نقش حمایت خانواده و دانشگاه در خلاقیت و ریسک پذیری دانشجویان ارشد و دکتری دانشگاه بیرجند با میانجی‌گری امید

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

مقاله 5، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 34، مهر 1398، صفحه 103-132   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

ریحانه ابراهیم آبادی^{* 1}؛ فاطمه طاهرپور²؛ علی عسگری²

¹دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران‏

²دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران‏

چکیده

زمینه: عصر کنونی عصر نوآوری، ابداع و تغییر است و عصری است که حرکت فراتر از زمان را می‌طلبد. حرکت به سمت نوآوری و تحول مستلزم داشتن خلاقیت و ریسک‌پذیری است که این خود نیازمند وجود شرایط، امکانات، الزامات و محیط مناسب است.
هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش حمایت خانواده و دانشگاه در خلاقیت و ریسک پذیری دانشجویان ارشد و دکتری دانشگاه بیرجند با میانجی‌گری امید انجام گرفته است.
روش: پژوهش حاظر توصیفی-‌ همبستگی و جامعه آماری شامل دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه بیرجند به تعداد 3064 نفر که با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی ساده و براساس جدول مورگان تعداد 340 نفر انتخاب گردید. برای سنجش متغیر حمایت خانواده و دانشگاه از پرسش‌نامه شربورن و استوارت (1991)، خلاقیت و ریسک‌پذیری از پرسش‌نامه روحیه کارآفرینی وطن‌خواه و رضایی‌مقدم (1394) و امید از پرسش‌نامه امید اسنایدر (1991) استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه توسط متخصصان تأیید شد. ضریب پایایی پرسشنامه‌ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شد. جهت تجزیه-وتحلیل داده‌ها از روش آمار توصیفی و آمار استنباطی و آزمون‌های همبستگی و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شده است.
یافته‌ها: نتایج حاکی از آن بود که حمایت خانواده و دانشگاه (مولفه حمایت اطلاعاتی) پیش‌بینی کننده خلاقیت (بتا=73/0)و با توجه به سطح معنی داری پیش‌بینی کننده ریسک‌پذیری نمی‌باشد. همچنین حمایت خانواده و دانشگاه (مولفه حمایت اطلاعاتی) پیش‌بینی کننده امید (بتا=307/0) می‌باشد. امید پیش‌بینی کننده خلاقیت (بتا= 212/0) و ریسک‌پذیری (بتا= 400/0) است. یافته‌ها نشان داد که امید نقش میانجی بین حمایت خانواده و دانشگاه با خلاقیت و ریسک‌پذیری ایفا نمی‌کند و مدل پژوهش از برازش خوبی برخوردار است.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش، حمایت خانواده و دانشگاه در سطح حمایت اطلاعاتی با خلاقیت رابطه مستقیم و معنی‌دار و در سطح حمایت هیجانی، رابطه معکوس و معنی‌دار با خلاقیت دارد. حمایت خانواده و دانشگاه با ریسک‌پذیری رابطه معنی‌داری ندارد. همچنین نتایج حاکی از رابطه مستقیم و معنی‌دار بین حمایت خانواده و دانشگاه و امید است.

کلیدواژه‌ها

حمایت؛ خلاقیت؛ ریسک؛ امید

مراجع

بهرامی، محمدامین؛ سپاسه، فاطمه؛ کیانی، محمدمهدی؛ یاقوتی، حکیمه؛ صالحی، مرضیه و خانجانخانی، خاطره(1396). بررسی وضعیت کارآفرینی در دانشجویان مدیریت خدمات بهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد. راهبردهای مدیریت در نظام سلامت، 2(2)،79-87.

پیر خائفی، علیرضا و محمد زاده، علی(1389). بررسی عوامل مؤثر بر وضعیت خلاقیت در دانشگاه از دیدگاه اساتید و دانشجویان. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، 4(2)، 43-53.

ترابی گودرزی، زهرا و بهرامی، هادی(1394). بررسی نقش واسطه‌ای حمایت اجتماعی در رابطه بین خلاقیت و توانمندی من در دانشجویان هنرهایتجسمی دانشگاه هنر تهران. مقالهمنتشرشدهدر اولین کنفرانس بین‌المللی علوم تربیتی و روان‌شناسی، موسسه عالی علوم و فناوری خوارزمی(56-68). شیراز.

