معرفی، بررسی و تحلیل نسخه خطی«تحفه الوزراء» علی بسطامی شاهرودی «مصنفک»

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 1، دوره 11، شماره 40، تیر 1398، صفحه 13-42   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

میناسادات امیرافتابی¹؛ اصغر دادبه^{* 2}

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان،کاشان،ایران

²استاد زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه علامه طباطبایی،تهران،ایران

چکیده

«تحفه الوزراء» یا «تحفه المحمودیه» اثر شیخ علی بسطامی شاهرودی مشهور به «مصنفک» از فارسی­نویسان دربار عثمانی در قرن نهم است که تاکنون هیچ یک از آثار وی مورد تفحص قرار نگرفته است. تحفه الوزراء به درخواست محمود پاشا در زمان سلطان محمد فاتح به رشته­ی تحریر درآمد. مؤلف در آن زمان در ادرنه سکونت داشت و از علمای مهم دربار محمد فاتح محسوب می­شد. این اثر در ده باب نگاشته شده و برخی باب­ها فصول متعددی را شامل می­شوند. به لحاظ محتوا و مضامین، این اثر را می­توان در زمره­ی اندرزنامه­های سیاسی محسوب کرد که مساعی نویسنده برآن است تا شیوه­ی اداره­ی حکومت را به فرامین شریعت نزدیک سازد. نویسنده در این راه از آیات، احادیث، اخبار و اشعار بزرگان ادب فارسی و عربی به منظور اعتباربخشیدن به اثر خویش و ایجاد تنوع در محتوی آن، مدد می­گیرد. این نوشتار برآن است، با معرفی مؤلف و آثار وی، به بررسی اثر «تحفه الوزراء» و مندرجات آن بپردازد تا نقاب از چهره­ی یکی از مؤلفین فارسی نویس آناتولی بردارد.

کلیدواژه‌ها

نسخه خطی؛ اندرزنامه؛ سیاست نامه؛ تحفه الوزراء؛ مصنفک

مراجع

1. ابن عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد (1406.ق -1986.م)شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، تحقیق محمود الارناووط، بیروت- دمشق، دارابن کثیر.
2. بسطامی شاهرودی، شیخ علی (861)تحفه الوزراء، کتابخانه ایاصوفیه.
3. بسطامی شاهرودی، شیخ علی (1210)تحفه الوزراء، کتابخانه توپکاپی.
4. بهار، محمدتقی (1349)سبک شناسی، ج 3، تهران، امیرکبیر
5. دهخدا، علی اکبر (1345)لغت نامه، زیرنظر محمد معین و جعفر شهیدی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
6. طاشکبری زاده، احمدبن مصطفی (1975)الشقائق النعمانیه فی علماء الدوله العثمانیه، ج 1، بیروت، دارالکتاب العربی.
7. مایل هروی، نجیب (1380)نقد و تصحیح متون، تهران، میقات.
8. مدرس تبریزی، محمدعلی (1369)ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، ج 5، تهران، کتابفروشی خیام.
9. میرجعفری، حسین (1379)تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران، در دوره­ی تیموریان و ترکمانان، تهران، سمت.
10. نشری، محمد (1995)جهان نما به کوشش فایق رشید اونات و محمد آلتای کویمن، آنکارا، انجمن تاریخی ترکیه.