بررسی راهبردهایی در ایجاد ارتباط مؤثر بین فردی از نگاه مولانا در مثنوی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 15، دوره 13، شماره 49، خرداد 1398، صفحه 317-340   

نویسندگان

راضیه سلمانپور¹؛ رضا اشرف زاده²

¹دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد

²دکترای زبان و ادبیات فارسی، استاد تمام دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد

چکیده

ارتباط بین فردی و تعاملات اجتماعی رکن جدایی­ناپذیر زندگی انسان است که از بدو تولّد تا پایان عمر ملازم اوست. مولانا ارتباط­های انسان را در چهار نوع شرح داده است: با خدا، خود، دیگران و جهان هستی. از دید مولانا لازمه درک ارتباط با دیگران و داشتن روابط اجتماعی سالم، ارتباط با خود است. او با بهره­گیری از آموزه­های قرآنی، سیره معصومین، تجربیّات روحانی و قدرت فهم انسان­شناسانه ممتازش، به خوبی توانسته­است به پیچیدگی شخصّیت و روح انسان پی­برد، و با اشراف بر ویژگی­های روانی انسان و شناخت نیازهای بشری، راهبردهای ارزشمندی را برای سلامت روح و جسم انسان، داشتن زندگی سالم و ارتباط مؤثر ارائه کند.نگارندگان در این پژوهش می‌کوشند، بعد از شرح دو ارتباط انسان با خود و دیگران و خودپذیری به عنوان مقدمه‌ای بر خودشناسی، نگرش مولانا و راهکارهای او را در برقراری ارتباط صمیمانه بین­فردی در «مثنوی» بیان کنند و با روش توصیفی- تحلیلی با واکاوی در «مثنوی» و استفاده از منابع کتابخانه­ای به بررسی آن راهبردها بپردازند.

کلیدواژه‌ها

راهبردها؛ ارتباط مؤثر بین فردی؛ مولانا؛ مثنوی

مراجع

افلاکی، شمس­الدین. 1385ش، مناقب العارفین، با تصحیح و کوشش تحسین یازیجی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات دنیای کتاب.

باتلر بودن، تام. 1389ش، خلاصه 50 کتاب برتر در زمینه روان‌شناسی، ترجمه صادق خسرونژاد، چاپ اول، تهران: انتشارات راشین.

براندن، ناتانیل. 1388ش، انسان بدون خویشتن یا روان­شناسی از خود بیگانگی، ترجمه جمال هاشمی، چاپ دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.

بولتون، رابرت. 1394ش، روان‌شناسی روابط انسانی، ترجمه افسانه حیات روشنایی و حمیدرضا سهراب، چاپ هشتم، تهران: انتشارات رشد.

تی وود، جولیا. 1380ش، ارتباطات میان فردی، ترجمه مهرداد فیروزبخت، تهران: انتشارات مهتاب.

جهانگر، نسرین. 1388ش، راز ماندگاری مثنوی مولانا در عصر انفورماتیک، چاپ اول، تهران: علمی.

خنیفر، حسین و پورحسینی، مژده. 1390ش، مهارت­های زندگی، چاپ یازدهم، بی جا: انتشارات هاجر.

زرین­کوب، عبدالحسین. 1372ش، سرّ نی، چاپ چهارم، تهران: علمی.

زرین­کوب، عبدالحسین. 1390ش، پله پله تا ملاقات خدا، چاپ سی و یکم، تهران: علمی.

زمانی، کریم. 1388ش، میناگر عشق، چاپ هفتم، تهران: نشر نی.

زمانی، کریم. 1389ش، شرح جـامع مثنـوی معنـوی، چاپ نوزدهم، تهران: اطّلاعـات.

ستوده، هدایت الله. 1385ش، روان‌شناسی اجتماعی، تهران: آوای نور.

شیمل، آن ماری. 1375ش، شکـوه شمس، سیـری در آثار و افکار مـولانـا، ترجمه حسن لاهوتی، چاپ سوّم، تهران: علمی و فرهنگی.

کتابی، احمد. 1394ش، از دریای معارف مولانا، چاپ اول، تهران: انتشارات اطلاعات.

کمپانی زارع، مهدی. 1390ش، حیات معنوی مولانا، چاپ اول، تهران: نشر نگاه معاصر.

مصفا، محمد جعفر. 1393ش، با پیر بلخ، چاپ دوم، تهران: نشر نفس.

مک دورمات، یان؛ وندی، جاگو. 1386ش، روان­شناسی موفقیت، ترجمه رضا جمالیان، چاپ اول، تهران: نسل نواندیش.

ملکیان، مصطفی. 1384ش، مهر ماندگار، تهران: نشر نگاه معاصر.

مولوی، جلال الدّین محمد. 1373ش، مثنـوی معنـوی، نسخه نیکلسـون، چـاپ اوّل، بی جا: پوریا.

نصر، سید حسین. 1393ش، عقل از دیدگاه مولانا، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.

نیّری، یوسف. 1392ش، نرگس عاشقان، چاپ اول، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.

هاشمی، جمال. 1378ش، سعدی و روان­شناسی نوین، چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.

هاشمی، جمال. 1390ش، مولوی و روان­شناسی نوین، چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.

همایی، جلال الدین. 1393ش، مولوی‌نامه، چـاپ اول، تهران: هما.

همایی، جلال الدین. 1393ش، موهبت روان درمان‌گری، ترجمه مهشید یاسایی، چاپ سوم، تهران: ققنوس.

 

مقالات

بیگدلی، بزرگ و حسینعلی قبادی و همکاران. 1388ش، «بررسی و تحلیل درد و رنج­های بشری در اندیشه مولانا»، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، س 5، شماره 17، صص 11-34.

دهباشی، علی. 1384ش، «تحفه­های آن جهانی؛ سیری در زندگی و آثار مولانا جلال الدین رومی»، چاپ دوم، تهران، سخن، صص344- 352.

فتح­اللهی، علی و صحرائی، قاسم. 1392ش، «ابعاد اجتماعی مهارت­های زندگی از دیدگاه مولوی»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، سال پنجم، شماره هفدهم، صص191-218.

فلاحی، کیومرث. 1391ش، «مولانا و جلوه­های ارتباط غیر کلامی در مثنوی»، نشریه تخصصی مولانا پژوهی، سال اول، شماره چهارم.

گرجی، مصطفی و محمدی، مهدی. 1393ش، «بررسی و تحلیل مفهوم ارتباط­های چهارگانه بشری در مثنوی»، فصلنامه زبان و ادب فارسی، عرفانیات در ادب فارسی، سال پنجم، شماره پنجم، دانشگاه آزاد همدان.

محمودیان، زینب. 1390ش، «ارتباط از نگاه مولوی- خودشناسی حلقه گمشده ارتباطات»، نشریه مطالعات رسانه­ای، سال ششم، شماره دوازدهم، صص 1-18.