تحلیل و بررسی سبک نگارش طالبوف؛بر پایه سه اثر مسالک‌المحسنین، ایضاحات در خصوص آزادی و سیاست طالبی

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 3، دوره 11، شماره 40، تیر 1398، صفحه 69-91   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فاطمه حیدری^{* 1}؛ مهرداد نصرتی²

¹دانشیار،دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج،کرج،ایران

²دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج،کرج،ایران

چکیده

دگرگونی سبک نثر در نیمه دوم پادشاهی قاجار در آثار آغازگرانی چون حاج زین‌العابدین مراغه‌ای، طالبوف، میرزا ملکم خان، احمد روحی کرمانی و میرزا حبیب اصفهانی، در منابع مختلف مورد بررسی قرار گرفته و ما از بین نام‌های یاد شده، بنا داریم سه اثر عبدالرحیم طالبوف را مورد بررسی قرار دهیم. طالبوف یکی از نویسندگان روشنفکری است که با آثار خود که در نثری شیوا پدید آمده، تأثیر شگرفی بر روشنگری عصر خود گذاشته است. آثار وی بازتاب‌ دهنده اوضاع و احوال جامعه و بازگوکننده افکار و عقاید و مهارتش در پرداخت و ساختار ادبیات داستانی است. وی که از پیشروان داستان‌نویسی محسوب می‌شود، به علت آشنایی‌اش با زبان‌های فارسی، ترکی، روسی و عربی، تحول مطلوب و تأثیرگذاری در حوزه نثر فارسی و اندیشه، ایجاد کرده که به همین منظور، مهم‌ترین آثار او را در زمینه داستان‌نویسی (مسالک‌المحسنین) و اندیشه سیاسی (ایضاحات در خصوص آزادی) و واپسین اثری که بعد از مرگ وی منتشر شده (سیاست طالبی) مورد بررسی قرار داده‌ایم.

کلیدواژه‌ها

طالبوف؛ نثر؛ مسالک‌المحسنین؛ سیاست طالبی؛ ایضاحات در خصوص آزادی

مراجع

1. آدمیت، فریدون،(1363) اندیشه‌های طالبوف تبریزی، انتشارات دماوند، تهران.
2. آرین‌پور، یحیی،(1375) از صبا تا نیما، تاریخ ۱۵۰سال ادب فارسی، جلد دوم، زوار،تهران.
3.  آژند، یعقوب،(1373) ادبیات داستانی در ایران و ممالک اسلامی، چاپ اول، آرمین.
4. اصیل، حجت‌الله،(1376) زندگی و اندیشه میرزا ملکم خان، چاپ اول، نشر نی،تهران.
5. امیر احمدی، مهران،(1385) راهبران فکر مشروطه، چاپ اول،نشر درسا،تهران.
6.  امینی، علی اکبر،(1390) گفتمان ادبیات سیاسی ایران در آستانه دو انقلاب، انتشارات اطلاعات، تهران.
7. بامداد، مهدی،(1378) شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و ۱۳ و ۱۴، زوار، تهران.
8. بهبودی، هدایت‌الله،(1375) درباره ادبیات نوین ایران پیش از نهضت مشروطیت، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، تهران.
9. حائری،عبدالهادی،(1364)تشیع ومشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق،امیرکبیر، تهران.
10.  رئیسنیا،رحیم‌،(1374)ای‍ران و ع‍ث‍مانی در آس‍ت‍ان‍ه ق‍رن بی‍ستم (۳ج)‌،ستوده، تبریز.
11.  شمیسا، سیروس،(1374) کلیات سبک‌شناسی، چاپ سوم،انتشارات فردوس، تهران.
12. طالب‌اف، عبدالرحیم،(1329) سیاست طالبی به کوشش حاجی سید ابراهیم، تهران.
13.  طالب‌اف، عبدالرحیم،(1357) آزادی و سیاست، به کوشش ایرج افشار، انتشارات سحر، تهران.
14. طالبوف،میرزاعبدالرحیم،(1323)مسالک­المحسنین،قاهره.
15. طباطبایی، سید جواد،(1385) مکتب تبریز و مبانی تجدد خواهی، انتشارات ستوده،تهران.
16.  عبداللهیان، حمید،(1377) مروری بر سیر ادبیات داستانی در ایران، ادبیات داستانی تهران.
17.  فرشیدورد، خسرو،(1387) تاریخ مختصر زبان فارسی از آغاز تاکنون، انتشارات زوار، تهران.
18.  کریستف بالائی و میشل کویی پرس،(1387) سرچشمه‌های داستان کوتاه فارسی، مترجم: دکتر احمد کریمی حکاک، انتشارات معین،تهران.
19.  محمودیان، محمد رفیع،(1382) نظریه رمان و ویژگی‌های رمان فارسی، چاپ اول،نشر و پژوهش فرزان روز،تهران.
20. مهرور، زکریا،(1380) بررسی داستان امروز (از دیدگاه سبک و ساختار)، تیرگان،تهران.
21. میرعابدینی، حسن،(1377) صد سال داستان‌نویسی ایران، نشر چشمه،تهران.
22.  ولایتی، علی اکبر،(1368) مقدمه فکری نهضت مشروطیت، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران.