امکان سنجی ارتباط بین رضایت زناشویی با پنج عامل بزرگ شخصیتی (مطالعه موردی در سطح دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب)

زن و مطالعات خانواده

مقاله 3، دوره 11، شماره 42، دی 1397، صفحه 55-69   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

کیوان حیدرنژاد^{* 1}؛ رقیه ایرانپور²؛ محمد علی حکیم³

¹استادیار، گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد مراغه ، دانشگاه آزاد اسلامی ،مراغه ایران (نویسنده مسئول)

²کارشناس ارشد، گروه مشاوره خانواده ، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران.

³دانشجوی دکترای ، گروه علوم سیاسی ، واحد تبریز ، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اتباط بین پنج عامل بزرگ شخصیت با رضامندی زناشویی است. بر این اساس تعداد 30 زوج (60 نفر) در سال 97 با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده از بین دانشجویان متأهل دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری شامل دو پرسشنامه فرم بلند نئو و پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ که بر روی آزمودنی ها اجرا شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که رضایت زناشویی با برونگرایی، گشودگی نسبت به تجربه، توافق و باوجدان بودن همبستگی مثبتی داشته (05/0<P)؛ اما با نوروزگرایی همبستگی منفی دارد (05/0>P). به عبارت دیگر نتایج رگرسیون حاکی از آن است که در بحث رضایت زناشویی ارزیابی تأثیر چهار عامل شخصیت یعنی برونگرایی، گشودگی نسبت به تجربه، توافق، باوجدان بودن (بطور مثبت) اما در عامل شخصیت نوروزگرایی (بطور منفی) پیش بینی می شود. بر این اساس پیشنهاد می شود در رضایت زناشویی، به ویژگی های شخصیت توجه بیشتری معطوف شود، چراکه آگاهی زن و شوهر از ویژگی های طرف مقابل منجر به درک بهتر همدیگر و نیز افزایش رضایت زناشویی سبب قوام و دوام خانواده ها را در پی خواهد داشت.
 
 

