تاثیر ویژگی‌های کارآفرینانه مدیران بر رفتار نوآورانه از طریق بررسی تفکر انتقادی در شرکت‌های دانش بنیان (مورد مطالعه: مراکز رشد واحدهای فناور دانشگاه آزاد اسلامی)

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

مقاله 3، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 34، مهر 1398، صفحه 53-76   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

رضا یادگاری¹؛ ابراهیم عباسی^{* 2}؛ مجید اشرفی³؛ فریدون آزما⁴

¹گروه مدیریت کارآفرینی، دانشکده مدیریت، واحد علی آباد کتول، علی آباد کتول، ایران

²عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

³گروه کارآفرینی، دانشکده مدیریت، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران

⁴هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی آباد کتول، گلستان، ایران

چکیده

زمینه: مراکز رشد و واحدهای فناور از نهادهای تجاری ‌سازی دستاوردهای علمی و پل ارتباطی دانشگاه با جامعه و صنعت می‌باشند. همچنین این مراکز موجبات هدفمند شدن فعالیت‌های علمی–پژوهشی دانشگاه‌ها با نیازهای جامعه را فراهم نموده و از این نظر نیز بسترهای تولید علم و فناوری را مهیاء ساخته است.
هدف: تحقیق حاضر در پی شناسایی رابطه بین ویژگی‌های کارآفرینانه مدیران با رفتار نوآورانه از طریق بررسی تفکر انتقادی در شرکت‌های دانش بنیان مراکز رشد واحدهای فناور دانشگاه آزاد اسلامی است.
روش: این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی، از نظر گردآوری اطلاعات از نوع تحقیقات توصیفی-پیمایشی، و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بوده است. جامعه آماری تحقیق حاضر مدیران شرکت‌های دانش بنیان فعال این مراکز (270 نفر) در سال 1396 بوده است. نمونه‌گیری به روش در دسترس انجام گردید و تعداد نمونه (با استفاده از جدول مورگان) 155 پرسشنامه محاسبه و تعداد 145 مورد برگشت داده شد. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه‌های ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینانه زالی و همکاران (1386)، تفکر انتقادی ریکتس (2009) و رفتار نوآورانه جانسِن (1997) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل آماری از نرم‌افزارهای SPSS و PLS استفاده شده است.
یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان داد که با افزایش سطح تفکر انتقادی مدیران، ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینانه و رفتار نوآورانه آنها افزایش می‌یابد. همچنین، نتایج مشخص ساخت که بین ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینانه مدیران با رفتار نوآورانه سازمان از طریق تفکر انتقادی رابطه کاملا معناداری وجود دارد (p<0.05).
نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان داد که مدیران کارآفرین تلاش می‌کنند که با فعالیت بیشتر و استفاده از دانش و مهارت‌های خود راه کارهای جدید از جهت بدست آوردن نتایج قابل قبول در پیچیدگی مسائل واقعی بدست آورند. و همچنین مدیران کارآفرین بایستی بر پیچیدگی‌های مسائل واقعی مسلط، انتقادپذیر باشند، و از جهت پیش‌بینی موقعیت-هایی که نیازمند استدلال است، آمادگی لازم را داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

ویژگی‌های کارآفرینانه؛ رفتار نوآورانه؛ تفکر انتقادی؛ مراکز رشد؛ دانشگاه آزاد اسلامی

مراجع

احمدی، فریدون. شافعی، رضا. مفاخری­نیا، فرانک. (1391). بررسی تأثیر عوامل فردی و محیطی بر رفتار کارآفرینانه دانشجویان دانشگاه کردستان. توسعهکارآفرینی، 4(15)، 145-163.

اردبیلی، محمد. (1395). ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینان. اولین کنفرانس بین المللی کارآفرینی، خلاقیت و نوآوری، شیراز، موسسه عالی علوم و فناوری خوارزمی.

الوندی­فر، سجاد. کدیور، پروین. عرب­زاد، مهدی. (1396). نقش واسطه­ای خودتفسیری در رابطه بین عزت­نفس و خلاقیت. فصلنامه علمی-پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. 7(3)، 163-194.

امین بیدختی، علی اکبر. قاسمی، طاهره. (1392). مقایسه ویژگی‌های شخصیتی مرتبط با کارآفرینی در دانش آموزان دبیرستان­های دولتی و غیرانتفاعی شهرستان گرمسار. فصلنامهعلمی-پژوهشی دانشگاهشاهد، 20(3)، 289-302.

پورقاز، عبدالوهاب. کاظمی، یحیی. محمدی، امین. (1390). بررسی رابطه ی شیوه های تفکر و ویژگیهای شخصیتی کارآفرینی مدیران مدارس. توسعهکارآفرینی، 3(11)، 67-85.

حبیبی، روزبه. اصغری، زهرا. جعفری، کامران. (1397). شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر توسعه مراکز رشد واحدهای فناور دانشگاه (مورد مطالعه: مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه گیلان). فصلنامه رشد فناوری، 4(56)، 1-9.

حیدریان، رضا. پیکانی، محمد. (1396). تأثیر تفکر استراتژیک مدیران بر تمایل به کارآفرینی از طریق فراموشی سازمان در بانک های شهر اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت دولتی دانشگاه خوراسگان.

