بررسی زمینه‌های همگرایی و واگرایی ایران و عربستان در چارچوب جغرافیای صلح

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 16، دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 44، آبان 1398، صفحه 324-307   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

یدالله کریمی پور¹؛ حسین ربیعی²؛ سید محمد یعقوبی^{* 3}

¹استاد جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران ، ایران.

²استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

³دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی،تهران، ایران.

چکیده

چکیده
ایران و عربستان به مثابه دو قطب ژئوپلیتیکی در منطقه­ی خاورمیانه، روندی از همگرایی و واگرایی را در مناسبات خود طی کرده­اند. وزن ژئوپلیتیکی دو کشور در منطقه و نقش بالقوه­ی آن­ها در حل تعارضات تا حدی است که هر یک از دو کشور ایران و عربستان، همواره به عنوان بازیگری استراتژیک در پروژه­های کلان بازیگران جهانی، انتخاب شده­اند. با وجود توانمندی­ها و قابلیت­های دو کشور، سیر واگرایی میان ایران و عربستان در طی یک دهه­ی اخیر شتاب فزاینده­ای یافته است. با توجه به وزن ژئوپلیتیکی بالای دو کشور، تحقیق حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی زمینه­های واگرایی و همگرایی ایران و عربستان پرداخته است. پرسش اصلی این تحقیق، این است که کدام عوامل در واگرایی و همگرایی ایران و عربستان مداخله می­کنند و چگونه می­توان به یک همزیستی مسالمت­آمیز و پایدار میان دو کشور دست یافت. نتایج، نشان می­دهد که عمده­ی تعارض و تنش در روابط دو کشور، ناشی از برجسته شدن قلمروسازی ایدئولوژیک است؛ به­نحوی که ایران و عربستان را به دو عنوان دو قطب رقیب تخریبی در مقابل یکدیگر قرار می­دهد. با این حال، قرار گرفتن دو کشور بر مدار واقعیت­ها و اشتراکات جغرافیایی، یکی از کارامدترین رویه­ها برای برقراری صلح و همزیستی میان ایران و عربستان قلمداد می­شود.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: ایران؛ عربستان؛ واگرایی؛ همگرایی؛ صلح جغرافیایی

مراجع

References

Ahmadi, Hamid (2016). Iran and Saudi Arabia Relations in 20th Century [In Persian]. Tehran: Foreign Minster Publication.

Ahmadipour, Zahra, et al (2009). Geopolitical Analysis of convergence in West of Asia [In Persian]. Geography and Regional Planning. Vol. 1, No. 1, pp. 1-21.

Azghandi, Alireza (2017). Foreign Policy of the Islamic Republic of Iran [In Persian]. Tehran: Samt Publication

Bliss, John, Smith, Steve (2017). Globalization of Politics: International relations in modern era, Translated into Persian by Abolghasem Rahchamani. Tehran: Abrar Publiction.

Hafeznia, Mohammadreza (2015).  Principles and Concepts of Geopolitics [In Persian]. Mashhad: Papoli Publication.

Hafeznia, Mohammadreza (2016). National Power and its measurement [In Persian]. Tehran: Entekhab Publication.

Dehghani Firouzabadi, Seyed Jalal (2009). Cultural diplomacy of Islamic Republic in the Persian Gulf [In Persian]. Politics Quarterly, No. 121, pp. 113-125.

Doethry, James, Falzgraph, Robert (2017). Opponent theories in International relations, Translated by Bozorgi, Vahid and Tayeb. Tehran: Qumes Publication.

Seyednezhad, Bagher (2017). Fundamentalism in Iraq and Its Impact on Iran [In Persian]. Journal of Strategic Studies. Vol. 13, No. 47, pp. 60-81.

Seyfzade, Hossein (2016). Theory Making in International Relations [In Persian]. Tehran: Samt Publication.

Gharaghian Zandi, Davoud (2009). Nation and State Building in Iraq: Historical Background and Future Scenarios [In Persian]. Journal of Strategic Studies. Vol. 13, No. 47, pp. 30-49.

Ghorbani, Adel, Sedigh Mohammadi, Mir Farhad (2017). Iran and Saudi Arabia Economic Relations: Prospects and Opportunities [In Persian]. Tehran: Tadbir Publication.

Ghavam, Abdolali (2015). Convergence in International Relations [In Persian]. Journal of International Studies. Vol. 2, No. 4, pp. 81-102.

Ghavam, Abdolali (2016). International Relations: Theories and Approaches [In Persian]. Tehran: Samt Publication.

Kazemi, Aliasghar (2010). Convergence Theories in International Relations [In Persian]. Tehran: Qoumes Publication.

Karimipour, Yadolah (2009). Iran and Neighbors: Tensions and Threats Sources [In Persian]. Tehran: Jahad Daneshgahi Publication.

Karimipour, Yadolah (2015). Geography, First for Peace [In Persian]. Tehran: Entekhab Publication.

Golkarami, Abed, Karimipour, Yadollah, Mottaghi, Afshin (2017). Explanation of The Islamic Republic of Iran’s foreign policy with emphasizing on Geo-Economic Possibilities [In Persian]. Journal of Practical Researches in Geographical Sciences. Vol. 18, No. 49, pp. 45-61.

Lincliter, Andrew (2017). Liberian Peace. Translated by Alirezad Tayyeb. Tehran: Center for Political and International Studies.

Mottaghi, Afshin (2014). Iran and Saudi Arabia Cinflicts based on Conservatism Theory [In Persian]. Journal of Practical Researches in Politics. Vol. 3, No. 12, pp. 59-78.

Moshkbid, Elahe (2017). Explanation of Iran’s Regional Development moods based on the peace Geopolitics [In Persian]. Doctoral Thesis in Political Geography. Tehran: University of Tehran.

Harsij, Hossein, Toiserkani, Mojtaba, Jafari, Leila (2008). Geopolitics of Iran’s Soft Power [In Persian]. Journal of Political Sciences, Vol. 3, Vol. 3, pp. 20-39.

Vasgh, Mahmood, Safavi, Syed Yahya, Hossini, Seyed Salman (2014). Complementary Approach: Concepts and Practices with emphasizing on South East of Asia [In Persian]. Geopolitics Quarterly. Vol. 12, No. 1, pp. 30-48.

Ackerman, R. (2013). The Saudi Oil War on Iran. The National Interest, Political Interests, 5(2): 1-9.

Alvandi, R. (2010). Muhammad Reza Pahlavi and the Bahrain Question, 1968–1970, British Journal of Middle Eastern Studies, 32 (2): 159–177.

Ekhtiari, A.R., Hasnita B., Samsu K., and Gholipour Fereidouni, H., (2013). The Hajj and Iran's Foreign Policy towards Saudi Arabia. Journal of Asian and African Studies 46 (678). Retrieved 22 August 2013.

Grinin, L., Korotayev, A. and Tausch A. (2016). Economic Cycles, Crises, and the Global Periphery. Springer International Publishing, Heidelberg, New York, Dordrecht, London.

Guffey, R., A. (2009). Saudi-Iranian Relations Since the fall of Saddam: Rivalry, Cooperation and Implications for U.S.A Policies, Middle East Journal, 61(4): 1-15.

James, H. and Fawaz, P. (2013). Symptoms of Cold Warfare between Saudi Arabia and Iran: Part 1 of 3". Journalism and Political Science 16 (1): 2-15.

Tausch, A. (2015). The political algebra of global value change. General models and implications for the Muslim world. With Almas Heshmati and Hichem Karoui (1st ed.). Nova Science Publishers, New York.