کلیدواژه‌ها

واژه های کلیدی: رضایت زناشویی؛ پنج عامل بزرگ شخصیتی؛ زوجین

اصل مقاله

خانواده یکی از مهم ترین نهاد های اجتماعی است که بر پایه ازدواج قرار گرفته است و یکی از مراحل مهم در زندگی انسان بشمار می رود. نتایج مطالعات متعددی که در مورد ازدواج انجام شده بر اهمیت آن در سلامت جسمانی و روانشناختی تأکید کرده اند. در دهه های اخیر توجه بسیاری از پژوهشگران و متخصصان بالینی و خانواده به کیفیت رابطه زناشویی، رضایت[1] زوجین و تأثیر آن در سلامت و بهداشت خانواده جلب شده است (فینچام[2]و همکاران، 1999: 42). در واقع ازدواج و گزینش همسر از مهمترین شاخص های تحرک اجتماعی در هر جامعه است (احمدی موحد، 1387: 1). رضایت از زندگی زناشویی بر سلامت روانی و جسمی افراد تأثیر مهمی دارد و سلامت فیزیکی و عاطفی و بهداشت روانی افراد در گرو سلامت رابطه زناشویی و تداوم و بقای ازدواج می باشد (دینولد[3]، 1999؛ به نقل از صداقت و مهدی پور، 1383: 10). آگاهی از ویژگی های شخصیتی[4] ، برای مقابله مؤثر با مشکلات زندگی مفید و سودمند است. از آنجایی که ویژگیهای شخصیتی عمیقاً با نحوۀ ادراک و تفسیر فرد از جهان و واکنش او به رویدادهای استرس زا مرتبط است، طبیعی است که برخی ویژگی های شخصیتی از ویژگی های دیگر انعطاف پذیرتر است. افرادی که دارای ویژگی های شخصیتی انعطاف ناپذیر می باشند و همچنین کسانی که نمی توانند پاسخهای خود را با تقاضای یک موقعیت خاص منطبق سازند فاقد مهارتهای زندگی بوده و بدترین واکنش ها را به زندگی نشان می دهند. افزایش تعداد زوج های مشکل دار، به هم خوردن تعادل خانوادها، مختل شدن رابطه زوجین و نیز سیر صعودی آمار طلاق در سال های اخیر در ایران، موجب نگرانی همه صاحب نظران جامعه شناسی و روانشناسی شده است. مطالعات روانشناختی در زوجیـن نشان می دهند که کمتر از نیمی از آنها به درجه رضایت می رسـند (کریستنسن[5] ، لارنس[6] و الدریج[7] ، 1998؛ نقل از گاتیس[8] ، برنز[9] ، سیمپسون[10] و کریستنسن، 2004). بر اساس سالنامه آماری کشور، آمار طلاق در ایران از 7% در سال 1370 به 16% در سال 1379رسیده است (امان اللهی فرد، 1384: 11). از آنجا که مطالعه در مورد ازدواج های ناموفق و شکست خورده هزینه های اجتماعی و اقتصادی دربردارد، پاره ای از پژوهش ها بر شناخت عوامل مرتبط با رضایت زناشویی متمرکز شده اند. امروزه مولفه های اصلی شخصیت از موضوع های بسیار مهمی در علم روانشناسی به شمار می رود که پژوهش های طولی[11] بسیاری را به خود اختصاص داده است (فورنهام[12]، 2008: 312؛ حسینی و لطیفیان، 1388: 61). یافته های پژوهش ها نشان می دهند که عوامل شخصیتی[13] از پیش بینی کننده های تجربی  رضایت زناشویی هستند. وجود رابطه بین عوامل شخصیتی و رضایت زناشویی زوجین با اسـتفاده از طرح های طولی و مقطعی مختلف تأیید شده اند (رابینز[14]، کسپی[15] و مافیت[16]، 2004: 925). ما در جوامع مختلف و نیز در جامعه خود، شاهد بسیاری از ناسازگاری ها، عدم شناخت و درک صحیح زن و مرد از یکدیگر و در نتیجه داشتن انتظارات و توقعات مبهم و غیر واقع بینانه از یکدیگر است (احمدی فرد، 1384: 22 ). بسیاری از طلاق ها مربوط به جوانانی است که بر حسب احساسات و بدون آمادگی لازم برای پذیرش مسئولیت زندگی مبادرت به ازدواج کرده اند (ایران محبوب، مختاری، 1385: 14). بنابراین بررسی و پرداختن به عوامل مؤثر در رضایت مندی زناشویی می تواند در مفهوم پیشگیری نقش عمده ای داشته باشد (ملازاده، 1382: 20). استرودا[17]، دوربین[18]، سایگال[19] و کنابلچ فدرز (2010) در مطالعات خود بین شخصیت (بهنجار و نابهنجار) و رضایت زوجین رابطه معنادار یافتند. پژوهش ها نشان دادند که رابطه معناداری بین ویژگی های شخصیت و رضایت زناشویی وجود دارد. نتایج حاکی از آن بود که بین عامل شخصیت روان آزرده خویی و رضایت مندی زناشویی رابطه منفی وجود دارد ولی عوامل شخصیت برونگرایی، وظیفه شناسی، مقبولیت و گشودگی با رضایتمندی زناشویی رابطه مثبت دارند (رازقی، نیکی جو، کراسکیان و طهرابی مسـیحی،1390؛ شاکریان، فاطمی و فرهادیان، 1390؛ محمد زاده ابراهیمی، رحیمی بردنجانی، جمهری و برجعلی، 1390؛ محمدزاده ابراهیمی، جمهری و برجعلی، 1390؛ قلی زاده، برزگر، غریبی و باباپور خیرالدین، 1389؛ عبدالله زاده، 1382؛ راستی، 1382؛ کشاورز و علوی، 1382؛ دونلن[20]، کانگر[21] و بریانت[22]، 2000؛ همچنین وایت[23]، هندریک[24]، 2004؛ واتسون[25] ، هوبارد[26]و وایز[27]، 2000)، تحقیقات نشان دادند که برونگرایی، توافق و باوجدان بودن با رضایت زناشویی رابطه مثبت دارد. این یافته ها پیش بینی می کنند که الگوهای تعامل زناشویی، تحت تأثیر شخصیت زوجین قرار می گیرد (سرمدی، داوودی، پیرانی و گیوکی، 1387: 10).

 

ادبیات نظری پژوهش

پنج عامل نیرومند یا بزرگ شخصیت که از پیش بینی کننده های مهم بهزیستی، رابطه بین فردی و رضایت زناشویی محسوب می شوند، عبارتند از: نوروزگرایی، برونگرایی، گشودگی، مقبولیت (توافق)، با وجدان بودن (وظیفه شناسی).

 

1- نوروزگرایی[28]

این رگه شامل ویژگی هایی مانند غم، عصبانیت و عدم رضایت است و در قطب مخالف آن، پایداری هیجانی به ثبات خلقی، احساسی و آرامش اشاره دارد (دانلان ، کانگر و برایانت ، 2005: 206).

 

2- برونگرایی[29]

به اعتقاد آیزنگ و آیزنگ، تفاوت های واضحی بین درونگراها و برونگراها وجود دارد. برونگرا کسی است که مردم آمیز است، دوستان بسیار دارد، مشـتاق تحریک و هیجان است، کنجکاوی می کند، برانگیخته[30] است، حاضـر جواب است، دلش می خواهد خوش و خندان باشد، توانایی مهار احساس هایش را ندارد و آدم چندان پایداری نیست. در مقابل درونگرا فردی است کم حرف و گوشه گیر و بیشتر به کتابها علاقه دارد تا به انسان ها، تودار است، زندگی منظم را دوست دارد، به احساس هایش کاملاً مسلط است، به ندرت از خودش پرخاشگری نشان می دهد و برای معیارهای اخلاقی، ارزش فراوان قائل است (آیزنگ 1990؛ نقل از دانش،1384: 56).

