهران: نشر فاروس ایران.

شمیسا، سیروس. 1390ش، بیان، ویراست چهارم، تهران: نشر میترا.

صدرحاج سید جوادی، احمد و دیگران. 1375ش، دایرة المعارف تشیع، تهران: نشر حجتی.

العلوی یمینی، یحیی بن حمزه. 1400ق، الطراز، بیروت: المکتبة العصریة.

 

مقالات

امیری، مرتضی. 1381ش، «شاعر بی‌ضمیمه»، مجله شعر، دوره 10، شماره 30.

ایروانی زاده، عبد الغنی و اصلانی، سردار و روانشاد، علی اصغر. 1388ش، «نقد مظالم اجتماعی در شعر جواهری»، مجله نثرپژوهی ادب فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دوره جدید، شماره 26، پیاپی 23.

شکارسری، حمیدرضا. 1381ش، «شعر و اندیشه و تکنیک؛ نگاهی به اشعار قیصر امین‌پور در زمینه دفاع مقدس»، مجله شعر، دوره 10، شماره 30.

طبیبیان، سید حمید. 1372ش، «حقیقت و مجاز»، نشریه فرهنگ(ویژه ادبیات و عرفان)، شماره 14.

علیزاده، ناصر و باقی‌نژاد، عباس. 1391ش، «قیصر امین‌پور و رویکرد نوستالژیک»، مجله بوستان ادب دانشگاه شیراز، سال چهارم، شماره دوم، پیاپی 12.

معمارزاده، پیمان و بیرانوند، نسرین. 1395ش، «صور خیال در اشعار قیصر امین پور»، مجله مطالعات ادبیات، عرفان و فلسفه، دوره دوم، شماره دوم.

واقف زاده، شمسی. 1387ش، «تأثیر فرهنگ و ادبیات پارسی بر شعر محمد مهدی جواهری»، فصلنامه ادبیات تطبیقی جیرفت، شماره پنجم.