اثربخشی شناخت درمانی با تکیه بر فراخوانی افکار و مفروضه ها بر افزایش سرسختی روانشناختی دانشجویان دختر

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

مقاله 5، دوره 10، شماره 36، خرداد 1398، صفحه 55-65   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

آرزو عبدالملکی¹؛ کورش گودرزی^{* 2}

¹گروه روانشناسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

²گروه روانشناسی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی شناخت درمانی با تکیه بر فراخوانی افکار و مفروضه ها بر افزایش سرسختی روانشناختی دانشجویان دختر بود. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل نابرابر است، جامعه ی آماری مورد مطالعه شامل کلیه دانشجویان دختر در تمامی مقاطع دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، در سال تحصیلی 93-94 به تعداد 1636 نفر بود. برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری غیر تصادفی داوطلبانه استفاده شد. بدین صورت که از بین کسانی که به صورت داطلبانه پرسشنامه پر کردند، 30 نفر که کمترین نمره را در سرسختی روانشناختی نشان داده بودند، انتخاب شدند و سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. شناخت درمانی مبتنی بر فراخوانی افکار و مفروضه ها به صورت گروهی در 9 جلسه و هر جلسه به مدت 1 ساعت و نیم برای گروه آزمایش ارائه شد و گروه کنترل هیچ گونه درمانی دریافت نکردد. ابزار اندازه گیری داده ها، پرسشنامه ی سرسختی روانشناختی(نجاریان، کیامرثی و مهرابی زاده هنرمند، 1377) اهواز بود. یافته ها: تحلیل کواریانس نتایج نشان داد که مداخله موثر بوده و منجر به بهبود سرسختی روانشناختی گروه آزمایش گردیده است(p <0/05). نظر به اثربخشی شناخت درمانی با تکیه بر فراخوانی افکار و مفروضه ها بر افزایش سرسختی روانشناختی دانشجویان دختر گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل، استفاده از این روش در بهبود سرسختی روانشناختی پیشنهاد می‌شود.
نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر، نشان داد که شناخت درمانی با تکیه بر فراخوانی افکار و مفروضه ها بر افزایش سرسختی روانشناختی دانشجویان دختر همراه است

کلیدواژه‌ها

: شناخت درمانی؛ فراخوانی افکار و مفروضه ها؛ سرسختی روانشناختی؛ دانشجویان

مراجع

ابوالقاسمی، عباس. عباسی، معصومه. معزز، رقیه و جلالی، راضیه. (1394). اثر بخشی مداخله گروهی شناختی رفتاری مدیریت استرس بر افزایش سرسختی و خود کنترلی زنان افسرده. مطالعات روان شناسی بالینی. دوره 5. شماره 19.

پاکدامن شبستری،زهرا. (1395). اثربخشی آموزش تقویت سرسختی روانی بر روابط اجتماعی نوجوانان تک والد. پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره توانبخشی، دانشگاه علامه طباطبایی.

حیدری راد، حدیث. علمردانی صومعه، سجاد. اسمعیلی، منیژه. (1396). مقایسۀ کیفیت خواب، شیوههای حل مسئله و سرسختی روانشناختی در دانشجویان. فصلنامه فرهنگ مشاوره و رواندرمانی. دانشگاه علامه طباطبائی. دوره هشتم، شماره 30، تابستان96.

روغنچی، محمود. (1393). بررسی رابطه ی جهت گیری مذهبی با سلامت روان در دانشجویان دانشگاه رازی کرمانشاه. پایان نامه ی کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه علوم بهزیستی وتوانبخشی.

داودآبادی، افسانه. (1396). مقایسه بلوغ عاطفی، حرمت خود و سرسختی روانشناختی نوجوانان پرورشگاهی و غیر پرورشگاهی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه گیلان.

شریفی، خلیل، عریضی، حمیدرضا و نامداری، کوروش. (1394). بررسی رابطه ی بین عملکرد خانواده و سرسختی روانشناختی در دانش آموزان. دو ماهنامه علمی-پژوهشی دانشور رفتار دانشگاه شاهد، سال دوازدهم، دوره ی جدید، شماره ی 10.

عباسی، رضوانه و خادملو، محمد. (1397). اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی برطرحواره نقص/ شرم، نشخوار ذهنی و انزوای اجتماعی زنان کمالگرا. فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات روان شناختی. مقاله 8، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 50، بهار 1397.

قدم پور، عزت اله. رادمهر، پروانه. یوسف وند، لیلا. (1396). اثر بخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر اجتناب شناختی- رفتاری و نشخوار ذهنی در مبتلایان به اختلال همبودی اضطراب اجتماعی و افسردگی. فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد. دوره 23، شماره2. بهار 1396.

کوچک انتظار، رویا. (1375). ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای سنجش افسردگی در دانشجویان دانشگاه های اهواز. رساله کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.

کیامرثی، آذر. (1394). ساخت و اعتبار یابی مقیاس برای سنجش سرسختی روانشناختی و بررسی رابطه آن با تیپ A، کانون مهار عزت نفس، شکایات جسمانی و عملکرد تحصیلی در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی. پایان نامه ی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.

کیامرثی، آذر، نجاریان، بهمن و مهرابی زاده هنرمند، مهناز. (1377). ساخت و اعتباریابی مقیاس برای سنجش سرسختی روانشناختی. مجله ی روانشناسی، شماره ی 7، سال دوم، ص284-271.