 

3- گشودگی[31]

داشتن تحمل برای اندیشه های نو، راههای تازۀ انجام امور و پذیرش تجربه جدید. این عامل، ویژگی هایی مانند تخیل فعال، درک احساس های درونی، خلاق و مبتکر بودن، آزاد اندیشی، تفکر واگرا و تمایل و خواست برای تغییر و داشتن انگیزه برای کسب تجارب جدید را در برمی گیرد (دانلان، کانگر و برایانت، 2005: 207).

 

4- مقبولیت[32]

اتفاق نظر در انجام کارها، اتحاد و همبستگی با یکدیگر، و موافقت و سازگاری با دیگران در انجام امور. مقبولیت بیشتر موجب می شود افراد بهتر بتوانند احساس هایشان را طی تعامل های بین شخصی مهار کنند و برخورد آرام تری داشته باشند. افراد دارای نمره بالا در رگه مقبولیت دارای ویژگی هایی همچون اعتماد[33]، رک گویی[34]، دیگر دوستی[35]، همراهی[36]، تواضع[37]و دلرحمی[38] هستند. در واقع این رگه صداقت، دیگر دوستی و همدردی را در بر دارد و در تضاد با خصومت بدبینانه و خودمیان بینانه است (آتش افروز، پاکدامن و عسگری، 1387: 367).

 

5- با وجدان بودن[39]

افراد واجد تعهد بالا (وظیفه شناسی) که بر خود تسلط دارند، درگیری هایی را که بالاجبار در رابطه بوجود می آید سازنده تر اداره می کنند. این افراد به اصول پایبندند و برای اهداف شان تلاش می کنند (دانلان و دیگران، 2000: 11). با توجه به مسائل بیان شده این سوال مطرح می شود که آیا بین رضایت زناشویی و عوامل شخصیتی رابطه وجود دارد؟.

 

روش شناسی

جامعه مورد مطالعه در پژوهش حاضر عبارت بود ازکلیه دانشجویان مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری متأهل در رشته های علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب که از تاریخ 1395 به بعد وارد دانشگاه شده بودند و حداقل یکی از زوجین دانشجو بود. نمونه مورد مطالعه شامل 30 زوج (60 نفر) از دانشجویان بود که با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند.

 

 

 

 

 

ابزار پژوهش

1- آزمون شخصیتی نئو (NEO)

برای سنجش پنج عامل بزرگ شخصیتی[40] از آزمون نئو[41]  (کاستا[42] و مک کرا[43]، 1992) استفاده شد که پنج ویژگی اصلی شخصیت (نوروز گرایی، برونگرایی، گشودگی، مقبولیت و باوجدان بودن) را می سنجد. این پرسشنامه بر اساس مقیاس پنج درجه ای لیکرت نمره گذاری می شود. مک کری و کاستا (2004) در مطالعه ای که به منظور تجدید نظر در پرسشنامه نئو بر روی 1492 نفر از افراد بزرگسال انجام دادند ضریب آلفای کرونباخ پنج عامل روان رنجور خویی (N)، برون گرایی (E)، بازبودن (O)، توافق (A)، و وجدانی بودن (C) را به ترتیب 86%، 80%، 75%، 69%، 79%  گزارش کردند. مک کری و کاستا (2004) ضریب همبستگی این آزمون را با آزمون نئو 240 سوالی برای پنج عامل روان رنجور خویی (N)، برون گرایی (E)، بازبودن (O)، توافق (A)، با وجدان بودن (C) را به ترتیب 83%، 83%، 91%، 76% و 86% گزارش کرده اند.

 

2- مقیاس رضایت زناشویی انریچ[44]