حاج علیزاده، کبری؛ دلواری، سحر؛ بلندنظر، معصومه و قنبریان، ندا ( ۱۳۹۶). بررسی رابطه شادکامی، امید به زندگی و خلاقیت در دانش آموزان مقطع متوسطه. مقاله منتشرشده در سومین همایش تازه­های روان‌شناسی مثبت نگر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، (45-52). بندرعباس.

حجازی، مسعود؛ صبحی، افسانه وتقی پور فرشی، فریبا(1395). بررسی تأثیر سلامت روحی و جسمی و کارآفرینی بر بهره وری نیروی کار. مدیریت بهره‌وری،(36)، 79-94.

حسینی،سیدحسن(1390).گذریبرالزاماتتولیدملیوحمایتازکاروسرمایهایرانی.نشریهپرتو سخن،(626)،54-69.

خواجه‌نوری، بیژن؛ مؤمنی،مریم؛ و هوشیار،آزاده (1394). بررسی دین‌داری و امیدواری اجتماعی در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر شیراز. فصل‌نامهجامعه‌شناسیکاربردی، (3) ، 195-208.

رحیمی مند، مریم و عباس پور،عباس.(1394). تأثیر شیوه‌های جدید آموزش بر خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانشجویان. ابتکاروخلاقیتدرعلومانسانی،4(4)، 119-142.

سوختانلو، مجتبی وایمانی احمدآباد، بابک ( ۱۳۹۷). تأثیر مؤلفه‌های آموزش عالی کشاورزی بر بروز ویژگی‌های کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی مورد مطالعه: دانشجویان کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی.مقاله منتشرشده در دومین کنفرانس ملی پژوهش‌های نوین حسابداری و مدیریت در هزاره سوم، دانشگاه جامع علمی کاربردی سازمان همیاری شهرداری‌ها،(52-61).تهران.

شکی، محمدحسن (1394).بررسیویژگی‌هایخلاقیتوریسک‌پذیریدانشجویان ورودیرشتهکشاورزی(مطالعهموردی: دانشگاهآزاداسلامیواحدقائم‌شهر). فصل‌نامه راهبردهایکارآفرینیدرکشاورزی،2(4)،.46-52.

شیخی، زانکو؛ فتاحی، محسن ؛ شیخی، دیاکو و رحمانی، سیف‌الله ( ۱۳۹۶). مقایسه رضایت از زندگی، کیفیت زندگی و بهزیستی روانی دانشجویان دانشگاه شهید رجایی تهران و دانشگاه فرهنگیان کردستان. مقاله منتشرشده در نخستین همایش پژوهش در روانشناسی و علوم رفتاری ایران، شرکت توسعه دانش فرزانگان(24-36). تهران.

شیخ‌الاسلامی،علی ؛کریمیان پور،غفار و ویسی، روناک (1395). پیش‌بینیفرسودگیتحصیلیبر اساسکیفیتزندگیدانشگاهیو امیدبهاشتغالدردانشجویان . فصلنامهروانشناسیتربیتی،12(39)، 25-43.

صادق عمل نیک، مرتضی(1392). نقش خانواده در رشد و توسعه خلاقیت و کارآفرینی و حفظ محیط‌زیست.مقاله منتشرشده در اولین همایش سـراسـری محیط‌زیست، انـرژی و پدافند زیستی، مؤسسه آموزش عالی مهر اروند با همکاری دانشگاه آزاد میبد و قرارگاه پدافند زیستی(صص1-8). تهران.

صادقی، مسعود و روشن نیا، سمیه(1394). مقایسهامیدبهزندگیدرنوجوانانخانواده‌هایچند فرزندوتک‌فرزند. مقاله منتشرشده در دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در علوم رفتاری و اجتماعی، موسسه سرآمد همایش کارین(1-14).تهران.

صالحی،کیوان و مرادی پردنجانی،حجت اله(1394). نقش آموزش‌های دانشگاهی در توسعه قابلیت‌ها و فعالیت‌های کارآفرینی دانشجویان. پژوهش‌هایمدیریتراهبردی، (57)، 57-82.

