پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 418 |
| تعداد شماره‌ها | 9,985 |
| تعداد مقالات | 83,469 |
| تعداد مشاهده مقاله | 76,598,938 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 53,710,578 |
تأثیر پیش تیمار بذر بر شاخصهای جوانهزنی، رشدی و فیزیولوژیک گیاه مرزه (Satureja hortensis) تحت تنش شوری | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| تحقیقات بذر | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 8، دوره 9، شماره 31، شهریور 1398، صفحه 66-74 اصل مقاله (956.54 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| حشمت امیدی* ؛ سید اسماعیل موسوی؛ محمد عزیزی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| دانشگاه شاهد | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| بهمنظور ارزیابی اثر پیش تیمار بذر بر شاخصهای جوانهزنی، رشدی و فیزیولوژیک گیاه دارویی مرزه تحت تنش شوری پتاسیم کلراید، آزمایشی در سال 96 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در دانشگاه شاهد اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح شوری (صفر، 40، 80 و 120 میلی مولار پتاسیمکلراید) و چهار سطح تیمار پیش تیمار (شاهد، هیدروپرایم، پرایم با جیبرلیک اسید (غلظت 500 پی پی‌ام) و پرایم با پتاسیم نیترات (غلظت 3/0 میلی‌گرم در لیتر)) بودند. نتایج نشان داد اثر متقابل پیش تیمار و شوری بر درصد، ضریب سرعت، میانگین مدت زمان جوانهزنی، طول ریشه، ساقه و گیاهچه، کاروتنوئید و کلروفیل کل معنیدار بود. با افزایش سطح شوری از درصد و ضریب سرعت جوانهزنی کاسته شد و در همه تیمارها بیشترین درصد جوانهزنی مربوط به شوری سطح صفر بود. استفاده از تیمار پتاسیمنیترات در همین سطح شوری، درصد جوانهزنی را نسبت به شاهد، 13 درصد افزایش داد. شوری تاثیر منفی بر طول گیاهچه داشت و در بین همه تیمارها بیشترین میانگینها مربوط به تیمار پتاسیم-نیترات بود. بهطوریکه استفاده از آن باعث شد در شوری سطح 80 میلیمولار رشد طول گیاهچه نسبت به شاهد 40 درصد افزایش را نشان دهد. کاروتنوئید و کلروفیل کل نیز با افزایش شوری کاهش و بیشترین مقدار مربوط به آنها در شوری سطح صفر بهدست آمد که نسبت به شاهد 26 درصد افزایش نشان دادند. بهطور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که استفاده از پتاسیمنیترات در سطوح پایین شوری میتواند تاثیر بهتری روی شاخصهای جوانهزنی و رشدی داشته باشد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| پتاسیمنیترات؛ جیبرلیکاسید؛ ریشهچه؛ کاروتنوئید؛ کلروفیل | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
نشریه تحقیقات بذر، سال نهم، شماره 2، تابستان 1398
تأثیرپیش تیمار بذر بر شاخصهایجوانه‌زنی، رشدی و فیزیولوژیکگیاه مرزه (Saturejahortensis) تحت تنش شوری
حشمت امیدی1*، سیداسماعیل موسوی2، محمد عزیزی3 1دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران 2کارشناسارشد، گروه علوم و تکنولوژی بذر، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران 3کارشناسارشد، گروه علوم و تکنولوژی بذر، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
تاریخ دریافت: 18/4/98 تاریخ پذیرش: 12/05/98 چکیدهبهمنظور ارزیابی اثرپیش تیمار بذر بر شاخصهای جوانهزنی، رشدی و فیزیولوژیک گیاه دارویی مرزه تحت تنش شوری پتاسیم کلراید، آزمایشی در سال 96 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاًتصادفی با چهار تکرار در دانشگاه شاهد اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح شوری (صفر، 40، 80 و 120 میلی مولار پتاسیمکلراید) و چهار سطح تیمار پیش تیمار (شاهد، هیدروپرایم، پرایم با جیبرلیک اسید (غلظت 500 پی پی‌ام) و پرایم با پتاسیم نیترات (غلظت 3/0 میلی‌گرم در لیتر))بودند. نتایج نشان داد اثر متقابل پیش تیمار و شوری بر درصد، ضریب سرعت، میانگین مدت زمان جوانهزنی، طول ریشه، ساقه و گیاهچه، کاروتنوئید و کلروفیل کل معنیدار بود. با افزایش سطح شوری از درصد و ضریب سرعت جوانهزنی کاسته شد و در همه تیمارها بیشترین درصد جوانهزنی مربوط به شوری سطح صفر بود. استفاده از تیمار پتاسیمنیترات در همین سطح شوری، درصد جوانهزنی را نسبت به شاهد، 13 درصد افزایش داد. شوری تاثیر منفی بر طول گیاهچه داشت و در بین همه تیمارها بیشترین میانگینها مربوط به تیمار پتاسیمنیترات بود. بهطوریکه استفاده از آن باعث شد در شوری سطح 80 میلیمولار رشد طول گیاهچه نسبت به شاهد 40 درصد افزایش را نشان دهد. کاروتنوئید و کلروفیل کل نیز با افزایش شوری کاهش و بیشترین مقدار مربوط به آنها در شوری سطح صفر بهدست آمد که نسبت به شاهد 26 درصد افزایش نشان دادند. بهطور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که استفاده از پتاسیمنیترات در سطوح پایین شوری میتواند تاثیر بهتری روی شاخصهای جوانهزنی و رشدی داشته باشد.