پرسشنامه انریچ توسط اولسون[45] ، فورنیر[46] ، جوئن[47] ، و درانکمن[48] در سال 1989در آمریکا با هدف ارزیابی و شناسایی زمینه های بالقوه مشکل زا و شناسایی زمینه های قوت و پرباری رابطه زناشویی ساخته شده است (ثنایی، 1381). این پرسشنامه دارای 115 گویه می باشد و از 12 خرده مقیاس تشکیل شده است. فرم کوتاه این پرسشنامه دارای 47 سوال است که بوسیله سلیمانیان (1373) اعتباریابی شده است و همان 12 خرده مقیاس را شامل می شود. برای هریک از گویه های این پرسشنامه پنج گزینه (کاملاً موافقم، موافقم، نظری ندارم، مخالفم، کاملاً مخالفم) بصورت طرح لیکرت منظور شده است، که به ترتیب 0، 1، 2، 3، 4 نمره گذاری می شوند. 12 خرده مقیاس آن عبارتند از: «1- تحریف آرمانی؛ 2- رضایت زناشویی؛ 3- مسائل شخصیتی؛ 4- ارتباط؛ 5- حل تعارض؛ 6- مدیریت مالی؛ 7- اوقات فراغت؛ 8- رابطه جنسی؛ 9- فرزندان؛ 10- خانواده و دوستان؛ 11- نقش های مساوات طلبی؛ 12- جهت گیری مذهبی». در این پژوهش از فرم 47 سوالی استفاده شده است. پاسخنامه این تست بر اساس مقیاس لیکرت و در پنج گزینه بصورت «کاملاً مخالفم، مخالفم، نظری ندارم، موافقم، کاملاً موافقم» است که آزمودنی بر حسب میزان موافقت خود یکی از گزینه ها را علامت می زند. اولسون ضرایب آلفای کرونباخ پرسشنامه انریچ را در خرده مقیاس های آن از 48/0 تا 90/0گزارش کرده است (اولسون، 1989؛ به نقل از عطاری، امان اللهی فرد، مهرابی زاده هنرمند، 1385). عبدالله زاده (1382) در تحقیق خود که بر روی 182زوج شهر دامغان انجام داد. آلفای کرونباخ  پرسشنامه انریچ را 93/0گزارش کرده است و این آزمون را بر روی 35 زوج به فاصله 12روز دوباره اجرا کرد، همبستگی اجرای اول با اجرای مجدد این آزمون 78/0 برای مردان و 83/0برای زنان بوده است. شریف نیا (1381) همبستگی پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ را با پرسشنامه سازگار زوجی[49]  92/0 بدست آورده است. برای بررسی روایی این پرسشنامه، در این پژوهش از پرسشنامه شاخص رضایت زناشویی استفاده شد. همبستگی این دو آزمون 77/0محاسبه گردید که در سطح( 0001/0>p) معنی دار است.

یافته های توصیفی

یافته های توصیفی شامل میانگین، میانه، انحراف معیار، واریانس متغیرهای ملاک، جنسیت و تحصیلات این پژوهش در کل آزمودنی ها در جدول های شماره 1 و 2 ارائه می شود.

 

جدول1: یافته های توصیفی مربوط به متغیرهای ملاک و پیش بین برای کل آزمودنی ها

متغیر		میانگین	میانه	انحراف معیار	واریانس
رضایت زناشویی	زنان	6/131	5/120	5/40	1648
	مردان	1/121	107	3/37	4/1396
روان آزردگی	زنان	5/97	91	9/35	1293
	مردان	8/91	95	9/33	1152
برونگرایی	زنان	4/89	5/88	4/15	8/237
	مردان	08/96	93	09/26	9/680
گشودگی	زنان	7/96	96	2/18	7/334
	مردان	6/86	91	4/19	9/378
توافق	زنان	4/101	108	3/22	5/898
	مردان	4/104	113	5/32	9/1060
با وجدان بودن	زنان	6/102	5/108	5/22	5/508
	مردان	1/99	106	1/24	2/582
سن	زنان	5/28	28	1/4	3/17
	مردان	3/33	8/32	8/5	2/34
مدت ازدواج		6/7	5/5	1/5	9/0

همانطور که در جدول شماره 1 ملاحظه می شود میانگین رضایت زناشویی در زنان برابر با 6/131 و در گروه مردان برابر با 1/121 است. از میان عوامل شخصیتی در گروه زنان باوجدان بودن با میانگین 6/102 دارای بالاترین میانگین و برونگرایی با میانگین 4/89 دارای پایین ترین میانگین است. در گروه مردان توافق با میانگین 4/104 دارای بالاترین میانگین و گشودگی با میانگین 6/86 دارای پایین ترین میانگین است. میانگین سن زوجین در زنان برابر با 5/28 و در مردان برابر با 3/33 و مدت ازدواج 6/7 سال است.

 

متغیر	طبقات	توزیع
		فراوانی	درصد
جنسیت	مرد	30	50
	زن	30	50
تحصیلات	دکتری	5	12
	کارشناسی	30	50
	کارشناسی ارشد	25	48

جدول 2: اطلاعات دموگرافیک

 

 

 

 

 

 

 

 

یافته های استنباطی

برای آزمون فرضیه های اول و دوم از آزمون رگرسیون استفاده شد.

فرضیه اول: افراد با ویژگی های شخصیت نوروتیک (روان آزرده گرا)، از میزان رضایت زناشویی کمتری برخوردارند.

فرضیه دوم: افراد با ویژگی های شخصیتی برونگرا، گشودگی نسبت به تجربه، موافق و با وجدان بودن از میزان رضایت زناشویی بیشتری برخوردارند.