صیاد، سیروان؛ وهابی، احمد؛ وهابی، بشری؛ صیادی، مهناز؛ روشنی، دائم وامانی، منا(1394). بررسی روحیه کارآفرینی دانشجویان دانشگاههای علوم پزشکی کردستان و کرمانشاه. نشریه توسعه آموزش در علوم پزشکی، 10(25)، 59-67.

طالبی، کامبیز و زارع یکتا، محمدرضا(1387). آموزش‌های دانشگاهی و نقش آن در ایجاد و توسعه شرکت‌های کوچک دانش‌بنیان. فصلنامهتوسعهکارآفرینی،(1)،111-131.

عبدالهی، مهرناز(1389). تبیین جامعه‌شناختی امید به آینده. مجله رشدآموزش‌وپرورش، 14(2)، 35-41.

غریب شاه، سمانه(1394). بررسیتأثیرروحیهکارآفرینیبرنگرشدانشجویان نسبتبهکسب‌وکار (موردمطالعه: دانشگاهسمنان). پایان‌نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد. دانشگاه سمنان. دانشکده اقتصاد و مدیریت و علوم اداری. گروه مدیریت صنعتی.

فروغ نیا، علی‌رضا؛ دهقان، علی‌رضا و بنی کریمی، امیر(1395). بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری و سلامت سازمانی با توجه به نقش میانجی امید به زندگی(مطالعه موردی: شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی منطقه گلستان). فصل‌نامه مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، 2(10)، 83-96.

فقیه آرام ، بتول.(1397). رابطه هوش‌های چندگانه با ویژگی شخصیتی کارآفرینی و خلاقیت دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی. ابتکاروخلاقیتدرعلومانسانی، 7(4)، 179-196.

کیخا،احمد و عباس پور،عباس.(1398). رابطهبینهوش سازمانیوعملکرد سازمانیبامیانجیگریخلاقیت(موردکاوی:دانشگاهتهران).ابتکاروخلاقیتدرعلومانسانی، 8(4) ، 1-32.

محمودی، آرمین و محمدی، هاجر(1394). بررسی رابطه خودکارآمدی با امید به زندگی و خلاقیت فردی در مبتلایان به ایدز شهرستان شیراز .نخستین همایش جامع بین‌المللی روانشناسی، علوم تربیتی و علوم اجتماعی. 1-10.

محمودی، ناهیدالمکلوک؛ بهمن پور، حمید و باسامی، طاهره(1389). بررسی عوامل مؤثر بر ریسک‌پذیری دانشجویان. فصل‌نامه جامعه‌شناسکاربردی، 21(2)، 35-56.

محسنی زنوزی، هاشم و کشاورز، محسن(1388). نقش دانشگاه اسلامی در توسعه تفکر خلاق دانشجویان. فصل‌نامهمطالعاتمعرفتیدردانشگاهاسلامی، (41)، 82-96.

مرادی،سید صالح و کلانتری،مهدی (1389). تأثیردرسکارآفرینیبرامیدبهآیندهشغلیازدیدگاهدانشجویاندانشگاهآزاد اسلامیمنطقه8. پژوهشاجتماعی،(7)،187-210.

مردان شاهی،محمدمهدی (1392). بررسی رابطه و عوامل مؤثر بر ویژگی‌های شخصیتی خلاقیت و ریسک‌پذیری در دانشجویان دانشگاه‌های دولتی(مطالعه موردی: استان مازندران). مقاله منتشرشده در همایش ملی دانشگاه کارآفرین، صنعت دانش‌محور، دانشگاه مازندران(صص 1-13)، مازندران.

نظامی پور،الهامواحدی،حسن (1394). نقشمیانجی‌گرانهامیدبهزندگیدررابطهبینعامل‌هایروان‌نژندیوبرونگراییوکیفیتزندگیبیماراندیالیزی. مجلهروانشناسیوروان‌پزشکیشناخت،2(4)، 57-68.

وطن‌خواه، نسیم و رضائی‌مقدم، کوروش (1394). شناخت روحیه کارآفرینی دانشجویان: موردمطالعه دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز. ﻋﻠﻮم ﺗﺮوﯾﺞ و آﻣﻮزش ﮐﺸﺎورزی اﯾﺮان.(1)،42-58.