واژههای کلیدی:پتاسیمنیترات، جیبرلیکاسید، ریشهچه،کاروتنوئید، کلروفیل
مقدمه[1]ﻣﺮزه(Saturejahortensis)ﮔﻴﺎﻫﻲ یک‌سالهو ﻋﻠﻔﻲ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﻌﻨﺎﻳﻴﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ به‌عنوانﮔﻴﺎه داروﻳﻲ در اﻳﺮان ﻣﻮرداﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار می‌گیرد.این گیاه دارای خاصیت ضدمیکروبی قوی علیه باکتریهای بیماریزا است (Ozkalpand Ozcan, 2009). از جمله اثرات ضدمیکروبی این گیاه میتوان به اثر مهارکنندگی روی سویههای مختلف اشریشیاکلی و سالمونلا اشاره کرد (Mihajilov-Krstev et al., 2009).گیاهان در طول دوره رشدی خود با تنشهای مختلفی که ناشی از عوامل زنده و غیرزنده هستند مواجه میشوند که شوری یکی از مهمترین عوامل غیرزنده می باشد که رشد گیاه را تحت تاثیر قرار میدهد. یکی از مراحلحساس رشدی گیاه، مرحله جوانهزنی میباشد(Windauer et al., 2007). این مرحله در تعیین تراکم نهایی در واحد سطح مزرعه ای نقش اصلی را ایفا میکند.شرایط محیطی تنش‌زا از گیاهی به گیاه دیگر متفاوت است. مرحلهجوانه‌زنی یکی از مراحل حساس گیاهان به تنش شوری است (Ungar, 1995). تنش شوری میتواند در همه مراحل رشد گیاه رخ بدهد اما با توجه به اینکه استقرار اولیه در میزان عملکرد نهایی تأثیر زیادی دارد، تنش شوری میتواند در مرحله اولیه برای گیاه بسیار مضر باشد (Rauf et al., 2007). اثر بازدارنده تنش شوری بر جوانهزنی بذر به دلیل کاهش پتانسیل اسمزی یا سمیت یونی است (Tobe and Omasa, 2004). گیاهان برای مقابله با اثرات نامطلوب تنش شوری مکانیسم‌های مقاومتی ایجاد می‌کنند که هدف این مکانیسم‌ها، کنترل کدبندی یونی و بهبود توانایی تنظیم اسمزی است. ﺑﺬور باقدرت ﮐﻤﺘﺮ، داﻣﻨﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻤﺘﺮی ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﻨﺶ دارﻧﺪ. در شرایط تنش شوری به دلیل غلظت بالای یون Cl، از میزانNO3در بخش هوایی گیاهان کاستهمی‌شود (Kafkafi et al., 1982).این کاهش مربوط بهاثرات آنتاگونیسمی بین ClوNO3می‌دانند.Lea-Cox andSyverttsen (1993) گزارش کردند که بیش از 60مول بر مترمکعب یون کلر از نمککلسیمکلرید و 100-200مول بر مترمکعب از نمکپتاسیمکلرید باعث ممانعت از جذب نیترات درگوجه‌فرنگیمی‌شود. یکی از روش‌هایی که امروزه توجه ویژه‌ای به آن شده، تکنیک پیش تیمار بذر است. پیش تیمار بذر یکی از روش‌هایی است که عملکرد بذر را بهبود بخشیده و منجر به جوانه‌زنیسریع‌تر و یکنواختمی‌گردد (Patade, 2009).رایج‌ترینروش‌هایپیش تیمار، شاملهیدروپرایمینگ[2] و اسموپرایمینگ[3]می‌باشند. اسموپرایمینگ نوع خاصی از آماده‌سازی بذرها قبل ازکاشت میباشد که از طریق خواباندن بذرها درمحلول‌های با پتانسیل اسمزی پایین حاوی موادشیمیایی صورت می‌گیرد (Ashraf and Foolad, 2005). درروش هیدروپرایمینگ بذرها با آب خالص و بدوناستفاده از هیچ ماده‌ی شیمیایی تیمار میشوند که این نوع پیش تیمار بسیار ساده و ارزان است.اثرات مثبت روش‌های مختلف پیش تیمار بذر در مطالعات مختلفی گزارش‌شده است (Yari et al., 2010). پیشتیمار و درنتیجه ظهور سریع‌ترگیاه چهها میتواند منجر به تولید گیاهان قوی‌تریگردد (Golzar et al., 2001).در این میان تحریک‌کننده‌هایجوانه‌زنی مانند هورمون جیبرلیـک اسـیدبیشترین نقش را دارا می‌باشند (Nadjaf et al., 2006)جیبرلیک اسید میزان جذب آب را افزایش نمی‌دهدبلکه شل شـدن و توسعه‌پذیری دیـواره سـلولی رافزایش میدهد. افـزایش سـنتز و آزادسازی هورمون جیبرلیـک اسـیددر بـذر موجـب شکسـته شدن نشاسته ذخیره‌ای و تبدیل آن بـه مـواد قابل‌استفاده برای جنین شده و موجب شروع فرآیند جوانه‌زنیمی‌شود(Nadjaf et al., 2006) نقش اصلی هورمون جیبرلیک اسید که توسط جنـین ترشح میشود، فعال نمودن ژن کد کننده آنزیمهای دخیـل در جوانهزنی بذر بهویژه آنزیم آلفا آمیلاز است و این عمل را از طریق افزایشmRNA های کد کننده این آنـزیم انجـام میدهد (Gonzalez-Benito et al., 2004).در تیمار بذور با هیدروپرایمینگ مقدار جذب آب توسط بذر از طریـق مدت‌زمانی کـه بـذور در تمـاس بـا آب خـالص هسـتند کنتـرل میشوند (Wahid et al.,2008). در اثـر اعمـال ایـن تیمـار فعالیتهای متابولیکی جوانه‌زنیتحریک‌شده و در یک نقطه‌ای تـوازن ایجادشده که موجب بهبود سرعت جوانهزنی، یکنـواختی رویش بوته‌ها، جوانهزنی تحـت شـرایط متنـوع محیطـی میشود(Demir and Oztakat, 2003). با توجه به اینکه مرحله جوانهزنی از مهمترین مراحل رشدی گیاه به حساب میآید و تنشهای محیطی از جمله تنش شوری از عوامل محدود کننده این مرحله رشدی میباشد، این آزمایش با هدف بررسی اثر هیدروپرایمینگ، تیمار با جیبرلیکاسید و پتاسیمنیترات بر ویژگیهای جوانهزنی، رشدی و فیزیولوژیکگیاه مرزه تحت تنش شوری انجام گرفت.
