نقش راهبردی بانوی قهرمان کربلاء در اشعار شاعران مسیحی عرب معاصر

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 8، دوره 11، شماره 41، مهر 1398، صفحه 135-148   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مریم رحمتی ترکاشوند^* ؛ جبار آذربار؛ فاطمه فیض الهی

دانشگاه رازی کرمانشاه، گروه زبان و ادبیات عرب، کرمانشاه، ایران.

چکیده

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی بازتاب شخصیت حضرت زینب (س) - به عنوان پرچمدار نهضت کربلا- در شعر شاعران مسیحی معاصر است زیرا شخصیت والا و نقش تعیین‌کنندۀ ایشان در حوادث عاشورا و مابعد آن، از جمله خطبه­های افشاگرانه­ای که برای بیداری افکار عمومی، بیان مظلومیت اهل‌بیت (ع) و افشای هویت دشمنان آنان ایراد کردند، سبب شده است تا نویسندگان و شاعران زیادی از آیین و مذاهب مختلف به مدح و ستایش ایشان به عنوان نماد ظلم ستیزی و آزادگی بپردازند. روش تحقیق حاضر توصیفی-تحلیلی می باشد و از طریق منابع کتابخانه­ای مورد برررسی و واکاوی قرار گرفته­اند. جامعه ­ی آماری مورد بررسی در این پژوهش دیوان اشعار شاعرانی مانند بولس سلامه، ریمون قسیس، جورج شکور، جوزف هاشم و میشال سلیم کعدی است. یافته ­های پژوهش نشان داد که شاعران مسیحی در اشعار خویش بیشتر روی نقش حضرت زینب (س) در کربلا و حوادث بعد از آن ازجمله حضور در واقعه عاشورا، ایراد خطبه در مجلس یزید و عبیدالله و دفاع از جان امام سجاد (ع)، روشنگری در مورد قیام عاشورا، رسوایی خاندان اموی و ... توجه داشته­ اند و حضرت زینب (س) را نماد و الگویی برای مبارزه با استعمار و ظلم ستیزی دانسته و در عصر معاصر،خود را ادامه دهنده راه ایشان در مبارزه با ظلم و بیداد می­دانند.

کلیدواژه‌ها

بانوی قهرمان کربلاء؛ شعر عربی؛ شاعران مسیحی

مراجع

- آذربار، جبار. (1396). ترجمه و تحقیق کتاب الحسین فی الشعر المسیحی تألیف سعید رشید زمیرم. پایان نامه کارشناسی زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی، کرمانشاه. 

- انصاری شیرازی، عبدالرحمان. (1376). پیام زینب. قم: نشر زمینه سازان ظهور.

- انصاریان، حسین. (1388). نگاهی به مقام حضرت زینب (س). قم: دار العرفان.

- بنت الشاطی، عایشه. شیر زن کربلا یا زینب دختر علی. ترجمه جعفر شهیدی. (1374). تهران: نشر مشعر.

- حلی، ابن­نما. مثیر الأحزان (در سوگ امیر آزادی). ترجمه و نگارش علی کرمی، (1380). قم: نشر حاذق.

- ذهنی تهرانی، سید محمدجواد. (1379). از مدینه تا مدینه. تهران: نشر پیام حق.

- رشید زمیزم. سعید. (2012). الحسین فی الشعر المسیحی. الطبعة الأولی، بیروت: نشر دار الجوادین.

- زائری. محمدرضا. (1389). پدر، پسر، روح‌القدس.چاپ دوم، قم: نشر خیمه.

- سلامه. بولس. (1949). عیدالغدیر. بیروت: الفسر.

- سلامه. بولس، عقل، سعید. (2017). علی و الحسین (علیهماالسلام) فی الشعر المسیحی. الطبعة الاولی، دارالمکتبه الحوراء.

- شرفشاهی، کامران. (1392). تجلّی حضرت زینب در شعر عاشورایی. مجله کتاب نقد، 15(68-67)، 158-87.

- صفایی­ حائری، عباس. (1389). تاریخ سیّد الشهداء. تحقیق و ویرایش: واحد تحقیقات مسجد مقدس جمکران: نشر مسجد مقدس جمکران.

- غلامعلی. احمد. (1391). روز عاشورا (گزارش مستند و تاریخی از حوادث روز عاشورا). چاپ اول، تهران: نشر معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه.

- قسیس، ریمون. (2011). ملحمة الحسین. الطبعة الأولی، بیروت: دارالمحجة البیضاء.

- مجلسی، محمد باقر. (1403). بحار الانوار (الجامعة لدرر أخبار الائمة الأطهار). جلد45، الوفاء بیروت، لبنان.

- مطهری، مرتضی. (1380). حماسه حسینی. قم: نشر صدرا.

- مقرم، عبدالرزاق. (1316). مقتل الحسین (ع). ترجمه قربانعلی مخدومی. (1387). قم: نشر نصایح.

- هاشمی نژاد، عبدالکریم. (بی­تا). درسی که حسین علیه‌السلام به انسان‌ها آموخت (یک بررسی تحقیقی و جامع دربارة اصیل‌ترین انقلاب­های خونین جهان). چاپ دهم، تهران: نشر فراهانی.