تاثیر شرایط زمانی و مکانی بر اجرای مجازات حدّ

فقه و مبانی حقوق اسلامی

مقاله 3، دوره 11، شماره 4، اسفند 1397، صفحه 43-58   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مینا اکبری اصل^{* 1}؛ مرتضی رحیمی²

¹دانش آموحته گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سمنان، سمنان، ایران.

²دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

چکیده

شرایط زمانی و مکانی از جهات مختلفی از جمله تغییر موضوع حکم یا ملاک آن و... بر احکام اسلامی تأثیر می گذارند و گاهی در آن ها تغییراتی به وجود می آورند که در پژوهش حاضر این جهات را در مورد حدود بررسی کرده ایم. مهم ترین اهداف مجازات ها از جمله حدود در اسلام، اصلاح مجرمین می باشد، لذا به نظر می رسد شکل اجرای مجازات موضوعیّت نداشته بلکه نتیجۀ آن یعنی اصلاح، مورد نظر است. یکی از مسائل مهم پیش روی اجرای برخی مجازات های حدّی که می توان آن را جزء شرایط زمان حاضر دانست، مسئلۀ حقوق بشر است که مطابق آن برخی از حدود جزء مجازات های خشن، غیر انسانی و منافی مقرّرات حقوق بشری است؛ احتمال دارد که اجرای برخی حدود موجب وهن دین اسلام در عرصه بین المللی گردد؛ طبق نظر فقهای امامیه نیز مصلحت حفظ دین و نظام اسلامی، مصلحت اهم و ارجح بر سایر مصالح و اوجب واجبات است و مطابق نظریّه ولایت فقیه، مرجع تشخیص مصلحت، ولی فقیه است؛ لذا بنا بر این نظریه ها و مستنبط از برخی اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در صورتی که اجرای برخی حدود موجب وهن دین شده و مصلحت حفظ نظام اسلامی را به مخاطره اندازد، ولی فقیه می تواند با استفاده از قاعدۀ تزاحم، اجرای آنها را موقّتاً تعطیل و ملغی نماید و یا شکل آن ها را تغییر دهد

کلیدواژه‌ها

حد؛ شرایط زمانی و مکانی؛ مصلحت؛ حقوق بشر

مراجع