مواد و روش‌ها بهمنظور بررسی اثر پیش تیمار بر روی شاخصهای جوانهزنی و فیزیولوژیک گیاه دارویی مرزه، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در دانشگاه شاهد تهران در سال 1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح شوری (صفر، 40، 80 و 120 میلی مولار پتاسیمکلراید) و چهار سطح تیمار پیش تیمار (شاهد، هیدروپرایم، پرایم با جیبرلیک اسید (غلظت 500 پی پی‌ام) و پرایم با پتاسیم نیترات (غلظت 3/0 میلی‌گرم در لیتر))بودند. بذرها قبل از تیمار با هیپوکلریتسدیم 5/0 درصد به مدت چهار دقیقه ضدعفونی شدند. پس از انجام این فرآیند، بذرها برای اعمال تیمار پیش تیمار به مدت 12 ساعت و در دمای 25 درجه سلسیوس در محلول تیمارهای مورد نظر قرار گرفتند. بذور پس از تیمار به تعداد 50 عدد در پتریدیش روی کاغذ صافی قرار داده شدند. تنش شوری با چهار غلظت شوری نمک KCl(صفر، 40، 80، 120 میلی مولار) به میزان 5 سی‌سی در هر پتری دیش اعمال شد. پتریدیش‌ها در دمای 25 درجه سانتیگرادقرار گرفته و در پایان هر 24 ساعت بذرهای جوانهزده شمارش شدند. با ثابت شدن جوانهزنی به مدت 3 روز صفات موردمطالعهاندازه‌گیری شدند. بذوری جوانهزده تلقی می‌شدندکه طول ریشه‌چهآن‌ها از2میلی‌متر بیشـتر بـود. پس از اتمام شمارش تعداد بذرهای جوانهزده، از هر پتریدیش پنج عدد گیاهچه بهصورت تصادفی انتخاب و طول گیاهچه، طول ریشهچه و طول ساقهچه با استفاده از خطکش مدرج اندازهگیری وپس از اتمام شمارشها برای محاسبه شاخصهای جوانهزنی، بلافاصله گیاهچههای ایجاد شده برای محاسبه شاخصهای رشدی و فیزیولوژیک انتخاب و صفات بهصورت زیر واندازهگیری کاروتنوئید و کلروفیل کل به روش آرنون (1967) انجام شد. درصد جوانهزنی با استفاده از رابطه زیر محاسبه گردید (Omidi et al., 2013). PG= (G/N) ×100 PGدرصد جوانهزنی، G تعداد بذر جوانهزده، N تعداد کل بذر کشت‌شده. میانگین مدت زمان جوانهزنی با استفاده از رابطه زیرمحاسبه گردید (Ellis and Robberts, 1981) MGT= که در این رابطه، N تعدادبذورجوانهزدهدرطی D روز، D تعداد روزهاازابتدایجوانهزنی و ΣN کلتعدادبذورجوانه زده میباشد. ضریب جوانهزنی طبق رابطه زیر محاسبه گردید (Omidi et al., 2014)
در نهایت تجزیـه دادهها بـا استفاده از نرم‌افزارSAS 9.1و مقایسه میانگین صفات با استفاده از آزمونLSD در سطح احتمال5 درصد انجام شد.