محمدی، فرزانه.(1396). اثر میانجی سبک مقابله بر رابطه سرسختی روانشناختی و استرس درک شده در ورزشکاران با آسیب ورزشی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه ارومیه.

معتمدی، عبدالله. برجعلی، احمد. (1397). اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر اعتیاد به بازی های اینترنتی با میانجی گری متغیرهای خودکنترلی و هیجان خواهی در نوجوانان پسر. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی. مقاله 7، دوره 9، شماره 33، بهار 1397، صفحه 161-137.

مؤمنی، یوسف. (1396). پیش بینی سرسختی روان شناختی و سازگاری اجتماعی بر اساس تیپ های شخصیتی A و B. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.

منصور، م. و دادستان، پ. (1368). بیماری های روانی. تهران: انتشارات ژرف.

نجاریان، بهمن. عطاری، یوسفعلی و مکوندی، بهنام. (1374). ساخت و هنجاریابی مقیاس اضطراب ANQ. مجله علمی و پژوهشی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی اهواز، دانشگاه شهید چمران.

وردی، مینا. (1392). رابطه ی کمال گرایی وسرسختی روانشناختی با سلامت روانی و عملکردتحصیلی در دانش آموزان دختر مرکز پیش دانشگاهی اهواز. پایان نامه ی کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز.

ویسی، مختار، عاطف وحید، محمدکاظم، رضایی، منصور (1390). تاثیر استرس شغلی برخشنودی وسلامت روان؛ اثرتعدیل کننده ی سرسختی و حمایت اجتماعی. فصلنامه ی اندیشه و رفتار، سال ششم، شماره ی 2،و3، 78-70.

همایی، رضوان. (1392). بررسی رابطه ی فشارزاهای روانی دختران مرکز پیش دانشگاهی اهواز با سلامت روانی با توجه به نقش تعدیل کننده سرسختی روانشناختی در آن ها. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز.

Alipour Hamze Kandi, Nasrin & Zeinali, Ali. (2017). Relationship between Personality Characteristics, Internal Locus of Control, Psychological Hardiness and Nurses’ Quality of Life. Journal of Research Development in Nursing & Midwifery. 2017/Vol 14 / No 1.

Brannon, L. Feist, J. (2008). Health psychology: An Introduction to Behavior and Health.(3rdEd). Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.

Bockting. Claudi. Klein. Nicola. (2018). Effectiveness of preventive cognitive therapy while tapering antidepressants versus maintenance antidepressant treatment versus their combination in prevention of depressive relapse or recurrence (DRD study): a three-group, multicentre, randomised controlled trial. Volume 5, Issue 5, May 2018, Pages 401-410. Article presented in the journal of science direct.

Brooks, M. V. (2014). »Health –related hardiness and chronic illness«. Nursing Forum, 38,11-20.

Desai Rahul B. (2017). Psychological Hardiness among College Students. The International Journal of Indian Psychology. Volume 4, Issue 3, No. 103, DIP: 18.01.229/20170403. http://www.ijip.in | April - June, 2017

Florian, V., Mikulincer, M. F., & Tnubmon, D. (2012). »Does hardiness contribute to mental health during stressfull real-life situation the psychology«, 68(4), 687-695.

Helmes, edward & Ward, bradley. (2015). Mindfulness-based cognitive therapy for anxiety symptoms in older adults in residential care. Jornal of aging & mental health.

Kobasa, S. C. (1979a). »Personality and resistance to illness«. American Journal of Psychology,7,413-423.

Kobasa, S. C. (2010). »Hardiness in Lindsey, Thompson, and spring (Eds) «. Psychology (3rd Ed). New York. Worth Publication.

Kobasa, S.C., Pucceti, M. A. (2014). »Type A and hardiness« journal of behavioral medicine, 6, 41.

Lester, D. (1990). Maslow's hierachy of needs and personality. Personality and Individual Differences. 11(11), 1187-1188.

Maddi, S. R. (2004). "Hardiness: An operationalization of existential courage". Journal of Humanistic Psychology. 44 (3): 279–298. Maddi, S. R. (2006). "Hardiness: The courage to grow from stresses". Journal of Positive Psychology. 1 (3): 160–168.

Maddi S. The personality construct of hardiness: I. Effects on experiencing, coping, and strain. Consul Psychol J Pract Res. 1999; 51: 83–94, doi: 10.1037/1061-4087.51.2.83.

Maddie, S. R.,Wadhwa, P.,& Haier, R. J. (1996). »Relationship of hardiness to alcohol and drug use in adolescents«. The American Journal of Drug and Alcohol Abuse, 22(22), 247-257.

Maddie, S. R. (1973). »Issues and intervention in stress mastery«. In H.S Friedrnen (Eds) personality and disease (pp. k 1-154). New York: Wiley.

 Moradi S, Shaker A. The relationship between psychological hardiness and quality of life among teachers of district one high schools of Urmia city. J Psychol Behav Stud 2015; 3(2): 43-47.

Nordmo, Morten. William Hystad, Sigurd. Sanden, Sverre. & Johnsen, Bjørn Helge. (2017). The effect of hardiness on symptoms of insomnia during a naval mission. Department of Psychosocial Science, Faculty of Psychology, University of Bergen, Norway. Int Marit Health. 2017; 68, 3: 147–152.

Westman, M. (2013). »The relationship between stress and performance«: The moderating effect of hardiness. Human performance, 3, 141-155.

Wiebe, D. J. & Williams, P. G. (2004). »Hardiness and health: A social psychological perspective on stress and adaption«. Journal of social and clinical psychology, 11, 262-283.