تاثیر معنویت درمانی بر کاهش گرایش به مصرف مواد مخدر

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

مقاله 7، دوره 10، شماره 36، خرداد 1398، صفحه 79-90   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حمید ملایی زرندی^{* 1}؛ فریبرز درتاج²

¹دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، دانشکده تحصیلات تکمیلی، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زرند.

²دکترای روان شناسی، گروه روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

هدف: هدف ازانجام این پژوهش بررسی تاثیرمعنویت درمانی برکاهش تمایل به مصرف مواد مخدر بود. روش: طرح پژوهش از نوع نیمه‏آزمایشی بود. جهت دستیابی به این هدف، از میان افراد در حال ترک 30 نفر (15 نفر گروه زمایش و 15 نفر گروه کنترل) که دارای بیشترین نمره در پرسشنامه گرایش به مصرف مواد گلپرور بودند، به صورت خوشه ای انتخاب شدند.آزمون گرایش به مصرف مواد گلپرور به عنوان پیش‏آزمون مورد استفاده قرار گرفت. پس از 10 جلسه آموزشی برای گروه آزمایش در خصوص معنویت درمانی هرهفته 2 جلسه80 دقیقه ای، از هردو گروه خواسته شدکه مجددا ًبه پرسشنامه ها پاسخ گویند. در آخر داده‏ های بدست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس و ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که معنویت درمانی بر کاهش تمایل به مصرف موادمخدر اثر ندارد. همچنین بین تمایل به مصرف مواد با مدت زمان مصرف مواد رابطه معنی داری مشاهده شد. نتیجه-گیری: همراه ساختن معنویت درمانی با مداخلات شناختی-عاطفی میتواند اثربخش تر باشد. همچنین اگر طول دوره معنویت درمانی افزایش یابد، احتمالا با اثربخشی بیشتری همراه است و علاوه بر تغییر در فکر و اعتقاد معتادین بایستی هم زمان آسیبهای جسمانی ناشی از مصرف مواد هم ترمیم شود.

کلیدواژه‌ها

معنویت درمانی؛ گرایش به مصرف؛ مواد مخدر

مراجع

افشار، سارا، صدیقی ارفعی، فریبرز، جعفری، اصغر، محمدی، حسین ( 1394). رابطه‌ی ابعاد هوش معنوی و گرایش به اعتیاد و مقایسه‌ی آن بین دانشجویان دختر و پسر. مجله پژوهش در دین و سلامت. 1(2).

بلالی، اسماعیل (1384) رابطه مذهب و خانواده در غرب، مطالعات راهبردی زنان، 27.

جلائی، مژگان (1394) مقایسه کیفیت زندگی و هوش معنوی افراد معتاد و غیرمعتاد شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد شاهرود.

حاج علیزاده، کبری (1387)، مقایسه نگرش های ناکارآمد در افراد مبتلا به سوء مصرف مواد و افراد عادی و پیامدهای روان شناختی آن، تهران، انتشارات مولفین.

حسینی، امیر، رحیمیان بوگر، اسحق (1395)، نقش معنویت در مقابله با اعتیاد نوجوانان، سومین کنفرانس ملی روانشناسی و علوم تربیتی.

خالدیان، محمد؛ محمدی فر، محمدعلی (1394). مقایسه اثربخشی دو درمان گروهی شناختی-رفتاری و معنا درمانی بر کاهش افسردگی و افزایش امید به زندگی در افراد معتاد به مواد مخدر. فصلنامه علمی و پژوهشی اعتیادپژوهی. 9(36). 80-63.

رحمتی، صمد (1395) ارتباط سرمایه روانشناختی و معنویت با اعتیاد به اینترنت در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اخلاق پزشکی، 10 (38)، 7-17.

سلاجقه، نسیم، (1394)، رابطه کارکردهای خانواده و حمایت اجتماعی با نگرش نسبت به مواد مخدر در جوانان وابسته به مواد مخدر در کلینیک های ترک اعتیاد شهر کرمان ( ارشد)

شیخ الاسلام زاده، سلما؛ کاکوئی، مرضیه (1390) رابطه بین ابعاد هویت و سبک دلبستگی با گرایش به سوء مصرف مواد مخدر، روانشناسی تربیتی، 3 (3)، 39-53.