نتایج و بحثدرصد جوانهزنی: طبق نتایج جدول تجزیه واریانس اثر پیش تیمار، شوری و اثر متقابل آنها بر درصد جوانهزنی معنیدار بود (جدول 1). با افزایش سطح تنش شوری، درصد جوانهزنی کاهش یافت. بیشترین درصد جوانهزنی (78 درصد) در تیمار پتاسیمنیترات در شوری سطح صفر بهدست آمد (جدول 2). در شرایط شوری، محیط‌های اسـمزی ایجادشده در اطراف بذرها اثرات سـمی در برداشـته و درصـد نهـایی بذرهای جوانهزده را کاهش میدهد (Penalosa and Eira, 1993) .بایبوردی و طباطبایی (Bybordi and Tabatabaei, 2009) گزارش کردند که تنش شوری در جذب آب توسط بذر در مرحله آبگیری و تورژسانس بذر اختلال ایجاد کرده و موجب کاهش درصد جوانهزنی میشود. برخی محققان معتقدند که توانایی بالاتر جذب آب در بذور پرایم شده نسبت به بذور پرایم نشده منجر به تأثیر مثبت بر درصد جوانهزنی میشود (Ghana and Schillinger, 2003).Demir kaya et al. (2006) افزایش درصد جوانهزنی بذور آفتابگردان پرایم شده با نیترات پتاسیم در شرایط تنش شوری را مشاهده کردند. از دلایل اثر مثبت محرکهای شیمیایی مانند پتاسیمنیترات بر جوانهزنی بذور احتمالاًمیتوان بهدلیل به تعادل رسیدن نسبت هورمونی در بذر و کاهش مواد بازدارنده رشد مانند آبسیزیکاسید اشاره کرد. هر چند که تنش باعث کاهش در میزان جوانهزنی میگردد ولی تیمار بذور با پتاسیمنیترات میتواند در بهبود میزان جوانهزنی مؤثر باشد (Demir Kaya et al., 2006). میانگین مدت جوانهزنی: براساس نتایج تجزیه واریانس، اثر پیش تیمار، شوری و همچنین اثر متقابل آنها بر میانگین مدت زمان جوانهزنی در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود (جدول 1). با تجوجه به نتایج مقایسه میانگین، بیشترین مقدار مربوط به این پارامتر (07/8) در تیمار هیدروپرایم با شوری سطح صفر بهدست آمد که با پیشتیمارهای جیبرلیکاسید و پتاسیمنیترات و شوری سطح صفر در گروه مشترکی قرار داشتند. کمترین میانگین (87/4) نیز در تیمار هیدروپرایم و بالاترین سطح شوری حاصل گردید (جدول 2).هرچه مقدار عددی آن کوچک‌تر باشد نشان از جوانهزنی سریع‌تر میباشد که شاخصی از سرعت و شتاب جوانهزنی محسوب میگردد (Ellis and Roberts, 1981). پیشتیمار بذر باعث میشود یک سری تغییراتی در بذر بهوجد بیاید که موجب افزایش پتانسیل جوانهزنی، یکنواختی جوانهزنی و توانایی بذر در مواجهه با موانع جوانهزنی میشود (Riazi et al., 2008). ضریب جوانهزنی: اثر پیش تیمار، شوری و همچنین اثر متقابل آنها بر ضریب سرعت جوانهزنی در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود (جدول1). از آنجایی که تغییرات ضریب سرعت جوانهزنی عکس تغییرات میانگین مدت زمان جوانهزنی است، طبق جدول مقایسه میانگین (جدول2) با افزایش سطح شوری، برخلاف تغییرات میانگین مدت زمان جوانهزنی بر میانگین ضریب جوانهزنی افزوده شد. بیشترین میزان مربوط به این شاخص (67/21) در تیمار پتاسیمنیترات با بالاترین سطح شوری و کمترین میزان آن (49/12) نیز در همین تیمار با شوری سطح صفر حاصل شد. طول ریشهچه، ساقهچه و گیاهچه: اثر ساده پیش تیمار، شوری و اثر متقابل پیش تیمار در شوری بر طول ریشهچه، ساقهچه و طول گیاهچه معنیدار بود (جدول1). با افزایش سطح شوری از طول ریشهچه، ساقهچه و طول گیاهچه کاسته شد. بیشترین میانگینهای مربوط به طول ریشهچه در سطوح مختلف شوری در تیمار پتاسیمنیترات حاصل شد، بهطوری که بیشترین طول ریشهچه (3/2 سانتیمتر) در این تیمار در شوری سطح صفر بهدست آمد که با بقیه تیمارها در سطوح مختلف شوری تفاوت معنیداری داشت و رشد ریشهچه نسبت به شاهد 58 درصد افزایش نشان داد. کمترین میانگین ریشهچه نیز در تیمار شاهد با بالاترین سطح شوری حاصل گردید. بیشترین طول ساقهچه (7 سانتیمتر) و طول گیاهچه (7/4 سانتیمتر) هر دو در تیمار پتاسیمنیترات در شوری صفر بهدست آمدند که با بقیه تیمارها تفاوت معنیداری داشتند. کمترین میانگین مربوط به طول گیاهچه (29/0 سانتیمتر) مربوط به تیمار شاهد با بالاترین سطح شوری بود.