تاثیر آموزش بهوشیاری بر ارتقاء امید و شادکامی زنان نابارور

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

مقاله 1، دوره 10، شماره 36، خرداد 1398، صفحه 9-22   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهدیl ابویسانی^{* 1}؛ داوود معنوی پور²

¹کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

²دانشیار گروه روانشناسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر آموزش بهوشیاری بر ارتقاء امید و شادکامی زنان نابارور انجام گرفته است. روش: جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زنان 25 تا 40 سال بود که با تشخیص ناباروری، در سال 1394 به کلینیک نازایی در شهر تهران مراجعه کرده بودند و 30 نفر به روش نمونه­ گیری داوطلبانه انتخاب و به صورت تصادفی در گروه­ های آزمایش و کنترل گمارده شدند. روش پژوهش، شبه­ آزمایشی از نوع پیش­ آزمون- پس­ آزمون با گروه کنترل بود. آموزش بهوشیاری در 8 جلسه 150 دقیقه­ ای به گروه آزمایش ارائه گردید. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه امید اسنایدر (1991) و شادکامی آکسفورد (1989) بودند. یافته­ ها: یافته­ های حاصل از تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که تفاوت دو گروه در جامعه متغیرهای وابسته معنادار است (0/05>P). همچنین نتایج تحلیل کوواریانس تک­ متغیری نیز نشان داد که آموزش بهوشیاری بر افزایش امید و شادکامی زنان نابارور در مرحله پس ­آزمون در مقایسه با گروه کنترل موثر بوده است (0/05>P). نتیجه­ گیری: یافته­ها نشان داد که آموزش بهوشیاری تاثیر معناداری در افزایش امید و شادکامی زنان نابارور دارد.

کلیدواژه‌ها

بهوشیاری؛ امید؛ شادکامی؛ زنان نابارور

مراجع

آرگایل، م. (2005). روان­شناسی شادی. ترجمه مسعود گوهری انارکی، حمیدطاهر نشاط دوست، حسن پالاهنگ و فاطمه بهرامی (1386). اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان.

آقاباقری، ح؛ محمدخانی، پ؛ عمرانی، س و فرهمند، و. (1391). اثربخشی گروه درمانی شناختی مبتنی بر حضور ذهن بر افزایش بهزیستی ذهنی و امید بیماران مبتلا به ام اس. مجله روانشناسی بالینی، دوره 4، شماره 1، 1391: 31-23.

باقرزاده هنده خاله، ن. (1391). مقایسه تنظیم هیجان، ذهن­آگاهی و بهزیستی روان­شناختی در زنان نابارور و بارور. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی دانشگاه محقق اردبیلی.

بهاری، ف. (1390). مبانی امید و امید درمانی. تهران: دانژه.

بهجتی اردکانی، ز؛ آخوندی، م.م؛ کمالی، ک؛ فضلی خلف، ز؛ اسکندری، ش و قربانی، ب. (1389). ارزیابی سلامت روانی افراد نابارور مراجعه کننده به مرکز درمان ناباروری ابن­سینا. فصلنامه باروری و ناباروری، دوره 11، شماره 4، زمستان 1389: 324-319.

بیجاری، ه؛ قنبری هاشم­آبادی، ب.­ع؛ آقامحمدیان شعرباف، ح.ر و همایی شاندیز، ف. (1388). بررسی اثربخشی گروه­درمانی مبتنی بر رویکرد امیددرمانی بر افزایش میزان امید به زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان. مجله مطالعات تربیتی و روانشناسی، دوره 10، شماره 1، 1388: 184-172.

ثابت، م و لطفی کاشانی، ف. (1389). هنجاریابی آزمون شادکامی آکسفورد. فصلنامه اندیشه و رفتار (روانشناسی کاربردی)، دوره 4، شماره 15، بهار 1389: 18-7.

جمشیدی­منش، م؛ علی­منش، ن؛ بهبودی­مقدم، ز و حقانی، ح. (1394). بررسی تاثیر آموزش بر خودکارآمدی زنان نابارور. پایش، سال 14، شماره 2، فروردین- اردیبهشت 1394: 237-227.

دافعی، م. (1376). بررسی رابطه روشهای مقابله­ای با ویژگی­های فردی و سلامت روانی در زوج­های نابارور مراجعه کننده به مرکز ناباروری یزد. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس.

علی­پور، ا و آگاه­هریس، م. (1386). اعتبار و روایی فهرست شادکامی آکسفورد در ایرانیها. فصلنامه روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی)، سال سوم، شماره 12، تابستان 1386: 298-287.

علی­پور، ا و نوربالا، ا.ع. (1378). بررسی مقدماتی پایایی و روایی پرسشنامه شادکامی آکسفورد در دانشجویان دانشگاههای تهران. مجله اندیشه و رفتار، سال پنجم، شماره 1 و 2، تابستان و پاییز 1378: 66-55.