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول 3. نتایج تحلیل رگرسیون متغیرهای پیش بین (عوامل شخصیت) با رضایت زناشویی

رگرسیون		نمره بتا	خطای استاندارد	نمره تی	خطای آزمون
روان آزردگی	زنان	45/0-	19/0	7/2	01/0
	مردان	35/0-	243/0	15/0-	045/0
برونگرایی	زنان	05/0	34/0	1/0	008/0
	مردان	24/0	53/0	45/0-	035/0
گشودگی	زنان	12/0	30/0	4/1-	018/0
	مردان	88/0	30/0	9/2-	02/0
توافق	زنان	56/0	313/0	8/1-	02/0
	مردان	26/0	51/0	52/0	01/0
باوجدان بودن	زنان	43/0	30/0	4/1-	018/0
	مردان	67/0	34/0	7/2-	02/0

با توجه به نتایج بدست آمده در جدول شماره 2، در ویژگی شخصیتی روان آزرده گرایی در هر دو گروه از زنان و مردان با توجه به اینکه سطح معناداری آزمون یا خطای آزمون کمتر از حد استاندارد (05/0>P) است، بنابراین آزمون معنادار است. به عبارت دیگر در این نوع از ویژگی شخصیتی، مقیاس (روان آزرده گرایی) در میزان رضایت زناشویی زنان و مردان تأثیر گذار است. و لذا از آنجا که در این آزمون نمرۀ بتا منفی است، این امر نشان دهنده آن است که افراد دارای ویژگی شخصیتی روان آزردگی، از رضایت زناشویی کمتری برخوردارند. اما در ویژگی های شخصیتی برونگرایی، گشودگی، توافق و باوجدان بودن با توجه به اینکه در هر دو گروه از زنان و مردان سطح معناداری آزمون یا خطای آزمون کمتر از حد استاندارد (05/0 >P) است بنابراین آزمون معنادار است. به عبارت دیگر ویژگی های شخصیتی برونگرایی، گشودگی، توافق و باوجدان بودن در میزان رضایت زناشویی زنان و مردان تأثیر گذار است، و افراد دارای این ویژگی های شخصیتی از میزان رضایت زناشویی بیشتری برخوردارند.

 