بهبود شاخصهای طول ریشهچه و ساقهچه در اثر پیش تیمار در مطالعات برخی محققین گزارش‌شده است. عده‌ای از محققان اعلام کردند که پیش تیمار بذر با نیترات پتاسیم طول ریشهچه و ساقهچه گیاهچههای بذور جوانهزده در گیاهان مختلف را تحت شرایط شوری افزایش داده است (Yagmur and Kaydan, 2008).کاهش جذب آب توسط بذر در شرایط تنش شوری باعث کاهش ترشح هورمونها و فعالیت آنزیمها و در نتیجه اختلال در رشد گیاهچه میگردد. در واقع شوری در ابتدا باعث کاهش جذب آب توسط بذرها بهدلیل پتانسیل پایین اسمزی محیط شده و در مرحله دوم باعث سمیت و ایجاد تغییر در فعالیتهای آنزیمی میشود (Azarnivand et al., 2009). کاروتنوئید و کلروفیل کل: نتایج جدول تجزیه واریانس نشان داد اثر پیش تیمار، شوری و اثر متقابل این دو فاکتور بر کاروتنوئید و کلروفیل کل در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود (جدول1). بر اساس نتایج مقایسه میانگین (جدول2) با افزایش شوری از میزان کاروتنوئید و کلروفیل کل کاسته شد. بیشترین میزان کاروتنوئید (5/4) و کلروفیل کل (52/20) هر دو در تیمار پتاسیمنیترات با شوری سطح صفر بهدست آمد که هرکدام نسبت به شاهد افزایش 26 درصدی را نشان دادند. کمترین میانگین مربوط به کاروتنوئید و کلروفیل کل به‌ترتیب در تیمارهای جیبرلیکاسید با بالاترین سطح شوری و هیدروپرایم با بالاترین سطح شوری بود.شواهد زیادی نشان میدهد که شوری باعث تغییر در شاخصه‌های فتوسنتزی ازجمله میزان کلروفیل و کارتنوئیدها میگردد (Tavallai et al., 2008). مقدار کلروفیل و رنگدانه‌های فتوسنتزی از مهمترین عوامل مؤثر در ظرفیت فتوسنتزی گیاهان هستند، زیرا بهطور مستقیم بر سرعت و میزان فتوسنتز و درنهایت تولید زیست‌توده مؤثر می‌باشند.علیرغم اینکه میزان تحمل گیاهان به شوری متفاوت است، اما شوری در نهایت باعث کاهش رشد آنها میگردد. این کاهش بهطور عمده در ارتباط با ظرفیت فتوسنتزی بوده که خود میتواند معلول کاهش در محتوای کلروفیل باشد. مهمترین دلیل این موضوع بهویژه در شرایط تنش شدید، کاهش فعالیت آنزیمهای موثر در سنتز کلروفیل و تولید آن میباشد (Vieria Santos, 2004).
جدول1: تجزیه واریانس شاخصهای جوانهزنی، رشدی و فیزیولوژیک بذر مرزه در سطوح مختلف پیش تیمار و شوری
ns، * و ** به‌ترتیب غیرمعنیدار، معنیدار در سطح احتمال پنج و یک درصد
نتیجه‌گیری نهاییدر گیاهان دارویی و بهویژه مرزه اسـتقرار سـریع وایجاد پوشش گیاهیبرای مواجههبهتر با شرایط نامساعد محیطی از مهم‌تریناهداف میباشد. با توجه به اینکه مرزه گیاه حساس به شوری است و اکثر خاک‌های ایران مبتلابه شوری هستند. شناخت راهکارهای مقابله با تنش شوری در این گیاه امری ضروری است. بهترین روش برای مقابله با تنش شوری استفاده از تکنیک پیش تیمار است.در این آزمایش، شوری تاثیر منفی بر شاخصهای جوانهزنی، رشدی و فیزیولوژیک داشت. در شرایط تنش، هر عاملی که بتواند به گیاه کمک کند تا مراحل اولیه رشدی خود یعنی جوانهزنی و رشد ریشهچه جهت استفاده از منابع در دسترس را زودتر تکمیل کند، میتواند در کاهش اثر تنش بر گیاه مؤثر باشد. نتایج حاصل از این پژوهش، بیانگر این مطلب بودکهاستفاده از پیشتیمار پتاسیمنیترات باعث گردید بیشترین میانگینهای مربوط به شاخصهایی مانند درصد جوانهزنی، میانگین مدت زمان جوانهزنی، طول ریشهچه، ساقهچه و طول گیاهچه و همچنین رنگیزههای کاروتنوئید و کلروفیل کل در این تیمار بهدست آیند.