صفاریان، محمدرضا. حاجی اربابی، فاطمه. عاشوری، جمال. (1394)، اثربخشی معنویت درمانی در افزایش رضایت زناشویی و کاهش اختلال اضطراب فراگیر زنان، فصلنامه زن و مطالعات خانواده، سال هفتم، شماره بیست و هفتم، بهار، صفحه 113-95.

عسکری، فرشته؛ میرگل، احمد؛ میرشکار، حبیب الله (1393). بررسی و تبیین نقش باورهای دینی و معنویت در روان درمانی با تکیه بر دیدگاه اسلامی. دومین همایش ملی پژوهش و درمان در روانشناسی بالینی.

غلامی، علی. بشلیده، کیومرث. (1390)، اثربخشی معنویت درمانی بر سلامت روان زنان مطلقه، فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده سال اول، شماره 3، صفحه 348-331.

قدرتی تربتی، عباس؛ پاشیب، ملیحه؛ حسن زاده، مجید؛  علیزاده، هادی؛ حشمتی، هاشم (1393) تاثیر آموزش مدد جویان در جلسات انجمن معتادان گمنام بر گرایش به مصرف مواد مخدر، مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه (طنین سلامت)، 2 (4)، 17-22.

کیانی، جمیله. جهان پور، فائزه. عباسی، فرهاد. درویشی، شهرزاد. قلی زاده، بهزاد. (1394)، بررسی اثربخشی معنویت درمانی بر سلامت روان بیماران سرطانی مراجعه کننده به مرکز سرطان شهر بوشهر، فصلنامه پرستاری، گروه آسیب پذیر، سال دوم، شماره 5، صفحه 51-40.

لطفی کاشانی، فرح. مفید، بهرام. سرافزار مهر، سعیده. (1392)، اثربخشی معنویت درمانی بر کاهش اضطراب، افسردگی و پریشانی زنان مبتلاا به سرطان پستان، مجله اندیشه و رفتار، دوره هفتم، شماره 27، بهار 1392.

محمدنژاد، امید، نیازمند، حسن، صداقت، امین (1395) اثربخشی خدمات روان درمانگری دینی بر افزایش سلامت روان بیماران مصرف کننده مواد مخدر مراکز درمان و کاهش آسیب اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی شهر بوشهر، پرستاری گروه های آسیب پذیر، 3 (7)، 35-24.

مشرفیان دوست، مهدی (1396) رابطه هوش معنوی و عمل به باورهای دینی با گرایش به اعتیاد در دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان لردگان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه بیرجند.

معلمی، صدیقه؛ رقیبی، مهوش؛  سالاری درگی، زهره (1389). مقایسه هوش معنوی و سلامت روان در افراد معتاد و غیر معتاد. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد.

Al-Zahrani M, Y. E (2009). The impacts of substance abuse and dependence on neuropsychological functions in a sample of patients from Saudi Arabia. . Behav Brain Funct.5:48.

Conner B (2009). Effect of religiosity & spirituality on drug treatment outcomes. J behave health serv res. 36(2):98-189.

Cupp PK, Chamratrithirong A, Miller BA, Byrnes HF, Rhucharoenpornpanich O, MJ R, et al (2010). Spirituality within the family and the prevention of health risk behavior among adolescents in Bangkok, Thailand. . Social Science & Medicine. 71(10):1855-63.

Galanter M, Dermatis H, Bunt G, Williams C, Trijillio M, P. S (2007). Assessment of spirituality and its relevance to addiction treatment. Elsevier Inc. Jjsat.33:64-257.

Galanter M., Dermatis H., Bunt G., Williams C., Trijillio M., Steinke P (2007). Assessment of spirituality and its relevance to addiction treatment. Elsevier Inc. Jjsat. 33:64-257.

Gonzalez. R (2007). Acute and non-acute effects of cannabis on brain functioning and neuropsychological performance. Neuropsychol Rev. 17(3):61-347.