هیرادآسا،ماهرخ و ابو المعالی،خدیجه (1396). پیش‌بینیامیدبراساسخلاقیتهیجانیوحمایتاجتماعیادراک‌شدهدردانشجویانآزاداسلامیرودهن.پیشرفت‌هاینویندرعلومرفتاری، (10)، 83-95.

Boero, ME., Caviglia, ML. Monteverdir, Braidav. (2005). Fabellom, Zorzellalm. Spirituality of health workeus. A descriptive study. International jornal of Nursing studies, 42:21 – 915.

Edward, P.L. (2003). Entrepreneurship Hoover Institution and Graduate school of Business. Stanford: Stanford University.

Eriksen, N, B., Aabo, T. (2016). CEO narcissism, corporate risk-taking and performance. http: //pure. au. dk/portal-asbstudente

Farooq, Muhammad Shoaib (2018) "Modelling the significance of social support and entrepreneurial skills for determining entrepreneurial behaviour of individuals: A structural equation modelling approach", World Journal of Entrepreneurship, Management and Sustainable Development.

Garbowski. (2010). Transformational leadership and the dispositional effects of hope, optimism, and resilience on governmental leaders. Regent university united states- Virginia, proquest, 123, 357-370.

Hisrich, R.D; Peters, M. & Shepherd A. (2002). Entrepreneurship. 6th Ed. Boston: Mc Graw-Hill. 19.

Hinds PS. (2004). The hopes and wishes of adolescents with cancer and the nursing care that helps. Oncology Nursing Forum. 31, 927-34.

Keren, M. & Hasida, B., (2007), Risk–taking among adolescents: Association with social and affective factirs. Journal of adolescent Ce, 1-14.

Kuashik, S. (2006). How Higher Education in rural India helps human rights and Entrepreneurship. Journal of Asian Economics. (17), 29-34.

Lee L, Wong P, Foo M, Leuny A. Entrepreneurial intentions: the influence of organizational and individual factors. Journal of Business Venturing. 2011; 25(3): 124-36.

Mahboobi, T & Toreh, N (2008). Pathology of creativity and innovation of university. Islamic University Journal, 12(1): 75-125.

Robyn E. Mixon. (2015). PERCEIVED PARENTAL SUPPORTIVENESS: A PROTECTIVE FACTOR OF ADOLESCENT RISK-TAKING BEHAVIORS. A Dissertation Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Doctor of Philosophy, Capella University, 1-113.

Snyder, C.R., Irving, L., & Anderson, J.R (1991). Hope and Health: Measuring the will and the Ways, in C.R. Snyder & D.R. Forsyth (Eds.), Handbook of Social and Clinical Psychology: The Health Perspective, 285-305., Elmsford: Pergamon.

Snyder, C. R., Harris, C., Anderson, J. R., Holleran, S. A., Irving, L. M., Sigmon, S. T., Yoshinobu, L., Gibb, J., Langelle, C., & Harney, P. (1991). The will and the ways: development and validation of an individual-differences measure of hope. Journal personality social psychology, 60(4): 570-58.

Sylvia Nabila A., A., & Dayang Haryani, D. A. (2016). Determinants of Entrepreneurial Intention among Undergraduate Students in Malaysia. Fifth International Conference on Marketing and Retailing (5^TH INCOMaR). Procedia Economics and Finance 37 (2016) 108 – 114.

Tabeá Bordbar, F & Razavie, A.A (2004). The relationship between coping styles and social support with academic achievement in adolescent period. Journal of Psychology and Education Studies, 5(1), 5-21.

Tekin, M & Ttasgin, O (2009). Analysis of the creativity level of the gifted students, Procedia Social and Behavioral Sciences.1, 1088–1092.

Van Dam K, Schipper M (2010). Runhaar P. Developing a competency –based frame work for teacher's entrepreneurial behavior. Teaching and Teacher Education. 26(4): 965-71.

Wojtczuk-Turek, A., & Turek, D. (2015). Innovative behaviour in the workplace: The role of HR flexibility, individual flexibility and psychological capital: the case of Poland. European Journal of Innovation Management, 18(3), 397-419.