بحث و نتیجه گیری

همانطور که ملاحظه گردید، همه فرضیه ها در مورد رابطۀ عوامل شخصیتی روان آزرده گرایی ، برونگرایی، گشودگی، توافق و با وجدان بودن با رضایت زناشویی تأیید شدند. یعنی هر چه میزان روان آزرده گرایی افزایش پیدا کند میزان رضایت زناشویی کاهش می یابد و هر چه میزان برونگرایی، گشودگی، توافق و با وجدان بودن افزایش پیدا کند میزان رضایت زناشویی نیز افزایش می یابد. این نتایج بدست آمده با نتایج تحقیقات دیگر پژوهشگران (رازقی و همکارانش 1390: 269؛ شاکریان و همکارانش 1390؛ محمدزاده ابراهیمی و همکارانش 1390؛ محمدزاده ابراهیمی و همکارانش، 1390؛ قلی زاده و همکارانش، 1389: 92؛ سرمدی و همکارانش، 1387: 1؛ دانش، 1384: 57؛ وایت، هندریک وهندریک، 2004: 10؛ واتسون و دیگران، 2000: 413؛ عبدالله زاده، 1382: 10؛ راستی، 1382: 11؛ کشاورز و علوی، 1382: 15؛ صداقت، 1382،ص 15؛ دونلن، کانگر و بریانت، 2000: 101 ؛ موسوی، 1379: 40) همخوانی دارند. از آنجا که نمره های بالا در روان آزرده گرایی با عدم ثبات عاطفی و عواطف منفی چون ترس، غم، دستپاچگی، عصبانیت، احساس گناه و نفرت همراه است و کسانی که در این حیطه نمره های بالایی کسب می کنند تمایل بیشـتری به تکانشگری، پرخاشگری و آسیب پذیری دارند (گروسی، 1380: 1). افرادی که در روان آزرده گرایی نمرۀ بالایی دارند آمادگی آن ها برای نشان دادن اضطراب در موقعیت های تنیدگی زا بیشتر است و عمدتاً از روش های متمرکز بر هیجان استفاده می کنند. برعکس افرادی که در بعد روان آزرده گرایی نمرۀ پایین بدست می آورند معمولاً از روش متمرکز بر مسئله استفاده می کنند و در نتیجه سلامت روانی بالایی دارند. این ویژگی ها رابطه میان زن و شوهر را تحت تأثیر قرار داده و منجر به عدم رضایت افراد از زندگی زناشویی شان می شود. با توجه به این که برونگرایی با عواطف و هیجانات مثبت مانند صمیمیت، جمع گرایی، فعالیت، بشاش بودن، خوشبینی و هیجان های مثبت مانند شادی، لذت، عشق و هیجان و با روحیه بودن همراه است که می تواند باعث ایجاد رابطه زناشویی محکم بین زن و مرد شود. یکی از مهمترین جنبه های برونگرایی صمیمیت است که بیشترین ارتباط را با کیفیت رابطه بین فردی دارد. افراد برونگرا با محبت و دوستانه با دیگران مراوده می کنند، صادقانه دیگران را دوست دارند، و با دیگران احساس همدردی می کنند. برونگرایی به طور مثبت با سلامت هیجانی ارتباط دارد و کسانی که در برونگرایی نمرۀ بالایی کسب می کنند بهتر از آن هایی که نمرۀ کمی در برونگرایی کسب می کنند قادر به کنار آمدن با استرسهای روزمره هستند و افزایش این ویژگی ها باعث افزایش صمیمیت در رابطه میان زن و شوهر و افزایش رضایت زناشویی می شود. افراد باز کنجکاو، منطقی و دارای نگرش آزادمنشانه می باشند. آنها تمایل دارند که نظرات شریک خود را گوش دهند و بفهمند (آریلانو[50] و اسمارکمن[51]، 1995: 319). همچنین افراد باز می توانند سختی ها را تحمل کنند و به تفاوت در اندیشه و رفتار احترام بگذارند، بدین گونه بسیاری از تعارضات کاهش می یابند و وفاق و همراهی افزایش می یابد (بوچارد[52] و همکاران، 1999: 651). باز بودن برای زنان یک ارزش ویژه است (بوتوین[53] و همکاران، 1997: 107). بطور کلی افزایش حس زیبایی پسـندی، تنوع طلبی، کنجکاوی، پذیرش عقاید جدید و انعطاف پذیری باعث افزایش رضایت زناشویی می شود. یک فرد موافق اساساً نوع دوست است و به هم حسی و همکاری، اعتماد کردن و حمایت کنندگی، در روابط بین فردی تمایل دارد. افرادی که در توافق نمره های بالا می گیرند بیشـتر سازگار می باشند زیرا توافق، تعاون و اعتماد را میان زوجین افزایش می دهد (بوچارد و همکاران، 1999: 651). همچنین، همسران با توافق بالا به دنبال توافق با شریک خود در موضوعات مهم می باشند (بوتوین و همکاران، 1997: 107). رابطۀ مثبت بین باوجدان بودن و رضایت زناشویی به این دلیل است که افرادی که در باوجدان بودن در حد بالایی قرار دارند نیاز به پیشرفت دارند و به همین خاطر برای نگهداری رابطۀ موفق خود دست به تلاش می زنند (بوچارد و همکاران، 1999: 651). با توجه به موارد ذکر شده و اینکه افراد باوجدان، آمادگی مواجهه با مسائل زندگی را دارند، منظم و دارای برنامه می باشند، مسئولیت پذیرند، به اصول اخلاقی پایبندند و برای رسیدن به اهداف شان تلاشگرند. تفاهم در رابطه زناشویی و رضایتمندی از زندگی پیامد فرآیندهای بین فردی است، کیفیت رابطه زناشویی و میزان شادمانی زناشویی تابع نحوۀ تعامل زن و شوهر و شیوۀ مقابله آنها با موقعیت های تنش زای زندگی است. چنین به نظر می رسد که شخصیت، الگوهای تعامل زناشویی را تحت تأثیر قرار می دهد. با توجه به پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که استفاده از پرسشنامه NEO-FFI به عنوان مقیاس سنجش سبکهای ارتباطی، هیجانی و انگیزشی برای مشاوره ازدواج مفید است. استفاده از این پرسشنامه در مشاوره ازدواج کمک می کند تا افراد درک بهتری از خود داشته باشند، رابطه بین شخصیت های خود با یکدیگر را دریابند و نیز به این نکته پی ببرند که هر یک خود را متفاوت از آن چیزی می بیند که طرف مقابل برداشت می کند. در نهایت می توان گفت، آگاهی زن و شوهر از ویژگی های طرف مقابل منجر به درک بهتر همدیگر و رضایت زناشویی بیشتر می شود.

 

محدودیت های پژوهش

اول اینکه چون پژوهش در شهرستان بناب انجام شده است لذا تعمیم آن به شرایط جدید باید با احتیاط بیشتری صورت بگیرد؛ دوم اینکه از آنجا که بیشتر زوجین دارای تحصیلات دانشگاهی هستند، همین موضوع سبب می شود که تعمیم نتایج پژوهش به زوجینی که از تحصیلات پایین تری برخوردارند، را محدود می سازد.

 

پیشنهادها

با توجه به اینکه پژوهش حاضر بر روی جامعه ای خاصی از افراد انجام یافته است، از این رو پیشنهاد می شود:

الف- این پژوهش بر روی جوامع و افراد دیگری اجرا شود، چرا که افزایش دامنه چنین تحقیقاتی می تواند در امر پیشگیری وضعی از وقوع بسیاری از مشکلات یا از هم پاشیدگی کانون خانواده ها مؤثر باشد.