رضایی، نسرین. پیکانی، محمد. (1397). رابطه بین تفکر انتقادی و بهره وری با نقش میانجی تمایل به کارآفرینی کارکنان شرکت مخابرات شهر اصفهان. سومین همایش علوم مدیریت نوین.

زالی، محمدرضا. مدهوشی، مهرداد. کردنائیج، اسداله. (1386). ارزیابی مشخصه های کارآفرینی دانشجویان (مورد مطالعه: دانشگاه مازندران). فصلنامهمدرسعلومانسانی،ویژهنامه مدیریت، 11(55)، 81-113.

علوی، حمید. (1395). بررسی رابطه کارآفرینی و  تفکر انتقادی در میان مدیران مدارس. فصلنامه فرآیند مدیریت و توسعه، 6(3)، 25-38.

غفاری، محمد. نصر اصفهانی، علی. رجبانی، ندا. (1391). بررسی تأثیر ویژگیهای شخصیتی بر قدرت تفکر انتقادی (مورد مطالعه: دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان). نخستین همایش ملی شخصیت و زندگی نوین. تهران.

فریاد، لعیا. خوراکیان، علیرضا. ناظمی، شمس الدین. (1397). بررسی اثر توانمندسازی روانشناختی بر رفتار نوآورانه کارکنان با توجه به اشتیاق شغلی آنان. فصلنامه مدیریت توسعه و تحول، 25، 17-26.

قایدی حیدری، فاطمه. طوقیان چهارسوقی، نرگس. (1393). همبستگی تفکر انتقادی با ویژگی‌های شخصیتی در دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجلهراهبردهایتوسعهدرآموزشپزشکی، 1(1)، 11-17.

قدم­پور، عزت­اله. امیریان، لیلا. خدایی، سجاد. (1397). اثربخشی آموزش تفکر انتقادی بر نگرش به خلاقیت و نشاط ذهنی دانشجویان علوم پزشکی.فصلنامه علمی- پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 7(4)، 219-240.

محمدی، امین.کاظمی، یحیی. پورقاز، عبدالوهاب. (1389). بررسی رابطه­ سبک­های تفکر با ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینی مدیران مدارس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان .

محمدی، حمیدرضا. احمدی، عبادالله. امین شایان جهرمی، شاپور. (1390). بررسی رابطه ویژگی­های شخصیتی با تمایل به کارآفرینی. فصلنامه علمی- پژوهشیجامعه شناسیزنان، 2(1)، 99-120.

ناظمی، فاطمه. مجید، صفاری­نیا. (1394). بررسی ارتباط سبک­های تصمیم­گیری و ادراک ریسک با رفتارهای کارآفرینانه در بین مدیران فرهنگی. فصلنامه علمی- پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 4(4)، 89-117.

نیاسری، محمد. کریمی، آصف. احمدپور داریانی، محمود. (1394). تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کسب و کارهای کارآفرینانه (مورد مطالعه کسب و کارهای کوچک و متوسط کشاورزی استان زنجان). فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 5(2)، 1-24.

یونسی فر، سیدمحمد. مشرف جوادی، محمدحسین. (1396). تأثیر ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینان بر بهره­وری نیروی انسانی در بیمارستان شهید صدوقی یزد. پایان نامه کارشناسی ارشد.

Beckmann, J., & Peter, W. (2016). Cognitive presence in virtual collaborative learning: Assessing and improving critical thinking in online discussion forums. Interactive Technology and Smart Education, 13(1), 52-70.

Caballero, S., Fuchs, R. M., & Priale, M. A. (2013). The influence of personality traits on social enterprise start-up: the case of Peruvian social entrepreneurs. EMES-SOCENT Conference Selected.

Dimitriades, Z. S. (2015). Employee empowerment in the Greek context, International journal of Manpower, 26(1), 80-92.

Elliot, A. J; Murayama, K. (2008). "On the measurement of achievement goals: Critique, illustration, and application". Journal of Educational Psychology, 100, 613-628.

Lange, G. S. (2018). “The Value of Business Incubators and Accelerators from the Entrepreneurs Perspective”.

Ricketts, J. C. (2009). The Efficacy of Leader ship Development, Critical Thinking Dispositions, and Students Academic Performance on the Critical Thinking Skills of Selected Youth Leaders. Dissertation Presented to the Graduate School of the University of Florida in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy,

Naiara, E., Francisco, B., & Teresa, C. (2016) Employees' perceptions of high-performance work systems and innovative behavior: The role of exploratory learning. European Management Journal, 35(2), 273–281.

Soh, K. (2017). Fostering student creativity through teacher behaviors. Thinking Skills and creativity, 23, 58- 66.

Viinikainen, J., Heineck, G., Böckerman, P., Hintsanen, M., Raitakari, O., & Pehkonen J. (2017). Born entrepreneurs? Adolescents’ personality characteristics and entrepreneurship in adulthood. Journal of Business Venturing Insights. 8, 9–12.

Yunlu, D.G., Clapp-Smith, R., & Shaffer, M. (2017). Understanding the Role of Cultural Intelligence in Individual Creativity. Creativity Research Journal, 29(3), 236-243.