سنجش پایداری اجتماعی در بین محله‌های قدیم و جدید شهر یزد

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 5، دوره 3، شماره 7، شهریور 1392، صفحه 105-134   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

اکبر زارع شاه آبادی¹؛ مسعود حاجی زاده میمندی¹؛ خدیجه زارع بیدکی²

¹استادیار جامعه شناسی دانشگاه یزد

²دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه یزد

چکیده

در بستر افزایش توجهات بین­المللی به محیط زیست و مسائل مربوط به کیفیت زندگی، تلاش برای دستیابی به پایداری اجتماعی در بین محلات اهمیت ویژه­ای یافته است. در این میان، محله به عنوان مبنای فیزیکی –اجتماعی می­تواند نقش بسیار مهمی در زمینة پایداری شهرها ایفا کند. هدف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر پایداری اجتماعی در بین محلات قدیم و جدید شهر یزد می­باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع پیمایشی و ابزار گردآوری داده­ها، پرسشنامه است. جامعة آماری پژوهش را شهروندان شهر یزد تشکیل داده و براساس فرمول کوکران تعداد 400 نفر به عنوان نمونه، به روش نمونه­گیری چند مرحله­ای انتخاب شده­اند. در مرحلة اول از روش نمونه­گیری خوشه­ای برای انتخاب محلات و در مرحلة دوم از نمونه­گیری سیستماتیک استفاده شده است. پس از جمع­آوری اطلاعات، داده­ها توسط نرم افزار Spss مورد پردازش قرار گرفته و میزان روایی از طریق آلفای کرونباخ به ­دست آمده است. یافته­ها نشان می­دهد مقایسة بین محلات قدیم، جدید و مجتمع­های مسکونی بیانگر این است که محلات قدیم ناپایدارتر و محلات جدید دارای پایداری بیشتری هستند. همچنین براساس نتایج رگرسیون از بین 8 متغیر مستقل وارد شده به معادلة رگرسیون، در محلات قدیم از جمله متغیرهای: رضایت از محله، رضایت از مسکن، مشارکت اجتماعی و سن، در محلات جدید متغیرهای: رضایت از محله، رضایت از مسکن و در بین مجتمع­های مسکونی متغیرهای: رضایت از محله، رضایت از مسکن در تبیین پایداری اجتماعی سهم بیشتری را ایفا می­کنند.

کلیدواژه‌ها

پایداری اجتماعی؛ محلات قدیم؛ محلات جدید؛ مشارکت اجتماعی

اصل مقاله

.

مراجع

-          پورطاهری مهدی، سجادی حمدا..، صادقلو طاهره. (1389). «سنجش و اولویت­بندی پایداری اجتماعی در مناطق روستایی»؛ فصلنامة پژوهش­های روستایی، شمارة ، دورة 1، صص31-1.

-          توسلی، غلامعباس. (1386). نظریه­های جامعه­شناسی؛ تهران: انتشارات سمت.

-          جاودان، مجتبی. (1385). مروریبرچارچوبمفهومیوراهبردیشاخصهایپایداریاجتماعی، شمارة 172؛ گروه توسعة اجتماعی.

-          حکمت نیا حسن، زنگی آبادی علی. (1383). «بررسی و تحلیل سطوح پایداری در محلات شهر یزد و ارائة راهکارهایی در بهبود روند آن»، فصلنامة تحقیقات جغرافیایی، شمارة 72، صص:51-37.

-          ذاکریان ملیحه، موسوی میرنجف، کشکولی باقری، علی. (1389). «تحلیلی بر پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در محلات شهری میبد از منظر توسعة پایدار»، مجلة پژوهش و برنامه­ریزی شهری، شمارة دوم، سال اول، صص:84-61.

-          رفیعیان مجتبی، عسکری علی، عسگری زاده، زهرا. (1387). «سنجش میزان رضایتمندی سکونتی ساکنان محله نواب»، پژوهش­های جغرافیای انسانی، شمارة 67، صص:68-53.

-          ریتزر، جورج. (1385). نظریة جامعه­شناسی در دوران معاصر، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.