ب- پژوهشی با موضوع مشابه تحقیق حاضر بر روی دیگر خانواده هایی که دارای ویژگی همچون داشتن سابقه ازدواج طولانی مدت و یا تازه ازدواج نموده اند، انجام گرفته تا مقایسه ای بین نتایج بدست آمده از آن تحقیق با یافته های این پژوهش شود.

---

[1]. Satisfaction

[2]. Fincham

[3]. Dinold

[4]. Personality traits

[5]. Christensen

[6]. Lawrence

[7]. Eldridge

[8]. Gattis

[9]. Bens

[10]. Simpson

[11]. Longitudinal investigations

[12]. Furnham

[13]. Personality factors

[14]. Robinz

[15]. Caspi

[16]. Moffitt

[17]. Strouda

[18]. Durbin

[19]. Saigal

[20]. Donnellan

[21]. Conger

[22]. Bryant

[23]. White

[24]. Hendrick

[25]. Watson

[26]. Hubbard

[27]. Wiese

[28]. Neuroticism

[29]. Extraversion

[30]. Impulsive

[31]. Openness

[32]. Agreeableness

[33]. Trust

[34]. Straight

[35]. Altruism

[36]. Compliance

[37]. Obeisance

[38]. Tender.mindedness

[39]. Agreeableness

[40]. Five Factor Inventory

[41]. Neo test

[42]. Costa

[43]. McCrae

[44]. ENRICH

[45]. Olson

[46]. Fiurnier

[47]. Joan

[48]. DranCkman

[49]. Family Adjustment Dyadic. FAD

[50]. Arellano

[51]. Arellano

[52]. Bouchard

[53]. Botwin

مراجع

References

-Atash Afrooz, B. &Pakdaman, Sh. &Asgari, A. (2008). The association of five main personality traits and academic achievement. Quarterly journal of Iranian psychologists, Vol. 4, 367-376.

-Ahmadi, Kh. &Fathi Ashtiani, A. &Navabinejad, Sh. (2008).Investigating sub-individual and communicational-bilateral factors affecting marital adjustment. Family research, Vol. 1(3), 221-237.

-Ahmadi Movahed, M. (2008).Indicators of marriage and divorce and its changes in the country with an emphasis on provincial statistics during 2002-2007. Population Quarterly Journal, Vol.5 (63), 1-25.

-Amanollahi Fard, A. (2005).Investigating the relationship between personality traits and individual-family factors with marital satisfaction among government staff at Ahwaz city. MSc Thesis, Faculty of Education and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz.

-Attari, Y. &Ammanollahifard, A. &Mehrabi Zadeh Honarmand, M. (2006). Investigating the Relationship between Personality Traits and Family-Personal Factors with Marital Satisfaction among government staff at Ahwaz city.Journal of Educational Sciences and Psychology. Vol.3 (1), 81-108.

-Abdollah Zadeh, H. (2003).Investigating the effects of personality traits on marital satisfaction of couples in Damghan. Master's thesis for psychology. Tabriz University.

-Arellano, C. M. &Smarkman, H. J. (1995). The managing and differences scale. A self report measure assessing conflict management in couples. Journal of family Psychology, Vol. 9, 319-334.

-Botwin, D. M. Buss, D. M. & Shackelford, T. K. (1997). Personality and mate preferences: Five factor in mate selection and marital satisfactions. Journal of Personality, Vol. 65, 107-130.

-Bouchard, G. Lussier, H. & Genevieve, K. (1999). Personality and marital adjustment: Utility of the Five-Factor Model of Personality. Journal of Marriage and the Family, Vol. 65, 651-660.

-Chris L klinika (2003).Life Skills.Translation by Mohammad Khani. Tehran: publication of Specialized media.

-Costa, P. T. Jr&McCrae, R. R. (1992). Normal Personality assessment in clinical practice: The NEO Personality Inventory. Psychological Assessment, 4 (4).5-13.

-Donnelan, M. B. Conger, R. D. & Bryant, C.M. (2005). Erratum to the The Big Five and enduring marriages. Journal of Research in Personality. 39, 206-217.

-Donnelan, M. B. Conger, R. D. & Bryant, C.M. (2000).The Big Five and enduring Marriages. Available at: www.scincedirect.com.

-Danesh, A. (2005).The effect of similarity / contradiction on intrinsic / extroversion personality traits on marital satisfaction. Journal of Daneshvar Raftar. Vol.12 (10), 57-67.

-Fincham, F. S. & Beach, R. H. (1999). Conflict in marriage: Impli captions for working with couples. Annual Review of Psychology, 1999.42- 50.

-Furnham, A. (2008). Relationship among four big five measures of different length psychological  Reports, 102, 312-316.

