بررسی وفاق اجتماعی و برخی از عوامل مؤثر بر آن (مورد مطالعه: شهر یزد)

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 2، دوره 3، شماره 9، اسفند 1392، صفحه 17-40   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مسعود حاجی زاده میمندی¹؛ امیرمختار اسکندری فرد²

¹دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه یزد

²کارشناس ارشد جامعه شناسی دانشگاه یزد

چکیده

    شهر یزد با پیشینه­ی سنتی و قوی فرهنگی خود که با صفت­های قنات، قنوت و قناعت شناخته شده است در فرآیند توسعه­ی شهری مدرن می­باشد. یکی از عوامل بازتولید نظم اجتماعی جامعه­مدار و شهروندمدار در جامعه­ی شهری مدرن، وفاق اجتماعی می­باشد و این وفاق اجتماعی در کاهش مشکلات و آسیب­های اجتماعی شهرها تأثیرگذار است. مقاله­ی حاضر با هدف شناخت عوامل مؤثر بر وفاق اجتماعی در بین شهروندان یزدی انجام شده است. وفاق اجتماعی را توافق عمومی بر سر قواعد و اصول اجتماعی تعریف کرده­اند که هر جامعه­ای برای پایداری خود نیاز به ایجاد و حفظ آن دارد. در این پژوهش برای دستیابی به داده­های مورد نیاز از پرسشنامه­ی محقق­ساخته استفاده شده است که این پرسشنامه از پایایی و اعتبار لازم برخوردار بوده است. پرسشنامه در بین 316 نفر از شهروندان که به شیوه­ی نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله­ای انتخاب شده بودند، تکمیل گردید.
 نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده­ها نشان داد که بین متغیرهای سن، وضعیت تأهل، مالکیت مسکن، مشارکت اجتماعی و دینداری با متغیرهای وفاق اجتماعی رابطه­ی معناداری وجود دارد ولی متغیرهای جنسیت، قومیت، تحصیلات و استفاده از وسایل ارتباط جمعی با متغیر وابسته وفاق اجتماعی رابطه­ی معناداری ندارند. بر اساس یافته­های تحلیل رگرسیونی، سه متغیر مشارکت اجتماعی، درآمد و وضعیت تأهل درمجموع 7/22 درصد از تغییرات وفاق اجتماعی را تبیین می­کنند.

کلیدواژه‌ها

وفاق اجتماعی؛ همبستگی اجتماعی؛ مشارکت اجتماعی؛ شهروندان یزدی

مراجع

-          امام جمعه، فرهاد. (1385). تحلیل جامعه­شناختی همبستگی اجتماعی و فرهنگی در ایران (با تأکید بر عملکرد کلان رسانه­های جمعی)، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره­ی 11.

-          انصاری، اسماعیل. (1379). مشارکت اجتماعی ونقش آن در وفاق اجتماعی؛ مجله­ی فرهنگ عمومی و وفاق اجتماعی، شماره­ی 24­.

-          بشیریه، حسین. (1386). عقل در سیاست: بیست و پنج گفتار در فلسفه، جامعه­شناسی و توسعه سیاسی، تهران: انتشارات نگاه معاصر.

-          بیرو،آلن. (1376). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه­ی باقر ساروخانی، تهران: انتشارات کیهان.

-          جعفری نژاد، عفت. (1384). تحلیل برخی از عوامل مؤثر بر وفاق اجتماعی در شهر اصفهان، دانشگاه اصفهان.

-          جهان بین، داریوش. (1378). فرهنگ، وفاق اجتماعی و خشونت (مقاله) فصلنامه­ی مطالعات راهبردی، شماره­ی 5و6، پاییز و زمستان.

-          چلبی،مسعود. (1372). وفاق اجتماعی (مقاله) نامه­ی علوم اجتماعی، شماره سوم، بهار.

-          حسنوی، رضا و شیدا قمی تفرشی. (1385). تأثیر جامعه اطلاعاتی بر انسجام اجتماعی، مجله­ی تدبیر، شماره­ی 175 آذر ماه.