عینی میرزاوند، م. (1392). اثربخشی آموزش هوش معنوی و ذهن­آگاهی بر بهزیستی روانشناختی و امید به زندگی در بیماران HIV مثبت. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی.

فرزانه­پور، س. (1392). اثربخشی آموزش ذهن­آگاهی بر تنظیم شناختی هیجان زنان متاهل. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تربیت معلم تهران.

فرمانی، ح. (1391). مقایسه شادکامی و امید به زندگی سالمندان عادی و پیشکسوتان ورزشی شهر شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.

کاویانی، ح؛ جواهری، ف و بحیرایی، ه. (1384). اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن­آگاهی در کاهش افکار خودآیند منفی، نگرش ناکارآمد، افسردگی و اضطراب: پیگیری 60 روزه. فصلنامه تازه­های علوم شناختی، سال 7، شماره 1، بهار 1384: 59-49.

کاویانی، ح؛ حاتمی، ن و شفیع­آبادی، ع. (1387). اثر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن­آگاهی بر کیفیت زندگی افراد افسرده (غیر بالینی). فصلنامه تازه­های علوم شناختی، سال 10، شماره 4، زمستان 1387: 48-39.

کرمانی، ز؛ خداپناهی، م.ک و حیدری، م. (1390). ویژگی­های روانسنجی مقیاس امید اشنایدر. فصلنامه روانشناسی کاربردی، سال 5، شماره 3(19)، پاییز 1390: 23-7.

مظاهری، م.ع؛ کیقبادی، ف؛ قشنگ، ن؛ پاتو، م و فقیه ایمانی، ز. (1380). شیوه های حل مساله و سازگاری زناشویی در زوجهای نابارور و بارور. فصلنامه باروری و ناباروری، دوره 2، شماره 4 (8)، پاییز 1380: 32-22.

مقدور ممکان، گ. (1393). اثربخشی آموزش ذهن­آگاهی بر تغییر نگرش­های ناکارآمد انتخاب همسر. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.

نوربالا، ا.ع؛ رمضان­زاده، ف؛ عابدی­نیا، ن و باقری یزدی، س.ع. (1387). بررسی شیوع اختلالات روان­پزشکی در زنان بارور و نابارور. دوماهنامه دانشور پزشکی، سال 16، شماره 77، آبان 1387: 70-63.

Brown, K.W. & Ryan, R.M. (2003). The benefits of being present: mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology. Vol 84, No 4: 822-848.

Chiesa, A. & Serretti, A. (2011). Mindfulness based cognitive therapy for psychiatric disorders: a systematic review and meta-analysis. Psychiatry Res. 2011 May 30;187(3): 441-453.

Crane, R. (2009). Mindfulness-Based Cognitive Therapy: Distinctive Features. Routledge: P 3-15.

Denny, K.G. & Steiner, H. (2009). External and internal factors influencing happiness in elite collegiate athletes. Child Psychiatry Hum Dev. 2009 Mar;40(1):55-72.

Domar, A. (2007). Coping with the stress of infertility. The National Infertility Association 2007, 15: 7-9.

Haeffel. G.J., Abramson, L.y., Brazy, P.c. & Shah, J.Y. (2008). Hopelessness theory and the approach system: cognitive vulnerability predicts decreases in goal-directed behavior. Cogn Ther Res 2008, 32: 281-290.

Lau, M.A. & McMain, S.F. (2005). Integrating mindfulness meditation with cognitive and behavioural therapies: the challenge of combining acceptance- and change-based strategies. Can J Psychiatry. 2005 Nov;50(13): 863-869.

Lunenfeld, B. & Van Steirteghem, A. (2004). Infertility in the third millennium: implications for the individual, family and society: condensed meeting report from the Bertarelli Foundation's second global conference. 2004 Jul-Aug;10(4): 317-326.

Mace, C. (2008). Mindfulness and mental health. New York. Routledge press.

Maddux, J.E. (1997). Habit, health and happiness. Journal of Sport and Exercise Psychology, 19: 331-346.

Mc Naughton, C. & Bostwick, M. (2000). Development of brief stress management support groups for couples undergoing in vitro fertilization treatment. Fertil Steril. 2000, 74 (81): 87-93.

Ryan, R.M. & Deci, E.L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development and well-being. JAM Psychol, 55(1): 68-78.

Smoski, M.J., & Robins, C.J. (2011). Effects of mindfulness on Psychological health: Areview of empirical studies. Clinical Psychology Review, 31(6): 1041-1056.

Snyder, C.R. (2000). Handbook of Hope: Theory, Measures, and Applications. Hardcover. Google Books.

Strauss, B., Hepp, U. & Staeding, G. (1998). Psychological characteristics of infertilie couples: can they predict pregnancy and treatment persistence. J comm Apple Soc Psychol. 1998, (8): 289-301.

Witkiewitz, K., Marlatt, G.A. & Walker, D. (2005). Mindfulness-based relapse prevention for alcohol and substance use disorders. Journal of Cognitive Psychotherapy, 19: 211-228.