-          سالمی مریم، همزه­ای محمدرضا، میرک زاده، علی اصغر. (1390). «سنجش پایداری اجتماعی زنان روستائی شهرستان سنقر»، مطالعات زنان، سال 9، شمارة 1، صص:55-76.

-          سجادی، زیلا، محمدی کاوه. (1390). «تحلیل اجتماعی –فضایی در بافت­های فرسوده شهری، مطالعة موردی: بافت مرکزی شهر سردشت»، مجلة پژوهش و برنامه­ریزی شهری، شمارة ششم، سال دوم، صص:70-55.

-          سرائی محمدحسین، لطفی صدیقه، ابراهیمی سمیه. (1389). «ارزیابی و سنجش سطح پایداری توسعة محلات شهر بابلسر» مجلة پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال اول، شمارة دوم، پاییز1389، صص:60-37.

-          شیعه اسماعیل، اسماعیلی یاسر. (1390). «از محله تا منطقه (با نگاهی به تئوری قطب رشد؛ نمونة مورد مطالعه منطقة آزاد انزلی»، فصلنامة جستارهای شهرسازی، سال 9، شمارة 35، صص:75-70.

-          صدیق سروستانی رحمت ا..، نیمروزی نوروز. (1389). «بررسی ارتباط بین مشارکت در روابط همسایگی واحساس امنیت در محلات شهر یزد»، فصلنامة دانش انتظامی، سال دوازدهم، شمارة دوم، صص:185-220.

-          فرهودی رحمت ا..، رهنمایی محمدتقی، تیموری ایرج. (1390). سنجش توسعة پایدار محله­های شهری با استفاده از منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی، پژوهش­های جغرافیایی انسانی، شمارة77، پاییز1390، صص:89-110.

-          کرجی مهلبانی. (1389). «معماری پایدار و نقد آن درحوزة محیط زیست»، نشریة علمی –پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شمارة یک، صص:100-91.

-          مختاری مرضیه، نظری جواد. (1389). جامعه­شناسی کیفیت زندگی، تهران: انتشارات جامعه­شناسان.

-          مولدان بدریچ، بیلهارسوزان. (1381). شاخص­های توسعة پایدار، ترجمة نشاط حداد تهرانی، ناصر محرم نژاد، تهران: انتشارت سازمان حفاظت محیط زیست.

-          معصومی، سلمان. (1389). توسعة محله­ای در راستای پایداری کلانشهر تهران، تهران: انتشارات جامعه و فرهنگ.

-          نوابخش مهرداد، ازجمند سیاه پوش اسحق. (1388). مبانی توسعة پایدار شهری، تهران: انتشارات جامعه­شناسان.

-          نوروزی فیض ا...، بختیاری مهناز. (1388). «مشارکت اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثر برآن»؛ فصلنامة راهبرد، شمارة 53، سال 18، صص:269-249.

-       Beatley, T. (1995b), “Planning and Sustainability: The Elements of a New   (Improved) Paradigm.” Journal of Planning Literature, 9(4):pp 383-95.

-       Hunter, L.M., Twine, W., Patterson, L.( 2007) Locusts are now our beef’’: adult mortality and household dietary use of local environmental resources in rural South Africa. Scandinavian Journal of Public Health 35 (Suppl. 69)pp. 165–174.

-       Long, Derek(2005)key Issue for sustainable rural communities, European Institute urban Affairs Liverpool –Johan mores university.

-       Moffat-Ian-Hanley-nik and mike wilsom D(2001)Measuring and modeling sustainable Development the Parthenon publishing Grop Inc.newyork and London.

-       Putnam, R. D.(2000). Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community  New York: Simon and Schuster.

-       Reilly Anne(1995). Sustainability initiatives, social media activity, and organizational culture: An exploratory study; Journal of Sustainability and Green Business; Loyola University Chicago; Amanda Weirup Carnegie-Mellon Universitypp1-15.

-       Schneiburg, M and Clemens, E.S. (2006) The Typical Tools For The Job: Research Strategies in Institutional Analysis. Sociological Theory. 34:3.pp. 195-227.

www.iranurbanstudies