بررسی تأثیر تحولات اجتماعی- سیاسی بر زندگی خیر الدین زرکلی و معاصرانش

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 17، دوره 13، شماره 49، خرداد 1398، صفحه 363-391   

نویسندگان

فاطمه قجری¹؛ عنایت الله فاتحی نژاد²

¹دکترای زبان و ادبیات عرب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات عرب

²دانشیار و عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات عرب واحد تهران مرکزی

چکیده

خیر الدین زرکلی شخصیتی چند بعدی است که در طول زندگی خود و به گواهی کتاب‌ها و آثاری که از وی بر جای مانده، در عرصه‌های مختلف سیاسی، ادبی، تاریخی و اجتماعی فعالیت داشته است. مهم‌ترین اثر وی «الأعلام» در شرح احوال بزرگان و مشاهیر(از روزگاران کهن تا دوران معاصر) از چنان شهرتی برخوردار است که بقیه جوانب زندگی وی به‌خصوص فعالیت‌های او در عرصه شعر و ادب و روزنامه نگاری را تحت الشعاع قرار داده است. وی ادیب، روزنامه‌نگار و شاعری با چندین اثر ادبی و نیز دیوان شعری است که هر کدام در جای خود دارای اهمیت هستند. بنابراین معرفی جایگاه ادبی وی در ادبیات معاصر عربی و در میان معاصرانش و نیز بررسی آثار ادبی و نیز مضامین شعری او از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار است. این مقاله که به روش توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و دیجیتالی نگاشته شده است، به شرح زندگی و آثار خیر الدین زرکلی در زمان حیات و پس از مرگ وی پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

زرکلی؛ تاریخ معاصر عرب؛ ادبیات عرب

مراجع

ابشیهی. 1367ش، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران: مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی.

آل جندی، ادهم. 1954م، اعلام الأدب والفن، سوریه: بی نا.

بعلبکی، منیر. 1992م، الزرکلی، در فرهنگ ‌زندگینامه المورد، بیروت: دار العلم للملایین.

ثعالبی نیشابوری، ابو منصور عبد الملک. 1998ش، دیوان الثعالبی، بیروت: دار عالم الکتب للطباعة والنشر والتوزیع.

ثعالبی، ابو منصور. 1983م، یتیمة الدهر، بیروت: بی نا.

الجادر، محمود عبدالله. 1990ش، دیوان اشعار ثعالبی، بغداد: دار الشؤون الثقافیة العامة.

جمیل قنبس، اکرم. 2011م، خیر الدین الزرکلی شاعر الوطن، دمشق: بی نا.

دهان، سامی. 1968م، الشعراء الاعلام فی سوریة، بیروت: بی نا.

زرکلی، خیر الدین. 1977م، شبه الجزیرة فی عهد الملک عبد العزیز، بیروت: بی نا.

زرکلی، خیر الدین. 1980م، دیوان، به کوشش سلیم زرکلی، بیروت: مؤسسة الرسالة.

زرکلی، خیر الدین. 2005م، الأعلام، جلد 8، الطبعة 16، بیروت: دار العلم للملایین.

زیات، ‌أحمد حسن. 1987م، تاریخ الأدب العربی، بیروت: بی نا.

زیدان، جُرجی. بی تا، تاریخ آداب اللغة العربیة جرجی زیدان، الکترونیک: دار الهلال.

سمیعی(گیلانی)، احمد. 1385ش، فرهنگ آثار ایرانی اسلامی، معرفی آثار مکتوب از روزگار کهن تا عصر حاضر، تهران: سروش.

ضیف، شوقی. 1961م، الأدب العربی المعاصر فی مصر، الطبعة 12، مصر: دار المعارف.

طناحی، محمود محمد. 1985م، الموجز، قاهره: بی نا.

عیاش، عبد القادر. معجم المؤلفین السوریین، بیروت: دار الفکر.

فاخوری، حنا. 1361ش، تاریخ ادبیات، ترجمه آیتی، تهران: توس.

فریاطی، دائر. بی تا، مع العلامة الزرکلی فی کتابه الأعلام، ریاض، بی نا.

کیالی، سامی. بی تا، الأدب العربی المعاصر فی سوریة، بی جا: ‌بی نا.