Reference Arin, L.E. and Kiyak, D.Y. 2003. The effect ofpre_sowing treatments on emergnce and seedlinggrowth of tomato seed (LiycopersiconesculentumMill.) under several stress conditions. PakistanJournal of Biological Sic., 6(11):990-994. Arnon, A.N.1967.Method of extraction of chlorophyll in the plants. Agronomy Journal, 23: 112-121. Arteca, R.N. 1982.Effect of root applications of Kinetin and Gibberellicacid on transplanting shock in tomato plants. Hort. Sci. 17:633-634. Ashraf, M. and Foolad, M.R. 2005. Pre-sowing seed treatment-A shotgun approach to improvegermination, plant growth, and crop yield under saline and none-saline conditions. Advances inAgronomy, 88: 223-271. Aslam, M., Travis, R.L. and Huffaker, R.C. 1994.Stimulation of nitrate and nitrateefflux by ammonium in barley (Hordeumvulgare L.) seedlings. Plant Physiol, 106,1293-1301. Atia, A., Debez, A., Barhoumi, Z., Smaoui, A. and Abdelly, Ch. 2009.ABA, GA3, and nitratemay control seed germination of Crithmummaritimum (Apiaceae) under saline conditions.ComptesRendusBiologies, 332(8): 704-710. Azarnivand, H., Abasi, M.and Enayati, A. 2009. Evaluate and determine the best treatment of priming and osmopriming on germination characteristics of Agropyronalengatom. Journal of Range and Watershed Iranian Journal of Natural Resource. 62(4): 431-444. Bhatt A., Rawal, R.S. and Dhar, U. 2005. Germination improvement in Swertiaangustifolia: a high value medicinal plant of Himalaya, current science, 89(6): 1008-1012. Cavusoglu, K. and Kabar, K. 2010. Effects of hydrogen peroxide on the germination and earlyseedling growth of barley under NaCl and high temperature stresses. EurAsian Journal ofBioScience, 4: 70-79. Demir kaya, M., Gamze, O., Atak, M., Cikili, Y. and Kolsarici, O. 2006.Seed treatment toovercome salt and drought stress during germination in sun flower (Helianthus annuus L.).European Journal of Agronomy, 24(4): 291-295. Ellis, R.H. and Roberts, E.H. 1981.The quantification of ageing and survival in orthodox seeds. Seed Science andTechnology, 9: 377-409. Ghana, S.G. and Schillinger, W.F. 2003.Seed priming winter wheat for germination, emergence,and yield. Crop Science, 43(6): 2135-2141. Golzar, S., Khan, A.M. and Ungar, I.A. 2001.Effect of salinity and temperature on the germination of Urochondrasetulosa. Seed science and Technology, 29: 21-29. Gonzalez-Benito, M.E., Albert, M.J. Irionda, J.M.,Varela, F. and Perez- Garca,F. 2004.Seed germination of four thyme species afterconservation at low temperatures at severalmoisture contents. Page: 247-254. Kaur, S., Gupta, A.K. and Kaur, N. 2002.Effect of osmo and hydro priming of chickpea seeds onseedling growth and carbohydrate metabolism under water deficit stress. Plant GrowthRegulation, 37(1): 17-22. Kaya, M.D., Okcu,G.,Atak,M.,Cikili,Y. and Kolsarici, O. 2006. Seed treatments to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annuus L.). European Journal of Agronomy. 24: 291-295. Lea-Cox, J.D. and Syverttsen, J.P. 1993. Salinity reduces water use nitrate–N use efficiency of citrus. Ann Bot, 72: 47-54. MaghsoudiMoud, A. and Maghsoudi, A. 2008.Salt Stress effects on respiration and growth of germinated seeds of different wheat (Triticumaestivum L.) cultivars. World J. Agri. Sci. 4: 351-358. (In Persian) Manjkhola, S., Dhar U. and Rawal R.S. 2003. Treatments to improve seed germination of Arnebiabenthamii: an endangered medicinal herb of high altitude Himalaya, Seed science and technology, 31: 571-577. Mihalilov-Krstev, T.,Radnovic, D.,Kitic, D.,Stojanovic-Radic, Z. and Zlatkovic, B. 2009.Antimicrobial activity of Saturjahortensis L. essential oil against pathogenic microbial strains.Journal of Biotechnology and Biotechnological Equipments.23(4): 1492-1496. Mohammadi, G.R. 2009. The effect of seed priming on plant traits of late-spring seeded soybean(Glycine max L.). American-Eurasian Journal of Agriculture Environment Science, 5(3): 322-326. Munns, R. 2002.Comparative physiology of salt and water stress. Plant, Cell and Environment, 25: 239-250. Nadjaf, F., Bannayan, M.,Tabriz, L. and Rastgoo,M.2006.Seed germination and dormancybreaking techniques for Ferula gommosa andTeucriumpolium. Journal Arid Environments,Article in press. 2-7. Niu, R., Bressan, A., Hasegawa, P.M. and Pardo, J.M. 1995.Ion homeosasis in NaClsress environments. Plant Physiology American Society of Plant Biologiss735- :109.742 Omidi, H., Jafarzadeh, L. and Naghdibadi, H. 2014.Seeds of medicinal plants and crops, Shahed University Press, 300 pages. Ozkalp, B. and Ozcan, M.M. 2009.Antibacterial activity of several concentrations of Saturjahortensis L. essential oil on spoilage food-related microorganisms. World Applied Science Journal, 6(4): 509-514. Patade, V.Y., Bhargava, S. and Suprasanna, P. 2009.Halopriming imparts tolerance to salt andPEG induced drought stress in Sugarcane. Agriculture, Ecosystems and Environment, 134(1):24-28. Penalosa. A. and Eira,M. 1993.Hydration dehydration treatment on tomato seeds(Lycopersiconesculentum Mill.). Seed Scienceand Technology, 21:309-316. Rashid, A., Hollington, P.A., Harris, D. and Khan, P. 2006. On farm seed priming for barely onnormal, saline-sodic soils in North West Frontier province, Pakistan. European Journal ofAgronomy, 24(3): 276-281. Rauf, M., Munir, M., Hassan, M., Ahmad, M. and Afzal, M. 2007.Performance of wheat genotypes under osmotic stress at germination and early seedling growth stage.African Journal of Biotechnology. 