Gruber SA, Silveri MM, DA. Y-T (2007). Neuropsychological consequences of opiate use. Neuropsychol Rev. 17(3):299-315.

Haris R (2017). The influence of the Islamic psycho-spiritual therapy on muslim adolescent drug addicts. Thesis for degree of PhD Intrnational Islamic University Malaysia.

Heinz A, Epstein DH, KL. P. (2007). Spiritual/Religious experiences and in treatment outcome in an innercity program for heroin and cocaine dependence. Journal of psychoactive drugs. 39(1):41-9.

Heishman SJ, Kleykamp BA, EG. S (2010). Meta-analysis of the acute effects of zicotine and smoking on human performance. . Psychopharmacology (Berl).210(4):69-453.

Hill PC, Pargament KI (2003). Advances in the conceptualization and measurement of religion and spirituality. Implications for physical and mental health research. The American psychologist. 58(1):64-74.

Jesse DE, Reed PG (2004). Effects of Spirituality and Psychosocial Well-Being on Health Risk Behaviors in Appalachian Pregnant Women. Journal of  Obstetric. Gynecologic & Neonatal Nursing. 33(6):739-47.

Margolin A, Schuman-Olivier Z, Beitel M, Arnold RM, Fulwiler CE, Avants SK (2007). A preliminary study of spiritual self-schema (3-S+) therapy for reducing impulsivity in HIV-positive drug users. J Clin Psychol, .63:779-999.

Matthews DA, Larson DB, CP. B (1994). The faith factor: an annotated bibliography of clinical research on spiritual subjects. National Institute for Health Care Research. Rockville, MD: John Templeton Foundation;1.

Merill RM, Salazar RD, Gardner NW (2001). Relationship between family religiosity and drug use behavior among youth. Social behavior and personality.29:347-57.

O'brien L-A, Denny S, Clark T, Fleming T, Teevale T, Robinson E (2013). The impact of religion and spirituality on the risk behaviours of young people in Aotearoa, New Zealand [online]. . Youth Studies Australia [online], 3(4):25-37.

Pesut B, Fowler M, Taylor E, Reimer‐Kirkham S, Sawatzky R (2008). Conceptualising spirituality and religion for healthcare. J Clin Nurs. 17(21):2803-10.

Ramaekers JG, Kauert G, Theunissen EL, Toennes SW, MR. M (2009). Neurocognitive performance during acute THC intoxication in heavy and occasional cannabis users. J Psychopharmacol. 23(3):266-77.

Rassool G (2000). The crescent and Islam: healing, nursing and the spiritual dimension. Some considerations towards an understanding of the Islamic perspectives on caring. J Adv Nurs. 32(6):1476-84.

Seghatoleslam T, Sabil H, Hatim A, Rashid R, Rdakan A, Esmaeili Motlaq F (2015). Achieving a Spiritual Therapy Standard for Drug Dependency in Malaysia, from an Islamic Perspective: Brief Review Article. . Iranian Journal of Public Health. 44(1):22-7.

Siegle LJ, Senna JJ (1997). Juvenile delinquency: theory, practice and law. . Paol Alto: West Publishing Company.

Stulhofer A, Soh D, Jelaska N, Baćak V, Landripet J (2011). Religiosity and sexual risk behavior among Croatian college students, 1998-2008. . Sex Res Jul. 48(4):360-71.

Thomas T, Freeman A (2011). Project genesis: Self-reported religiosity and spirituality and sexual risk-taking in young African-American women attending a historically African-American college. Journal of National Black Nurses' Association: JNBNA. 22:27-35.

Udermann BE (2000). The Effect of Spirituality on Health and Healing: A Critical Review for Athletic Trainers. Journal of Athletic Training. 35(2):194-7.

Waters P (2005). Spirituality in Addiction Treatment and Recovery. Part I and II. http://www.limitlessyogapotentials.com/pdf/articles/BeaconSpiritualitypart2.pdf Acess on 20.04.10

Zemore SE, & Kaskutas, L.A (2004). Helping, spirituality, and AA in recovery. Journal of Studies on Alcohol. 65:383-91.