-          دوریان، پاتریک و توماس فرارو. (1386). مسأله­ی همبستگی؛ نظریه­ها و مدلها، ترجمه علی مرشدی زاد، تهران: انتشارات تمدن ایرانی.

-          روحانی، حسن. (1385). نقش آموزش و پرورش در انسجام اجتماعی، فصلنامه­ی راهبرد، شماره­ی 42، زمستان.

-          روشه، گی. (1370). کنش اجتماعی، ترجمه­ی هما زنجانی­زاده، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.

-          ریتزر، جورج. (1385). نظریه­های جامعه­شناسی در دوران معاصر، ترجمه­ی محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.

-          شارون، جوئل. (1382). ده پرسش از دیدگاه جامعه­شناسی، ترجمه­ی منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.

-          صالحی امیری، سیدرضا. (1388). انسجام ملی و تنوع فرهنگی، تهران: انتشارات پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.

-          صداقت زادگان، شهناز. (1379). عوامل مؤثر بر وفاق اجتماعی با تأکید بر جامعه­پذیری و قشر اجتماعی (مقاله) فصلنامه­ی شورای فرهنگ عمومی، شماره­ی 24.

-          صدیقی اورعی، غلامرضا. (1387). تعارض­های فرهنگی و وفاق اجتماعی (مقاله) فصلنامه­ی فرهنگ عمومی و وفاق اجتماعی، شماره­ی 24.

-          صفری شالی، رضا و کریم حبیب پور گتابی. (1388). راهنمای جامع  spssدر تحقیقات پیمایشی(تحلیل داده­های کمی)، تهران: نشر لویه.

-          عبداللهی؛ محمد و محمدعثمان حسین بر. (1385). هویت جمعی و نگرش به دموکراسی در ایران (مقاله) جامعه­شناسی ایران، دوره­ی هفتم، شماره­ی 4، زمستان.

-          کرایب، یان. (1388). نظریه­ی اجتماعی کلاسیک، ترجمه­ی شهناز مسمی پرست، تهران: انتشارات آگاه.

-          کوزر، لوییس. (1386). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه­شناسی، ترجمه­ی ­محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.

-          گیدنز،آنتونی. (1383). جامعه­شناسی، ترجمه­ی منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.    

-          مارشال، گوردون. (1388). فرهنگ جامعه­شناسی، ترجمه­ی حمیرا مشیرزاده، نشر بنیاد حقوقی میزان.

-          مصطفایی، عبدالمحمد. (1388). وفاق اجتماعی، آسیب­شناسی و راهبردهای گسترش آن، تهران: انتشارات آوای نور.

-          مک‏کوایل، دنیس. (1382). درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی، ترجمه­ی پرویز اجلالی، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.

-          میر محمدی، داوود. (1380). رهیافت نظری تحلیل رقابت سیاسی و وفاق اجتماعی در ایران(مقاله)، فصلنامه­ی مطالعات ملی، سال سوم، شماره­ی 9، پاییز.

-          نیازی، محسن. (1381). تبیین موانع مشارکت اجتماعی در شهر ری در سال 1380، دانشگاه اصفهان.

-          وحیدا، فریدون.(1378). خرده فرهنگها، پس افتادگی فرهنگی و وفاق و نظم اجتماعی، مجله­ی فرهنگ اصفهان، شماره­ی 21، بهار.

-          وثوقی، منصور و علی اکبر نیک خلق. (1386). مبانی جامعه­شناسی، تهران: انتشارات بهینه.

-          ورسلی، پیتر. (1388). نظریه­های جامعه­شناسی نظم، ترجمه­ی سعید معیدفر، انتشارات جامعه­شناسان.

-       Habermas.j(1990,)Moral  Consciousness And Communicative Action, translated By C.Lenhardt and S.W.Nichlson,cam-brisge:polity press ,1990.

-       Letki,N(2008), Does Diversity Erode Social Cohesion?,Gournal Of Political Studies  Vol :59.

-       Thomas.R.Klassen(1998),Social Consensus In The Process Of Pension Reform In Canada: Yourk Universit  press,1998.     

-       Ying,du(2007) ,The Rol Of Mass Media In Achiving Scial Consensus, Peper Presented At The Annal meeting Of The International Communication Association  San Francisco, 2007.