6: 971-975. Riazi, A., Sharif-Zadeh, F. and Ahmadi, A. 2008.Effect of osmopriming on seeds germination of forage millet.Pazhouhesh and Sazandegi, 77:72-82 (In Persian). Rowse, H.R., Mckee J.M.and FinchSavage, W.E. 2001.Membrane priming -a method forsmall samples of high value seeds. Seed Science andTechnology, 29: 587-597. Skutink, E., Lukaszews,A.,Serek, M. and Rabiza, J. 2001.Effect of growth regulators on postharvest characteristics of Zantedechiaaethiopica.Postharvest Biol. Technol. 21: 241-246. Tavallai, V., Rahemi,M. and Panahi, B. 2008. Calcium induces salinity tolerance in pistachio rootstocks. Fruits. 63: 201-208. Tawfik, A. and Noga, A. 2001.Priming of Cumin (Cuminumcyminum L.) seeds and its effects of germination, emergence and storability. J. Applied Botany. 75: 216-220. Tobe, K., Li, M.X.and Omasa, K. 2004.Effects of five different salts on seed germination and seedling growth ofHaloxylonammodendron. Seed Science Research 14: 345-353. Ungar, I.A. 1995. Seed germination and seed bank ecology in halophytes In Seed development and germination, (Eds, J.Kigel and G. Galili), pp: 599-628, Marcel Dekker Inc. New York. Viera Santos, C. 2004.Regulation of chlorophyll biosynthesis and degradation by salt stress in sunflower leaves.Scientia Horticulture, 103(1): 93-99. Wahid, A. Noreen, A., Basra, S.M.A.,Gelani, S.and Farooq,M. 2008. Priming-induced metabolicchanges in sunflower (Helianthus annuus)achenes improve germination and seedlinggrowth. Botanical Studies, 49: 343-350 Windauer, L., Altuna, A.and Benech-Arnold, R. 2007.Hydrotime analysis of Lesquerellafendleriseed germination responses to priming treatments.Industrial Crops and Products. 25: 70-74. Yagmur, M. and Kaydan, D. 2008.Alleviation of osmotic stress of water and salt in germinationand seedling growth of triticale with seed priming treatments. African journal of biotechnology,7(13): 2156-2162. Yari, L., Aghaalikani, M.and Khazaei, F. 2010.Effect of seed priming duration and temperature onseed germination behavior of bread wheat. ARPN Journal of Agricultural and BiologicalScience, 5(1): 5-8.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Reference Arin, L.E. and Kiyak, D.Y. 2003. The effect ofpre_sowing treatments on emergnce and seedlinggrowth of tomato seed (LiycopersiconesculentumMill.) under several stress conditions. PakistanJournal of Biological Sic., 6(11):990-994.
Arnon, A.N.1967.Method of extraction of chlorophyll in the plants. Agronomy Journal, 23: 112-121.
Arteca, R.N. 1982.Effect of root applications of Kinetin and Gibberellicacid on transplanting shock in tomato plants. Hort. Sci. 17:633-634.
Ashraf, M. and Foolad, M.R. 2005. Pre-sowing seed treatment-A shotgun approach to improvegermination, plant growth, and crop yield under saline and none-saline conditions. Advances inAgronomy, 88: 223-271.
Aslam, M., Travis, R.L. and Huffaker, R.C. 1994.Stimulation of nitrate and nitrateefflux by ammonium in barley (Hordeumvulgare L.) seedlings. Plant Physiol, 106,1293-1301.
Atia, A., Debez, A., Barhoumi, Z., Smaoui, A. and Abdelly, Ch. 2009.ABA, GA3, and nitratemay control seed germination of Crithmummaritimum (Apiaceae) under saline conditions.ComptesRendusBiologies, 332(8): 704-710.
Azarnivand, H., Abasi, M.and Enayati, A. 2009. Evaluate and determine the best treatment of priming and osmopriming on germination characteristics of Agropyronalengatom. Journal of Range and Watershed Iranian Journal of Natural Resource. 62(4): 431-444.
Bhatt A., Rawal, R.S. and Dhar, U. 2005. Germination improvement in Swertiaangustifolia: a high value medicinal plant of Himalaya, current science, 89(6): 1008-1012.
Cavusoglu, K. and Kabar, K. 2010. Effects of hydrogen peroxide on the germination and earlyseedling growth of barley under NaCl and high temperature stresses. EurAsian Journal ofBioScience, 4: 70-79.
Demir kaya, M., Gamze, O., Atak, M., Cikili, Y. and Kolsarici, O. 2006.Seed treatment toovercome salt and drought stress during germination in sun flower (Helianthus annuus L.).European Journal of Agronomy, 24(4): 291-295.
Ellis, R.H. and Roberts, E.H. 1981.The quantification of ageing and survival in orthodox seeds. Seed Science andTechnology, 9: 377-409.
Ghana, S.G. and Schillinger, W.F. 2003.Seed priming winter wheat for germination, emergence,and yield. Crop Science, 43(6): 2135-2141.
Golzar, S., Khan, A.M. and Ungar, I.A. 2001.Effect of salinity and temperature on the germination of Urochondrasetulosa. Seed science and Technology, 29: 21-29.
Gonzalez-Benito, M.E., Albert, M.J. Irionda, J.M.,Varela, F. and Perez- Garca,F. 2004.Seed germination of four thyme species afterconservation at low temperatures at severalmoisture contents. Page: 247-254.
Kaur, S., Gupta, A.K. and Kaur, N. 2002.Effect of osmo and hydro priming of chickpea seeds onseedling growth and carbohydrate metabolism under water deficit stress. Plant GrowthRegulation, 37(1): 17-22.
Kaya, M.D., Okcu,G.,Atak,M.,Cikili,Y. and Kolsarici, O. 2006. Seed treatments to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annuus L.). European Journal of Agronomy. 24: 291-295.
Lea-Cox, J.D. and Syverttsen, J.P. 1993. Salinity reduces water use nitrate–N use efficiency of citrus. Ann Bot, 72: 47-54.