-Gattis, K. Bens, S. Simpson, L. E. Christensen, A. (2004). Birds of a feather or strange birds? Ties among personality dimensions, similanty and marital quality. Journal of Family Psychology. 18 .564-574.

-Golizadeh, Z. &Barzegar, L. &Gharibi, H. &Babapor Kheiroddin, J. (2010). Investigating the Relationship between Five Personality Traits NEO-FFI and Marital Satisfaction.Journal of Daneshvar Raftar (Special for Articles on Clinical Psychology and Personality). Vol.17 (43), 57-66.

-Garrosi Farshi, M. T. (2001).New Approach to Personality Evaluation (Application of Factor Analysis in Personality Studies). Tabriz: Danial Publications.

-Hosseini, F. &Latifian, M. (2009).Five Big Personality Characters and Need to Know.Quarterly journal of Iranian psychologists. Vol. 6(21), 61-68.

-Iran Mahboob, J. &Mokhtari, M. (2006).The Stream of Life Approach in the Study of the Youth Marriage in Iran. Population Quarterly Journal, Vol. 14(58).

-Keshavarz, A. &Alavi, T. (2003).The Relationship between Personality Characteristics and Marital Adaptation among women and men in Mashhad. Tehran: Family Research Institute.

-Mohammad Zadeh Ebrahimi, A. &Rahimi Bardanjani, T. &Jamhari, F. &Borjali, A. (2011).Investigating the relationship between the five factors of mental disorder, extraversion, pleasure, acceptance of experiences and conscientiousness with marital satisfaction. New researches in consulting. Vol.9 (33), 51-66.

-Mohammad Zadeh Ebrahimi, A. &Jamhari, F. &Borjali, A. (2011). The relationship between similarity and complementarity in the main dimensions of the character of the couples with marital satisfaction. Quarterly Journal of Psychology and Educational Sciences. Vol.3 (10), 55-71.

-Mollazadeh, J. (2003). Investigating personality traits regarding marital tension making factors in divorced and compatible couples. Master's thesis in General Psychology. Tehran, Tarbiat Moddares University.

-Mosavi, F. (2000). The study of factors affecting marital satisfaction in three groups of doctors, employees and workers in Tehran. Master's thesis. Tehran, Tarbiat Moallem University.

-McCrea, R. R. & Costa, P. T. (2004). A contemplated Revision of NEO five Factor Inventory, Journal of Personality and Individual Differences Vol. 36, 587-596.

-Sarmadi, A. &Davoodi, H. &Pirani, Z. &Gioki, A. (2008).The Relationship of Five Big Personality Traits with Marital Satisfaction.Abstracts of the articles at National Conference on Psychology and its Application in Society. Islamic Azad University of Marvdasht.

-Strouda, C. B. Durbin, C. E. Saigal, S. D. &Knobloch-Fedders, L. M. (2010). Normal and abnormal personality traits are associated with marital satisfaction for both men and women: An actor partner interdependence model analysis. Journal of Research in Personality, 44(4), 466-477.

-Soleimanian, A. (1994).Investigating the Effects of Irrational Thoughts on Marital Satisfaction. Master's thesis for psychology. Tehran Tarbiat Moalem University.

-Shakerian, A. &Fatemi, A. &Farhadian, M. (2011).Investigating the Relationship between Personality Traits and Marital Satisfaction. Vol. 1(16), 92-99.

-Sharif Nia, F. (2002).The relationship between marital satisfaction and depression of mothers and the relationship between these variables with individual-social adjustment and educational performance of girl children in their guidance in Ahvaz. Master thesis, Shahid Chamran University of Ahvaz.

-Sedagat, H. (2003).Investigating relationship between age of marriage, familial or non-familial marriage, number of children and belief similarity with marital satisfaction of male and female teachers in Tehran. MSc Thesis. Tehran Tarbiat Moalem University.

-Sedagat, Z. &Mahdi Pour, N. (2004). Factors Affecting Family Strength. Tehran. Shamlo.

-Razaghi, N. &Nikijo, M. &Karaskian, A. (2011).The Relationship of Five Big Personality Traits with Marital Satisfaction.Journal of Transformational Psychology (Iranian Psychologists).Vol.7 (27), 269-277.

-Rasti, A. (2003).Comparison of personality traits and marital satisfaction based on Five Factors Model.Master's thesis for Clinical Psychology. Shiraz University.

-Robins, R. W. Caspi, A. & Moffitt, T. E. (2004). It's not just who you're with, it's who you are: Personality and relationship experiences across multiple relationships. Journal of Personality. 70. 925-964.

Watson, D. Hubbard, B. & Wiese, D. (2000). General traits of personality and affectivity as predictors of satisfaction in intimate relationships: Evidence from self  and partner ratings. Journal of personality, Vol. 68, PP: 413-449.

White, J. K. Hendrick, S. S. &Hendrick, C. (2004). Big Five Personality and Relationship constructs marital adjustment. Available at: www. scincedirect.com.