تحلیل شاخص‌های قدرت نظامی واحدهای سیاسی- جغرافیایی در عرصه نظام بین الملل

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 23، دوره 11، شماره 3 - شماره پیاپی 43، تیر 1398، صفحه 445-465   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

عباس جعفری نیا^{* 1}؛ محمد اخباری²؛ محسن مرادیان³

¹دانش آموخته دکتری جغرافیای سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²دانشیار جغرافیای سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³استادیار دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران ،ایران

چکیده

چکیده
این مقاله به بحث در خصوص شاخص‌های قدرت نظامی و چگونگی انتخاب آن‌ها که بر نحوه ارزیابی ما از قدرت نظامی خود و دیگران اثر می‌گذارند، می‌پردازد. قدرت نظامی یکی از عناصر بنیادین در سیاست بین‌الملل است که موضوع و ابعاد آن همواره مورد توجه دولت‌مردان بوده است. سؤال الی مقاله این است که شاخص‌های اصلی سنجش قدرت نظامی کشورها کدامند و این که آیا استفاده از شاخص‌های متعدد برای سنجش قدرت نظامی کشورها، بر دقت برآوردها می‌افزاید؟ برای پاسخگویی به سؤال فوق فرضیه‌ای را که در صدد تحلیل و بررسی آن هستیم این است که مهم‌ترین شاخص‌های سنجش قدرت نظامی کشورها، اندازه نیروهای مسلح و تولید ناخالص داخلی آن‌ها است. استفاده از شاخص‌های متعدد برای سنجش قدرت نظامی کشورها، بر دقت برآوردها می‌افزاید. روش انجام این پژوهش بررسی اسناد و مدارک علمی با رویکرد زمینه‌ای، تحلیل محتوی با هر دو رویکرد ژرفانگر و پهنانگر و روش تحقیق نیمه تجربی کمپل است. برای انجام تحقیق، 84 نفر از دانشجویان دوره نوزدهم دافوس آجا به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شده و آزمایشات در طول ترم پائیزه سال تحصیلی 88- 1387 طی شش مرحله تکمیل گردید. در این آزمایش‌ها، نمونه آماری به عنوان پیش‌آزمون و پس‌آزمون عمل می‌کرد. نتایج مقاله نشان می‌دهد که مهم‌ترین شاخص‌های سنجش قدرت نظامی کشورها، نیروی انسانی و بودجه دفاعی آن‌ها است­(پذیرش فرض اول تحقیق) لیکن برخلاف باور اغلب تحلیلگران، استفاده از شاخص‌های متعدد برای سنجش قدرت نظامی کشورها، بر دقت برآوردها نیافزوده و تنها اطمینان تحلیلگران نسبت به یافته‌های خود را افزایش می‌دهد­(رد فرض دوم تحقیق).
 

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: قدرت؛ قدرت ملی؛ قدرت نظامی؛ توانایی رزمی؛ توان دفاعی

مراجع

References in Persian

Azkia, Mostafa & Darban, Astana (2003), Applied Research Methods, Tehran: Kayhan Publications

BellaiN, I.(1992), Science, Technology and Military Power - Translated by Abdolreza Farhang Khoramdant - Defense Policy Quarterly # 1.

Chegni, Hassan (1995), Strategic Military Planning and Defense Planning, Tehran: Higher National Defense University -

Hafez Nia, Mohammad Reza and Zahra Ahmadi and Marjan Badiee (2003), Geographical Analysis of the National Power of the Islamic Republic of Iran - - Journal of Geographical Sciences Journal - Tarbiat Moallem University - No. 1

Hewitt, Daniel P. (1992), Determinants of Military Expenditures - Translated by Hossein Dori Nogorani - Department of Defense Economics Journal of Defense Policy - Prev.

Nabavi, Seyyed Abbas (2000), Philosophy of Power - Organization for the Study and Development of Humanities Textbooks

Roshandel, Jalil (2003), Regional and International Structural Conflicts in the Persian Gulf, Tehran: Middle East Center for Scientific Research and Strategic Studies -

Russell, Bertrand (1977), Power-translation by Najaf Darybandi, Tehran: Kharazmi Publishing Company.

Sadeghi, Ahmad (2003), The New Concept of Power and Information Technology Review of Concepts and Foundations of Power in International Relations - Foreign Policy - Coding: PP00020032508152113 - http://old.did.ir

Shams Ahmar, Mehran (2007), A New Approach to Military Capability Estimation - National Defense University Research Report.

Tallis, Ashley & Biali, Jannick & Lynn, Christopher & McPherson, Melissa (2004), Measuring National Power in the Post-Industrial Age, Tehran: Abrar Contemporary Studies and Research Institute Publications

Toffler, Alvin (1991), The Transition of Power - Translated by Shahidokht Kharazmi

Zarghani, Hadi and Mohammad Reza Hafeznia and Zahra Ahmadipour and Abdolreza Eftekhari (2006), Designing a Model of National Power Measures of States (Doctoral dissertation) - Geopolitical Quarterly Journal No. 2.

Latin reffrences

Timothy Dunne, "Realism", in John Bails and Steve Smith (Eds.), The Globalization of World Politics (Oxford: Oxford University Press, 1997(

IISS (International Institute for Strategic Studies). 2001. The Military Balance 2001-2002. Oxford: Oxford University Press

Energy Information Administration, US Department of Energy

Online reffrences

https://www.mapsofworld.com

https://commons.wikimedia.org

CIA World Factbook, 2007