MaghsoudiMoud, A. and Maghsoudi, A. 2008.Salt Stress effects on respiration and growth of germinated seeds of different wheat (Triticumaestivum L.) cultivars. World J. Agri. Sci. 4: 351-358. (In Persian)
Manjkhola, S., Dhar U. and Rawal R.S. 2003. Treatments to improve seed germination of Arnebiabenthamii: an endangered medicinal herb of high altitude Himalaya, Seed science and technology, 31: 571-577.
Mihalilov-Krstev, T.,Radnovic, D.,Kitic, D.,Stojanovic-Radic, Z. and Zlatkovic, B. 2009.Antimicrobial activity of Saturjahortensis L. essential oil against pathogenic microbial strains.Journal of Biotechnology and Biotechnological Equipments.23(4): 1492-1496.
Mohammadi, G.R. 2009. The effect of seed priming on plant traits of late-spring seeded soybean(Glycine max L.). American-Eurasian Journal of Agriculture Environment Science, 5(3): 322-326.
Munns, R. 2002.Comparative physiology of salt and water stress. Plant, Cell and Environment, 25: 239-250.
Nadjaf, F., Bannayan, M.,Tabriz, L. and Rastgoo,M.2006.Seed germination and dormancybreaking techniques for Ferula gommosa andTeucriumpolium. Journal Arid Environments,Article in press. 2-7.
Niu, R., Bressan, A., Hasegawa, P.M. and Pardo, J.M. 1995.Ion homeosasis in NaClsress environments. Plant Physiology American Society of Plant Biologiss735- :109.742
Omidi, H., Jafarzadeh, L. and Naghdibadi, H. 2014.Seeds of medicinal plants and crops, Shahed University Press, 300 pages.
Ozkalp, B. and Ozcan, M.M. 2009.Antibacterial activity of several concentrations of Saturjahortensis L. essential oil on spoilage food-related microorganisms. World Applied Science Journal, 6(4): 509-514.
Patade, V.Y., Bhargava, S. and Suprasanna, P. 2009.Halopriming imparts tolerance to salt andPEG induced drought stress in Sugarcane. Agriculture, Ecosystems and Environment, 134(1):24-28.
Penalosa. A. and Eira,M. 1993.Hydration dehydration treatment on tomato seeds(Lycopersiconesculentum Mill.). Seed Scienceand Technology, 21:309-316.
Rashid, A., Hollington, P.A., Harris, D. and Khan, P. 2006. On farm seed priming for barely onnormal, saline-sodic soils in North West Frontier province, Pakistan. European Journal ofAgronomy, 24(3): 276-281.
Rauf, M., Munir, M., Hassan, M., Ahmad, M. and Afzal, M. 2007.Performance of wheat genotypes under osmotic stress at germination and early seedling growth stage.African Journal of Biotechnology. 6: 971-975.
Riazi, A., Sharif-Zadeh, F. and Ahmadi, A. 2008.Effect of osmopriming on seeds germination of forage millet.Pazhouhesh and Sazandegi, 77:72-82 (In Persian).
Rowse, H.R., Mckee J.M.and FinchSavage, W.E. 2001.Membrane priming -a method forsmall samples of high value seeds. Seed Science andTechnology, 29: 587-597.
Skutink, E., Lukaszews,A.,Serek, M. and Rabiza, J. 2001.Effect of growth regulators on postharvest characteristics of Zantedechiaaethiopica.Postharvest Biol. Technol. 21: 241-246.
Tavallai, V., Rahemi,M. and Panahi, B. 2008. Calcium induces salinity tolerance in pistachio rootstocks. Fruits. 63: 201-208.
Tawfik, A. and Noga, A. 2001.Priming of Cumin (Cuminumcyminum L.) seeds and its effects of germination, emergence and storability. J. Applied Botany. 75: 216-220.
Tobe, K., Li, M.X.and Omasa, K. 2004.Effects of five different salts on seed germination and seedling growth ofHaloxylonammodendron. Seed Science Research 14: 345-353.
Ungar, I.A. 1995. Seed germination and seed bank ecology in halophytes In Seed development and germination, (Eds, J.Kigel and G. Galili), pp: 599-628, Marcel Dekker Inc. New York.
Viera Santos, C. 2004.Regulation of chlorophyll biosynthesis and degradation by salt stress in sunflower leaves.Scientia Horticulture, 103(1): 93-99.
Wahid, A. Noreen, A., Basra, S.M.A.,Gelani, S.and Farooq,M. 2008. Priming-induced metabolicchanges in sunflower (Helianthus annuus)achenes improve germination and seedlinggrowth. Botanical Studies, 49: 343-350
Windauer, L., Altuna, A.and Benech-Arnold, R. 2007.Hydrotime analysis of Lesquerellafendleriseed germination responses to priming treatments.Industrial Crops and Products. 25: 70-74.
Yagmur, M. and Kaydan, D. 2008.Alleviation of osmotic stress of water and salt in germinationand seedling growth of triticale with seed priming treatments. African journal of biotechnology,7(13): 2156-2162.
Yari, L., Aghaalikani, M.and Khazaei, F. 2010.Effect of seed priming duration and temperature onseed germination behavior of bread wheat. ARPN Journal of Agricultural and BiologicalScience, 5(1): 5-8. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 321 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 240 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||